تنگی کانال نخاعی زمانی رخ می دهد که فضای بین مهره های ستون فقرات بسیار کم باشد. این عارضه باعث می شود به نخاع و عصب هایی که از ستون فقرات به دیگر قسمت های بدن می روند فشار وارد شود. تنگی کانال نخاعی اغلب در قسمت پایینی کمر و گردن رخ می دهد.
در برخی موارد افراد مبتلا به تنگی کانال نخاعی هیچ علائمی ندارند. اما برخی دیگر ممکن است دچار درد، مورمورشدن، بی حسی و ضعف عضلانی شوند. علائم این بیماری به مرورزمان شدیدتر می شود.
اصلی ترین دلیل تنگی کانال نخاعی فرسایش و تغییرات مهره ها به دلیل آرتروز می باشد. افرادی که به حالت حاد این بیماری مبتلا می شوند باید تحت جراحی قرار گیرند.
به کمک جراحی می توان فضای بیشتری درون مهره ها ایجاد کرد. با کم شدن فشاری که به عصب ها وارد می شود درد و دیگر علائم بیماری نیز کاهش پیدا می کند. اما جراحی باعث درمان آرتروز نمی شود به همین دلیل درد ناشی از آن همچنان باقی خواهد ماند.
دلایل رایج
تنگی کانال نخاعی به طور معمول به دلیل عواملی که در ادامه به آن ها اشاره شده است رخ می دهد:
- آرتروز ستون فقرات. زمانی که غضروف نرمی که مفاصل فاست را می پوشانند تحلیل بروند، استخوان ها بر روی هم ساییده شده و باعث به وجودآمدن زائده های استخوانی می شوند که به آن استئوفیت یا خار استخوانی گفته می شود. التهاب و این خارهای استخوانی دست به دست هم داده و باعث تنگ شدن حفره مهره ها می گردند. (همین پروسه باعث بروز آرتروز در دست ها و در نتیجه بزرگ شدن بند انگشتان می شود.)
- بیماری دیسک دژنراتیو. زمانی که دیسک ها آب خود را از دست می دهند و به مرورزمان تحلیل می روند باعث تنگ تر شدن حفره مهره ها نیز می شوند. علاوه بر این دیسک بیرون زده و وارد کانال نخاعی می گردد. با تحلیل رفتن دیسک ها فشار بیشتری به مفاصل فاست وارد شده و روند تخریب و انحطاط آن ها نیز سریع تر خواهد شد.
- ضخیم شدن رباط ها. در برخی موارد رباط های کانال نخاعی ضخیم و سفت می شوند و بافتی شبیه به استخوان پیدا کنند. در این حالت این رباط ها به نخاع یا عصب های اطراف آن فشار وارد می کنند. علاوه بر این با پیشرفت انحطاط ستون فقرات امکان این که برخی از رباط ها بر روی نخاع خم شوند بیشتر خواهد شد.
عوامل دیگری مانند کیست یا بدشکلی ستون فقرات نیز ممکن است باعث تنگی کانال نخاعی شوند.
علائم تنگی کانال نخاعی چیست؟
مراحل اولیه تنگی کانال نخاعی می تواند دارای برخی علائم باشد و یا حتی از خود هیچ علائمی بروز ندهد. این عارضه یک پروسه زمان بر است و به مرورزمان شدیدتر می شود. اگرچه تنگی کانال نخاعی می تواند در هر قسمتی از ستون فقرات رخ دهد؛ اما بیشتر در قسمت پایینی کمر و گردن بروز پیدا می کند. علائم این بیماری در هر فرد متفاوت است و در برخی افراد ثابت بوده و در برخی دیگر گاهی می رود و می آید.
علائم تنگی کانال نخاعی در قسمت کمر:
- درد در قسمت پایینی کمر. این درد به صورت دردی ثابت و کهنه و یا در برخی موارد شبیه به شوک الکتریکی توصیف می شود.
- درد عصب سیاتیک: سیاتیک دردی است که از باسن شروع شده و به پاها سرایت می کنند و حتی ممکن است در کف پا نیز بروز پیدا کند.
- احساس سنگینی در پاها که ممکن است منجر به گرفتگی در یک یا هر دو پا شود.
- بی حسی یا مورمورشدن در باسن، پاها یا کف پا.
- ضعف در پاها (با شدید شدن بیماری)
- شدیدتر شدن درد در هنگام ایستادن برای مدت طولانی، راه رفتن یا پایین رفتن از سراشیبی
- کاهش درد در زمان خم شدن، چرخیدن به سمت جلو، تکیه دادن، بالارفتن از سربالایی و نشستن.
- ازدست دادن کنترل ادرار و مدفوع در موارد شدید.
علائم تنگی کانال نخاعی در گردن:
- گردن درد
- بی حسی و مورمورشدن بازو، دست وپا. (علائم می توانند در هر قسمتی زیر نقطهٔ تحت فشار بروز پیدا کنند.)
- احساس ضعف در دست ها، پاها و بازوها
- نداشتن تعادل
- ازدست دادن عملکرد دست ها مانند سختی در نوشتن و بستن دکمه ها
- ازدست دادن کنترل ادرار و مدفوع
علائم تنگی کانال نخاعی توراسیک:
- درد، بی حسی، مورمورشدن و یا بی حسی در قسمت های زیر حفره شکم.
- نداشتن تعادل
آیا تنگی کانال نخاعی می تواند باعث فلج شدن دائمی شود؟
تنگی کانال نخاعی اگرچه باعث درد می شود؛ اما منجر به فلج شدن نخواهد شد. بااین حال درصورتی که نخاع یا عصب ها برای مدت طولانی تحت فشار قرار گیرند می توانند باعث بی حسی دائمی و یا حتی فلج شدن شوند. به همین دلیل درصورتی که در پاها یا دست های خود احساس ضعف و یا بی حس شدن داشتید باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
درمان تنگی کانال نخاعی
پزشکان این عارضه را به کمک روش های مختلفی از جمله روش های غیرجراحی، دارو و جراحی درمان می نمایند.
درمان های غیرجراحی
- انجام فیزیوتراپی به منظور افزایش حرکات ستون فقرات، تقویت عضلات کمر و شکم و ایجاد استقامت که همگی باعث ثبات ستون فقرات می شوند. ممکن است در طول فیزیوتراپی از شما خواسته شود تا به مرورزمان فعالیت های هوازی مانند شناکردن و یا استفاده از دستگاه دوچرخه را انجام دهید. علاوه بر این پزشک توصیه خواهد کرد که در خانه نیز ورزش کنید.
- استفاده از بریس برای محافظت از ستون فقرات و داشتن دوباره تحرک. این روش به طور معمول برای بیمارانی که عضلات شکمی ضعیفی دارند و یا بیماران مسنی که ستون فقرات آن ها به دلیل افزایش سن دچار تغییر شده است استفاده می شود.
- درمان های جایگزین و تکمیلی که به کاهش درد کمک می کنند شامل موارد زیر می شوند:
- درمان دستی ستون فقرات و بافت اطراف آن. افراد متخصص در این زمینه با استفاده از دست ستون فقرات و ماهیچه های اطراف آن را ماساژ داده و تنظیم می کنند.
- طب سوزنی که نوعی روش درمانی چینی است و به کمک سوزن های ظریف باعث کاهش درد در برخی از بیماران می شود.
دارو
به طور معمول برای کاهش درد و التهاب ناشی از تنگی کانال نخاعی از داروهایی که در ادامه به آن ها اشاره شده است تجویز می شود:
- داروهای ضدالتهاب برای کاهش درد و التهاب
- داروهای ضددرد به صورت خوراکی یا پماد
- مسکن های تجویزی برای دردهای شدید
- تزریق مسکن یا داروهای بی حس کننده برای دردهایی که به دلیل تحریک عصب به دیگر بخش های بدن سرایت می کنند.
جراحی
درصورتی که با استفاده از روش های غیرجراحی و داروها همچنان علائم بیماری به قوت خود باقی بمانند پزشک شما را به متخصص جراحی ارجاع خواهد داد.
بااین حال پزشک زمانی جراحی را توصیه می کند که تنگی کانال نخاعی باعث ضعف و اختلال در راه رفتن و کنترل ادرار و مدفوع و دیگر مشکلات عصبی شود.
تصمیم گیری برای انجام جراحی به موارد زیر بستگی دارد:
- روش های غیرجراحی چه تأثیری بر روند درمان بیماری گذاشته اند.
- دیگر بیماری ها و مشکلات جسمانی که ممکن است داشته باشید.
- سلامت عمومی بدن.
بااین حال و حتی با بروز شدید علائم، همه ی افراد نمی توانند تحت جراحی قرار گیرند. علاوه بر این جراح عوارض و خطرات جراحی و مزایای آن را برای بیمار بررسی خواهد نمود. به کمک جراحی می توان فشار وارده بر روی نخاع و دیگر عصب ها را آزادکرده و رباط های ستون فقرات را ترمیم نمود.
