علل و علائم خشم فروخورده و روش های درمان
خشم یک نوع هیجان طبیعی و هشدار از آسیب و دردهای درونی است که ریشه در عوامل مختلفی دارد. یکی از انواع خشم خشم فروخورده است که به طور ناخواسته برای جلوگیری از بروز احساسات ناراحت کننده نادیده انگاشته می شود. به خشمی که ناخودآگاه نادیده گرفته شده و انکار می شود خشم فروخورده اطلاق می شود.در صورتی که درمانی برای این مشکل صورت نگیرد می توانند پیامدهای منفی فیزیکی و روحی مختلفی مانند دردهای جسمی، استرس، کاهش اعتماد به نفس، افسردگی و … را به دنبال داشته باشد. در ادامه بیشتر پیرامون این موضوع صحبت خواهیم کرد.
خشم فروخورده چیست؟
خشم فرو خورده شده خشمی است که ناخوداگاه برای دوری از احساسات ناخوشایند پنهان می شود. کسانی که با این نوع خشم دست و پنجه نرم می کنند بیشتر اوقات ممکن است ادعا کنند که انسان عصبی نیستند اما در اصل آنها خشم خود را نشناختند. این نوع خشم به علت ترس از عوامل بیرونی یا احساس بی عدالتی و اجبار به اطاعت از منابع قدرت و یا نادیده گرفته شدن خواسته ها و حرف های نگفته شکل میگیرد. در این نوع نگرش شما پرخاشگری های بیرونی مانند کتک زدن یا فحاشی را نمیبینید. در مقابل نوع دیگر خشم، خشم ابراز شده است که به صورت کلامی مانند توهین فریاد یا غر زدن و یا غیر کلامی همچون شکستن اشیا، صدمه زدن به دیگران یا خود یا حتی حیوانات وجود دارد.
علت و محرک های خشم سرکوب شده
خشم سرکوب شده یا پنهان می تواند به علت های مختلفی روی دهد ولی آسیب های روانی دوره کودکی شایع ترین علت این نوع خشم به شمار می رود. بعد از آسیب دیدن، بیشتر افراد دچار حس سردرگمی، غم یا شرم شده و خود را به دلیل آن رخداد سرزنش می کنند که این موضوع منجر به خشم پنهان یا سرکوب شده می گردد.قابل ذکر است هنجارهای فرهنگی هم بر چگونگی یادگیری ابراز خشم تاثیر می گذارند. با این حال، همچنان علت قطعی این مشکل مشخص نبوده و عوامل ژنتیکی و محیطی مختلفی می توانند در شیوه بیان و پردازش احساسات افراد نقش داشته باشند.
برخی از شایع ترین علت و محرک های خشم پنهان شامل موارد زیر می باشد:
- روان رنجدیده یا کمال گرا بودن فرد
- ابراز خشم در گذشته و طرد شدن از سوی اطرافیان
- مصرف مواد مخدر یا الکل
- هوش هیجانی ضعیف و پایین
- شرم شدید
- شرایط پزشکی مانند آسیب تروماتیک مغزی
- مواجه بودن با بیماری های روانی مانند افسردگی، اضطراب
- استرس بعد از سانحه
علائم خشم سرکوب شده
خشم سرکوب شده به شکل های متفاوتی بروز می کند و سبب ایجاد تغییرات ظریف در حس، تفکر و رفتار شخص می گردد. بعضی اشخاص تا هنگامی که عصبانیت آن ها تشدید نشده یا کسی آن ها را سرزنش نکند، متوجه تغییرات خودشان نمی شوند. بیشتر افرادی که خشم خود را سرکوب کرده علائم اولیه خشم مانند افزایش ضربان قلب، تنش، بی قراری و افزایش فشار خون را از دست می دهند.بیشتر این افراد وقتی به عصبانیت متهم می شوند، حالت دفاعی گرفته و نمی خواهند به آن اعتراف نمایند. این حالت تدافعی ف پذیرفتن و تشخیص خشم را برای آن ها دشوار نموده و سبب می شود خشم خود را انکار کرده و نادیده بگیرند.
از دیگر علائم خشم سرکوب شده عبارتند از :
- تنش عضلانی مزمن یا سردرد
- احساس گناه موقع عصبانی شدن
- استرس یا اضطراب شدید
- خود انتقادی مداوم
- حس حسادت و رنجش در ارتباط با سایرین
- گوشه گیری و دوری از افراد هنگام ناراحت بودن
- حس نیاز به کنترل بیشتر چیزها در زندگی
- حالت دفاعی موقع متهم شدن به عصبانیت
- پرخاشگر بودن موقع تعامل با سایرین
- نادیده گرفتن موارد آزاردهنده یا ناراحت کننده
- گوشه و کنایه زدن
- حواس پرتی زیاد برای کنار آمدن با احساسات سخت
- خارش پوست و جوش های زیر پوستی
- زیرآب زدن
- خنده های هیستریک
- نفخ شکم
- افت کاری و تحصیلی
- فریاد زدن سر طرف مقابل
- استفاده از عبارت خسته ام و …
ارتباط بین بروز خشم فروخورده و افسردگی چیست؟
افسردگی در افراد مختلف با شدت و علائم مختلف بروز پیدا می کند. افسردگی ممکن است به صورت بی قراری، خشم و پرخاشگری نمود پیدا کند، در این صورت فرد به دفعات عصبانی می شود و خشم خود را نشان می دهد یا ممکن است خشم خود را بروز ندهد و آن را سرکوب کند. پس خشم عاملی مهم برای بروز و تداوم افسردگی است. افراد افسرده ای که خشم خود را با پرخاشگری نشان نمی دهند، زمینه بروز و تداوم افسردگی را بیشتر می کنند.
عوارض سرکوب خشم
خشم سرکوب شده یکی از بدترین هیجاناتی هست که هر فردی ممکن است پیدا کند. خیلی راحت تا شاید نداند که چنین احساسی در درونشان دارند ولی به صورت غیر عمد روی رفتارهای آنها با دیگران تاثیر می گذارد. مثلا اگر کسی شما را عصبانی کند و شما در آن لحظه نتوانید احساس خود را مدیریت کنید و فقط خشم تان را سرکوب کنید یکی از بدترین کارها را انجام دادید چرا که بعدها به صورت ناخودآگاه در ذهنتان باقی می ماند و می تواند عواملی همچون نفرت، ناراحتی یا عقده را سبب شود و به طور دائم هر بار که آن فرد را می بینید باز هم بدون آنکه عصبانی شوید به او متلک یا کنایه بزنید. خشم سرکوب شده قابلیت تبدیل شدن به یک کینه دائمی و خصومت را دارد و علاوه بر این می تواند در تعاملات شما با دیگران تاثیر بسیار منفی بگذارد و همچنین سلامت روان و جسم تان را تحت شعاع قرار دهد. والدین از همان دوران کودکی لازم است که آموزش مدیریت خشم را به فرزندشان بیاموزد اما گاهی خودشان ممکن است است به این نکته توجه نکنند و در مقابل پرخاشگری رفتارهای نامناسبی در پیش بگیرند. این را بدانید که خشم سرکوب شده یک بغض خفه شده است که نیاز به نوازش دارد.
درمان خشم سرکوب شده
خشم هیجانی است که در هر فردی وجود دارد اما بهتر است راه های بروز مناسب آن را بدانید. خشم هم مانند گرسنگی یک غریزه است و همانطور که برای رفع گرسنگی از هر چیزی استفاده نمی کنید و به دنبال زمان و مکان مناسب آن هستید، برای ابراز خشم هم لازم است نحوه مدیریت آن را بدانید. در غیر این صورت خشم می تواند افسار انسان را به دست بگیرد و به هر سو که خواست او را بکشاند. شما ممکن است خشم های زیادی درونتان داشته باشید ولی بهتر است به دنبال راهی برای درمانش باشید:
شناسایی ریشه خشم
حتما شنیده اید که می گویند برای درمان هر چیزی باید به عمق رفت وگرنه سطحی باقی می ماند. خشم هم از آن مواردی است که لازم است ریشه یابی شود و تا دلیل آن مشخص نشود درمانی هم صورت نمی گیرد. ممکن است ریشه خشم به دوران کودکی و تعارضات حل نشده برگردد در چنین مواقعی توصیه می شود از یک روان درمانگر بالینی یا روانکاو کمک بگیرید. اگر مشکل شما مربوط به هفت سال اول زندگی تان باشد به این راحتی ها خودتان نمی توانید آن را حل کنید چرا که مقاومت ها و موانع زیادی وجود دارد و یک متخصص لازم است در کنارتان باشد. هر چقدر که ئل شما از ناخودآگاه به هوشیار بیایند راحت تر می توانید به بینش برسید و در درمان تان هم پیشرفت بهترین می کنید.
خالی کردن خشم
بعد از اینکه متوجه شدید از چه کسی ناراحت یا عصبانی هستید حتی از خودتان لازم است که راه های تخلیه خشم را بدانید. البته منظور این نیست که به آن فردی که باعث عصبانیت شما شده پرخاشگری کلامی و فیزیکی داشته باشید بلکه می توانید نامه بنویسید و یا هر شکایت و حرفی که دارید را در آن به فرد مقابل بزنید. برخی از راه های فیزیکی تخلیه خشم شامل مشت زدن به بالش یا حتی حرکات رزمی کاراته یا تکواندو است. علاوه بر این اگر بتوانید گاهی اوقات در طبیعت قدم بزنید بسیار عالی است چرا که طبیعت انرژیهای منفی را می گیرد.
بخشش خود
آخرین مرحله این است که بتوانید خودتان را ببخشید. برای هر فردی پیش می آید که دست به رفتارهای نادرست می زند و از خودش ناراحت می شود اما این که دائماً خویشتن را سرزنش کند نتیجه ای نمی گیرد پس بهتر است ابتدا قبول کند فرد بی عیب و نقصی نیست. گاهی میتوانید از تکنیک های کنترل فکر و یا تمرکز بر نکات مثبت استفاده کنید. این را بدانید که خشم های سرکوب شده یک روزه از بین نمیروند و نیاز به کار کردن روی خود دارد.