جراحی دیسک کمر عملی است که در طی آن دیسک آسیب دیده از کنار عصب بریده می شود. این عمل معمولاً توسط متخصص درد انجام می شود. هدف از انجام جراحی دیسک کمر تسکین درد و بازیابی دامنه حرکتی طبیعی است که در اثر فتق یا جابجا شدن دیسک کاهش یافته است. دکتر شاهرخ نوری متخصص درمان دیسک کمر در اصفهان بهترین راه درمان را برای شما تجویز می کند.
روش های درمانی بدون جراحی
علائم خفیف تا متوسط را می توان بدون جراحی درمان کرد:
- دارو: پزشک می تواند برای تسکین درد داروهایی را برای شما تجویز کند.
- فیزیوتراپی: روش هایی مانند تراکشن و تمرینات درمانی می توانند قدرت عضلات مرکزی بدن را افزایش داده و علائم عارضه را برطرف کنند.
جراحی فتق دیسک چیست؟
اگر به کمر درد، سیاتیک یا رادیکولوپاتی گردن مبتلا هستید، ممکن است علت مشکل شما فتق دیسک باشد. فتق دیسک زمانی اتفاق می افتد که محتویات ژله ای درون دیسک از محل خود خارج شده و باعث فشار بر روی عصب شوند. زمانی که درمان دیسک بدون جراحی مؤثر نباشد عمل جراحی برای بیماری تجویز می شود.
معمولاً فتق دیسک در بزرگسالان دیده شده و این جراحی برای کودکان مورد استفاده نیست. در اکثر موارد این عمل به عنوان یک جراحی الکتیو و برنامه ریزی شده انجام می شود. در موارد شدید فشار بر روی ریشه های عصبی نخاع که منجر به فلج شده باشد ممکن است این جراحی به صورت اورژانسی انجام شود.
فتق دیسک جراحی های مختلفی داشته که در زیر به برخی از آن ها اشاره می کنیم:
- لامینکتومی
- فورامینکتومی
- دیسککتومی
- فیوژن ستون فقرات
عمل جراحی انجام شده برای هر فرد بسته به عوامل مختلفی مثل موقعیت ضایعه و اندازه ی دیسک آسیب دیده، ساختارهای استخوانی اطراف دیسک، سوابق پزشکی و وضعیت سلامت عمومی بیمار متفاوت خواهد بود. می توانید در مورد نوع عمل انجام شده با پزشک خود مشورت کنید.
تکنیک های مختلف جراحی
تکنیک های جراحی مختلفی برای تسکین درد عصبی ستون فقرات در اثر فتق دیسک به کار می روند که در زیر به برخی از آن ها اشاره خواهیم کرد:
- دیسککتومی و فیوژن قدامی گردن: این عمل برای برداشتن دیسک فتق شده در گردن به کار می رود. در این روش یک برش کوچک در جلوی گردن ایجاد شده و دیسک آسیب دیده از طریق آن برداشته می شود. پس از آن یک قطعه ی فلزی در بین مهره ها و در محل قبلی دیسک قرار داده شده و با استفاده از پیچ در محل خود محکم می شود تا مهره ها به یکدیگر جوش بخورند.
- رویکرد استاندارد خلفی باز: در این روش یک بریدگی در پشت گردن ایجاد شده و عضلات از روی استخوان ها کنار زده می شوند. سپس دیسک از روی ریشه های عصبی بریده می شود.
- جراحی کم تهاجمی: در طی جراحی کم تهاجمی فتق دیسک، یک برش کوچک بر روی کمر ایجاد شده و دوربین مخصوصی از طریق آن وارد می شود. بدین ترتیب می توان دیسک فتق شده و ریشه های عصبی را مشاهده کرده و سپس با استفاده از ابزارهای مخصوص دیسک را از روی اعصاب برید.
- جراحی لیزری: در طی این عمل یک برش کوچک بر روی کمر ایجاد شده و دیسک فتق شده با استفاده از لیزر از روی ریشه های عصبی تحت فشار بریده می شود.
معمولاً برش کوچک تر به معنی درد کمتر، پایین تر بودن خطر عفونت و ریسک کمتر خونریزی خواهد بود.
در حالی که اکثر افراد انجام جراحی کم تهاجمی یا لیزری را ترجیح می دهند ممکن است جراح شما برای دیدن کامل دیسک و مهره ها انجام جراحی باز را ترجیح بدهد. شما باید در مورد عمل جراحی احتمالی با جراح خود مشورت کرده و از موارد مورد انتظار آگاهی داشته باشید.
موارد منع انجام
برخی از افراد نباید تحت عمل جراحی فتق دیسک قرار بگیرند. ازجمله موارد منع انجام این عمل می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افرادی که تشخیص دقیق عارضه ی آن ها مشخص نیست
- افرادی که درد خفیف دارند
- افرادی که مشکلات ذهنی داشته و توانایی تصمیم گیری قطعی در مورد درمان خود را ندارند
تصمیم گیری در مورد انجام جراحی فتق دیسک باید جدی گرفته شده و جراح در مورد انجام این عمل به طور کامل به شما مشاوره بدهد. همچنین خطرات و نتایج احتمالی این عمل باید به طور کامل مورد بحث قرار بگیرند.
هدف از انجام جراحی فتق دیسک
هدف از انجام جراحی فتق دیسک برداشتن فشار از روی ریشه های عصبی نخاع خواهد بود. دیسک های بین مهره ای را می توان به شکل دونات های ژله ای که در بین مهره ها قرار گرفته اند در نظر گرفت.
بعضاً حالت نامناسب بدن، بلند کردن اجسام سنگین و فرسایش دیسک در اثر استفاده باعث تضعیف دیواره ی خارجی آن شده و محتویات ژله ای درون آن به بیرون راه پیدا می کنند. زمانی که این عارضه ایجاد می شود، بیرون زدگی دیسک باعث وارد شدن فشار بر روی ریشه های عصبی مجاور خواهد شد.
این عارضه باعث درد، محدودیت حرکتی و ضعف خواهد شد. جراحی فتق دیسک این فشار را برداشته و به شما در تسکین درد و افزایش حرکت پذیری، انعطاف پذیری و قدرت کمک می کند.
ازجمله علائم فتق دیسک می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کمر درد
- گردن درد
- درد دست و پا
- ضعف دست و پا
- مشکل در نشستن، ایستادن و راه رفتن
- تغییر در عملکرد روده و مثانه (عارضه ای جدی که با نام سندرم دم اسبی شناخته می شود)
اگر به وجود مشکل در ستون فقرات خود مشکوک هستید باید برای تشخیص عارضه به پزشک مراجعه کنید. ممکن است پزشک انجام اسکن MRI را برای شما تجویز کند که در طی آن وضعیت استخوان ها، اعصاب و دیسک های ستون فقرات مشخص می شود.
در صورتی که دیسک شما جا به جا یا فتق شده باشد این مشکل در اسکن MRI مشخص شده و می توان برای تسکین درد و بهبود حرکت پذیری از عمل جراحی استفاده کرد.
در روز انجام جراحی انتظار چه چیزی را باید داشت؟
در روز جراحی شما در زمان مقرر به بیمارستان مراجعه خواهید کرد. سپس لباس اتاق عمل پوشیده و پرستار علائم حیاتی شما مثل فشار خون و ضربان قلب را بررسی کرده و از شما رگ می گیرد. سپس جراح در مورد عمل جراحی با شما گفتگو خواهد کرد.
پس از آن متخصص بیهوشی در اصفهان از داروهایی برای بیهوش کردن شما استفاده می کند تا درد عمل جراحی را احساس نکنید. سپس به عمل جراحی منتقل خواهید شد و عمل جراحی انجام می شود. زمانی که پس از عمل بیدار می شوید احتمالاً در اتاق ریکاوری خواهید بود و پرستاران از شما مراقبت می کنند.
پس از جراحی احتمالاً مقدار کمی آب، آبمیوه یا غذا به شما داده شده و داروهایی برای تسکین درد به شما تزریق می شوند. اکثر افراد یک شب را در بیمارستان سپری می کنند ولی اخیراً جراحی های دیسک کمر به صورت سرپایی رواج بیشتری پیدا کرده اند. در این صورت شما می توانید در همان روز انجام جراحی به خانه بازگردید.
بهبودی پس از عمل
مراقبت بعد از عمل دیسک کمر بلافاصله پس از جراحی شروع خواهد شد. به اکثر افراد توصیه می شود تا پس از عمل جراحی کمی راه بروند. پس از گذشت پنج تا شش روز نیز می توانید به آرامی راه بروید. به شما توصیه خواهد شد تا پس از جراحی حالت مناسب بدن خود را حفظ کنید و از بلند کردن اجسام سنگین و خم شدن خودداری کنید.
بسیاری از افراد تمرینات سبکی را برای افزایش دامنه حرکتی، انعطاف پذیری و قدرت پس از عمل جراحی انجام می دهند. ممکن است انجام فیزیوتراپی نیز برای شما تجویز شود.
اکثر افراد پس از چهار تا هشت هفته از عمل جراحی فتق دیسک بهبودی پیدا می کنند. روند بهبودی پس از عمل شما به شدت عارضه بستگی خواهد داشت.
مراقبت های پس از عمل
احتمالاً بلافاصله پس از انجام جراحی با جراح خود ملاقات خواهید داشت. او نحوه ی انجام عمل و ایجاد عوارض در طی جراحی را برای شما (و خانواده یا همراهان دیگر شما) توضیح خواهد داد. اکثر افراد در روز پس از انجام عمل مرخص خواهند شد.
پس از حدود یک هفته لازم است تا برای بررسی مجدد به پزشک خود در اصفهان مراجعه کنید. او جای زخم شما را بررسی کرده و در صورت بهبودی مناسب زخم، بخیه های آن را خارج خواهد کرد.
همچنین جراح در مورد میزان درد شما سؤال کرده و ممکن است داروهایی را برای تسکین درد تجویز کند.
ممکن است پس از جراحی برای بهبود بهتر به فیزیوتراپیست ارجاع داده شوید. همچنین به مدت چند ماه لازم است تا در فواصل دو تا سه هفته ای مجدداً به پزشک خود در اصفهان مراجعه کنید. جراح روند بهبودی شما را تحت نظر گرفته و از عدم وجود مشکلات احتمالی مطمئن می شود.
اکثراً روند مراقبت پس از عمل تا 90 روز پس از جراحی ادامه خواهد داشت و پس از آن می توانید به زندگی عادی خود ادامه دهید.
