علل تومور عصبی شنوایی و راههای درمان آن 

تومورعصب شنوایی(نورومآکوستیک) چیست؟

نوروم آکوستیک یک تومور خوش خیم است که در عصب که گوش به مغز متصل است. تومور معمولا به آهستگی رشد می کند. در ابتدا، ممکن است علائم یا نشانه های خفیف داشته باشد. تومور نیز می تواند در نهایت باعث بی حسی و یا فلج صورت شود.

اگر رشد کند و به اندازه کافی بزرگ شود، می تواند به مغز فشار آورد و زندگی را تهدید کند. به اين تومور وستيبولار شوانوما هم گفته مي شود چون منشاء اوليه تومور از عصب وستبرلار است. اين تومور شايع ترين تومور ناحيه CPA (زاويه مخچه برين استم) است. این تومورها در دهه های 40 تا 60 زندگی در افراد شایعتر است. اهميت اين تومور به خاطر موقعيت تومور است كه زيرا عصب شنوايي و عصب صورت (زوج 7 و 8) در اين تومور گرفتار است. منشاء تومور عصب ستيبولاردر از كانال گوش داخلي است و بتدريج رشد كرده و در ناحيه زاويه مخچه و ساقه مغز رشد مي كند و در مواردي كه بسيار بزرگ باشد با چسبندگي به ساقه مغزي مي تواند عوارض حركتي و حتي هيدروسفالي (افزايش مايع مغزي نخاعي) ايجاد كند.

علائم تومورعصب شنوایی

علائم این عارضه بسته به اندازه و محل تومور متفاوت اند. ازآنجایی که رشد این تومور بسیار کند است، علائم عارضه معمولاً پس از سن 30 سالگی بروز می کنند.

• احساس حرکات غیرعادی (سرگیجه)
• از دست دادن قدرت شنوایی در گوش آسیب دیده که شنیدن مکالمات را دشوار می کند.
• وزوز کردن گوش آسیب دیده

علائمی که شیوع کمتری دارند در زیر آورده شده اند:

• دشواری در درک مکالمات
• سرگیجه
• سردرد
• اختلالات تعادلی
• بی حسی در ناحیه ی صورت و یا در یکی از گوش ها
• درد در صورت یا یکی از گوش ها
• احساس ضعف در صورت

علل تومور عصب شنوایی

• قرار داشتن مداوم یا مکرر در برابر صداهای بلند و آزاردهنده (مانند موسیقی یا صداهایی که در محل کار است)
• خوردن پرتوهای مضر به صورت و گردن موجب بروز نوروم آکوستیک طی سال های بسیار دور در آینده می شود.
• افراد مبتلا به بیماری ژنتیکی نوروفیبروماتیوزیس بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به نوروم آموستیک هستند.

تشخیص نوروم آکوستیک (تومور عصبی شنوایی)

اُدیومتری سنتی مفیدترین آزمایش تشخیص تومور عصبی شنوایی (نوروم آکوستیک) است.

• آزمایش ABR
• ام.آر.آی به تأئید تشخیص کمک می کند.
• الکترو نیستاگموگرافی اغلب غیر طبیعی است.
• حدوداً در 50 درصد بیماران، آزمایش NEG غیر طبیعی توام با کاهش (فقدان) یک طرفه در آزمایش کالریک وجود دارد.
• گاهی تومور عصبی شنوایی (نوروم آکوستیک) در جریان انجام اسکن یا MRI برای یافتن علت بیماری دیگر ( مثل سردرد میگرنی) به طور اتفاقی تشخیص داده می شود.

درمان تومور عصبی شنوایی(نوروم آکوستیک)

درمان به اندازه و محل تومور، سن فرد و وضعیت کلی سلامتی او بستگی خواهد داشت. پزشک و شما باید تصمیم بگیرید که تومور را رها کنید، برای رشد آن از اشعه استفاده کنید و یا آن را جراحی کنید. الگوی رشد تومورهای عصب شنوایی متفاوت است. طبق گزارشات، چیزی در حدود 75 درصد از تومورهای عصب شنوایی، رشد نمی کنند. بااین حال نمی توان با اطمینان خاطر رفتار یک تومور را پیش بینی کرد. سه گزینه ی درمانی وجود دارند: عمل جراحی (روش توصیه شده)، پرتودرمانی و منتظرشدن. در زمان بررسی بهترین روش درمانی برای یک فرد خاص، باید به کیفیت زندگی او در آینده، از بین رفتن علائم عارضه و کنترل شدن تومور و همچنین حفظ عملکرد عصب صورت و شنوایی توجه شود.

درمان محافظه کارانه

برای بیمارانی که به تومورهای کوچک مبتلا بوده و شنوایی آن ها آسیب ندیده است، بهترین کار انتظار کشیدن و انجام سالانه ی عکس برداری برای تحت نظر داشتن سطح رشد تومور است. جایی که رشد تومور تشخیص داده شد، روش های درمانی فعال تری به کار گرفته می شوند چراکه خطر ایجاد عوارض ناشی از عمل جراحی و همچنین توانایی شنوایی فرد تا حدی به اندازه ی تومور بستگی دارند. مدارکی مبنی بر کاهش کیفیت زندگی در بیماران درمان نشده وجود دارند. البته متخصصین بر روی اندازه ای از تومور که پس از رسیدن به آن باید روند درمان فعال شروع شود اتفاق نظر ندارند.

درمان با عمل جراحی

در برخی جاها، اکثر بیمارانی که تحت درمان فعال قرار می گیرند، با عمل جراحی درمان می شوند. روش مورداستفاده برای انجام عمل جراحی به مکان تومور، اندازه ی آن و اهمیت حفظ توانایی شنوایی برای فرد بستگی دارد. در اکثر موارد، برداشتن کامل تومور ممکن است. برداشتن تومور عصب شنوایی در موارد زیر انجام می شود:

• تومورهای بزرگ
• تومورهایی که باعث ایجاد علائم شده اند.
• تومورهایی که با سرعت بالا رشد می کنند.
• تومورهایی که بر روی مغز فشار وارد می کنند.

عمل جراحی برای برداشتن تومور و جلوگیری از دیگر آسیب های عصبی انجام می شود. توانایی باقی مانده ی فرد برای شنیدن نیز با عمل جراحی از بین می رود. در مورد تومورهای بسیار بزرگ، احتمالاً قبل از انجام عمل جراحی، آنژیوگرافی همراه با امبولیزاسیون برای بستن عروق خونی تومور انجام خواهد شد. این کار باعث کاهش میزان خون ازدست رفته در طول عمل جراحی می شود.

خطرات عمل جراحی عبارت اند از:

• مرگ (خطر حدود 1 درصد)
• خروج مایع مغزی نخاعی و مننژیت
• آسیب به مغز
• سکته
• صرع
• فلج شدن صورت (به طور جزئی یا کلی)
• از دست دادن شنوایی
• اختلالات تعادلی
• سردرد مزمن

اکثر افراد مبتلا به تومورهای کوچک پس از انجام عمل جراحی دچار فلج دائمی در صورت خود نخواهند شد. بااین حال، در حدود دوسوم از بیماران مبتلا به تومورهای بزرگ پس از انجام عمل جراحی، دچار ضعف دائمی در صورت خود خواهند شد. در حدود نیمی از بیماران مبتلا به تومورهای کوچک پس از انجام عمل جراحی قادر خواهند بود با گوش آسیب دیده ی خود بشنوند.

پرتودرمانی (رادیو جراحی)

در این روش از اشعه ی ایکس پرتوان بر روی یک ناحیه ی کوچک استفاده می شود. این روش درواقع نوعی پرتودرمانی بوده و عمل جراحی محسوب نمی شود. می توان از این روش برای مقاصد زیر استفاده کرد:

کند یا متوقف کردن رشد تومورهای که برداشتن آن ها با عمل جراحی دشوار است.

درمان بیمارانی که نمی توانند تحت عمل جراحی قرار بگیرند مانند افراد مسن و یا افرادی که ازنظر سلامتی در وضعیت مناسبی قرار ندارند.

برداشتن تومور عصب شنوایی می تواند باعث آسیب رسیدن به اعصاب شده و منجر به از دست دادن شنوایی و یا ضعف در عضلات صورت شود. خطر ایجاد این آسیب ها زمانی که تومور بزرگ باشد بیشتر خواهد بود. در روش پرتودرمانی، تومور تحت تأثیر دوز بالایی از اشعه ی ایکس پرتوان همگرا، اشعه ی گاما و یا ذرات باردار قرار می گیرد که این روش، یک روش درمانی جایگزین است. هدف از انجام درمان، کنترل کردن (کند یا متوقف کردن) رشد تومور است. پرتودرمانی می تواند در حفظ توانایی شنوایی فرد نسبت به عمل جراحی کارایی بسیار بالاتری داشته باشد. عمل جراحی پس از انجام پرتودرمانی ازلحاظ فنی دشوارتر از عمل جراحی اولیه است.

خطرات بلندمدت پرتودرمانی

• نکروز مغزی در اثر پرتو
• آسیب به اعصاب کرانیال در اثر پرتو
• تغییرات بدخیم (برای مثال، ایجاد گلیوبلاستوم مولتی فرم)
• ممکن است پس از انجام پرتودرمانی، برخی از آثار آن مانند آسیب های عصبی، از دست دادن شنوایی و فلج شدن صورت با تأخیر بروز کنند.

سخن پایانی

همان طور که گفته شد در اکثر موارد کم شنوایی حسی-عصبی دائمی است و راهکارهای درمانی تنها کمک کننده هستند و راهی برای برگشتن شنوایی آسیب دیده وجود ندارد. در 90 درصد موارد تنها راه درمان استفاده از سمعک و وسایل کمک شنیداری کاشتنی مانند BAHA و کاشت حلزون است.