از حالت امری افعال برای درخواست کردن یا دستور دادن به یک یا چند نفر استفاده می شود. از آنجا که حالت امری همیشه به مخاطب نسبت داده می شود حالت امری تنها برای ضمایر du، ihr،wir و فرم محترمانه Sie وجود دارد.
در کجاها استفاده می شود؟
از طریق افعال امری ما به کسی دستور می دهیم تا کاری را انجام دهد. به مثال های زیر توجه کنید:
Halten Sie! (بایست!)
Steigen Sie ein! (برو داخل!)
Fahren Sie mich zum Bahnhof! (من را تا ایستگاه برسان!)
گاهی ما خودمان را هم در دستور می گنجانیم و از حالت اول شخص جمع استفاده می کنیم. به مثال زیر توجه کنید:
Fahren wir! (بزن بریم!)
نکته: حالت امری در زبان آلمانی بسیار رایج است چراکه در شکلی بسیار کوتاه مفهوم رو می رساند. برای زبان آموزان در ابتدا جملات امری تا حدی بی ادبانه به نظر می رسد، اما در واقع اینطور نیست. البته لحن گفتن جمله نیز می تواند بار معنایی آن را تغییر دهد. برای محترمانه تر به نظر رسیدن می توانید از واژه bitte به معنای لطفا استفاده کنید. به مثال های زیر توجه کنید:
Fahren Sie mich bitte zum Bahnhof! (لطفا مرا تا ایستگاه برسان!)
Schnallen Sie sich bitte an! (لطفا کمربند ایمنی را ببندید.)
ساختار گرامری حالت امری
اول شخص و سوم شخص جمع (wir/Sie)
برای ساخت حالت امری فعل در ضمایر اول شخص و سوم شخص جمع (Sie/wir) از مصدر فعل به همراه ضمیر Sie یا wir استفاده می کنیم. برای فعل sein یک –e- به شکل زیر به فعل اضافه می شود. به مثال های زیر توجه کنید:
Gehen Sie! (بروید!)
Seien Sie ehrlich! (صادق باشید!)
Gehen wir! (بزن بریم!)
Seien wir ehrlich! (بیا صادق باشیم!)
دوم شخص جمع (ihr)
برای ساخت حالت امری ضمایر دوم شخص جمع (ihr) فعل به صورت دوم شخص جمع صرف می شود اما بدون ضمیر. به مثال های زیر توجه کنید:
Geht! (برید!)
Seid ehrlich! (صادق باشید!)
دوم شخص مفرد (du)
حالت امری از برای دوم شخص مفرد (du) معمولا از طریق حذف پسوند –en از مصدر فعل ساخته می شود. در حالت رسمی معمولا یک پسوند –e به افعال اضافه می شود. اما در شکل محاوره ای معمولا از همان مصدر بدون –en استفاده می شود.
(Geh(e! (برو!)
Sei ehrlich! (صادق باش!)
استثناها در ساخت حالت امری در دوم شخص مفرد:
- در افعالی قوی که در صرف آنها صدای i به ie تغییر می کند در شکل امری نیز همین اتفاق می افتد. البته برای این افعال هرگز از پسوند –e در انتهای فعل استفاده نمی کنیم. به مثال زیر توجه کنید:
Lies! (بخوان!)
(Liese!)
[lesen – ich lese, du liest]
- تغییر حروف صدا دار از a به ä هرگز در حالت امری اتفاق نمی افتد. به مثال زیر توجه کنید:
Fahr! (رانندگی کن!)
[ich fahre, du fährst]
- اگر بن فعل در زمان حال به d یا t ختم شود همیشه پسوند –e را اضافه می کنیم. به مثال زیر توجه کنید:
Warte! (صبر کن!)
(Wart!)
- اگر بن فعل در زمان حال به صورت “حرف صدا بی صدا + n یا m” باشد باید همیشه از پسوند –e استفاده کرد. البته در صورتی که حرف صدادار گفته شده یکی از حروف n، m، l، r یا h باشد این اتفاق نمی افتد. به مثال های زیر توجه کنید:
Atme!/Zeichne!
(Schwimm(e)!/Lern(e!
- اگر فعل به eln یا erm ختم شود باید همیشه پسوند –e را اضافه کرد. (حرف e در eln یا ern می تواند حذف شود.) به مثال های زیر توجه کنید:
Fei(e)re!/Ang(e)le!
استثناهای حالت دوم شخص مفرد (du)
1. تغییر بن فعل از e به ie/i که در برخی افعال قوی (بی قاعده) رخ می دهد، در حالت امری هم رخ می دهد. در این صورت دیگر نباید به فعل e اضافه کرد. به مثال زیر توجه کنید:
lesen – Lies! (اشتباه: Liese!)
2. تغییر بن فعل از a به ä که در برخی از افعال قوی رخ می دهد، در حالت امری رخ نمی دهد. به مثال زیر توجه کنید:
fahren - Fahr! (اشتباه: Fähr!)
3. اگر بن فعل در زمان حال به حروف d یا t ختم می شد، همیشه باید e را در امری اضافه کنیم. به مثال زیر توجه کنید:
warten - Warte! (اشتباه: Wart!)
4. اگر مصدر فعل به eln یا ern ختم شود، در حالت امری دوم شخص حتما باید e را به فعل اضافه کرد. البته حرف e در eln و ern میتواند حذف شود. به مثال زیر توجه کنید:
Fei(e)re!
Ang(e)le!
آموزش کامل افعال مجهول در گرامر زبان آلماتی
