انواع قرارداد محرمانگی و قوانین آن در ایران

به چه اطلاعاتی اطلاعات محرمانه گفته می شود؟

اطلاعات محرمانه به اطلاعاتی گفته می شود که فقط تعداد مشخصی از افراد می توانند به آن دسترسی داشته باشند. در طول مدت زمان کاری تان، ممکن است با موارد زیادی از این نوع اطلاعات برخورد کنید. ممکن است اطلاعات حساسی در مورد شرکت تان داشته باشید، اطلاعاتی مانند برنامه های آینده، درآمد یا اسرار تجاری ای که به مزیت رقابتی سازمان در بازار کار مرتبط هستند. به علاوه ممکن است اطلاعات محرمانه و شخصی مشتریان تان مانند شماره کارت اعتباری، جزئیات حساب بانکی یا اطلاعات پزشکی آنها را نیز در اختیار دارید. همچنین اطلاعات مربوط به کارمندان تان مانند جزئیات حقوق، گزارش عملکردها، اطلاعات پزشکی و موارد دیگری که در بالا ذکر شد نیز شامل اطلاعات محرمانه می شود. اهمیت اطلاعات محرمانه از این جهت است که اگر این اطلاعات در دست رقبا قرار بگیرد به راحتی می توانند از آن استفاده کرده ، راهکار مقابله با آن را بیابند و در نتیجه، بازار هدف را از آن خود نمایند.

قرارداد محرمانگی اطلاعات در قانون ایران

فصل دوم قانون تجارت الکترونیک ایران به حمایت از اسرار تجاری (trade secrets) و حمایت و صیانت از آن، اختصاص داده شده است. ماده ۶۵ قانون تجارت الکترونیک ایران، اسرار تجاری الکترونیکی را به این صورت تعریف کرده است :

اسرار تجاری الکترونیکی داده پیامی است که شامل اطلاعات، فرمول ها الگوها، نرم افزارها و برنامه ها، ابزار و روش ها، تکنیک ها و فرایندها، تألیفات منتشر نشده، روش های انجام تجارت و داد و ستد، فنون، نقشه ها و فراگردها، اطلاعات مالی، فهرست مشتریان، طرح های تجاری و امثال این ها است، که به طور مستقل دارای ارزش اقتصادی بوده و در دسترس عموم قرار ندارد و تلاش های معقولانه ای برای حفظ و حراست از آن ها انجام شده است.

در ماده ۶۴ قانون تجارت الکترونیکی تحصیل غیر قانونی اسرار تجاری و اقتصادی برای خود و یا افشای آن برای دیگری را در محیط الکترونیکی جرم دانسته و در ماده ۷۵ همان قانون برای متخلفین مجازات حبس و جزای نقدی(حبس از شش ماه تا دو سال و نیم، و جزای نقدی معادل پنجاه میلیون ریال) در نظر گرفته است.

انواع قراردادهای محرمانگی

• قرارداد محرمانگی پیش قراردادی

این قرارداد در مواردی کاربرد دارد که شما با نیت تشکیل یک همکاری بلندمدت با افرادی وارد مذاکره می شوید اما چقدر از تشکیل این رابطه اطمینان دارید؟ درهرحال شما مجبور هستید که ریسک کنید و وارد این چالش شوید. نگران نباشید اطلاعاتی که برای کسب وکار شما حائز اهمیت است با انعقاد قرارداد محرمانگی با این افراد قابل حفاظت است. اگر مذاکرات شما به هر دلیلی به نتیجه نرسید دیگر شما نگران افشای اطلاعات خود نیستید.

• قرارداد محرمانگی

قرارداد محرمانگی که به صورت عمومی امضاء می شود بیشتر در میان کارفرما و مجری یا کارمند منعقد می گردد. کسانی که به هر دلیلی چه به صورت پروژه ای چه در قالب قراردادهای استخدامی با شما همکاری می کنند ممکن است به اطلاعاتی دسترسی داشته باشند که در صورت افشای آن ها ضرر جدی به کسب وکار شما وارد شود پس با امضای یک قرارداد استاندارد محرمانگی، که در ادامه به توضیح و تبیین آن می پردازیم، می توانید از عدم افشای اطلاعاتتان آسوده خاطر باشید.

• قرارداد محرمانگی با مشاور

در هر مسیری برای رسیدن به رشد باید از تجربه مشاوران و متخصصین آن حوزه بهره جست. حتماً میدانید که در این جلسات مشاوره ممکن است مشاور در جهت راهنمایی های بهتر از شما سؤالاتی بپرسد و شما در پاسخ مجبور به افشای اطلاعات مهمی از کسب وکارتان باشید. در این مواقع پیشنهاد ما به شما امضای قرارداد محرمانگی با مشاور است.

• قراردادهای محرمانگی یک جانبه یا دوجانبه

این قراردادها درواقع بسته به نوع تعهداتی که برای طرفین در نظر گرفته می شود به این دودسته تقسیم شده اند. اگر شما در یک قراردادی مسئولیت منع افشاء و ضمانت اجراهای ناشی از نقض تعهدات را تنها برای گیرنده اطلاعات در نظر بگیرید قرارداد عدم افشای شما یک جانبه خواهد بود، اما اگر برای هر دو طرف تعهد عدم افشاء و ضمانت اجرای ناشی از نقض آن را در نظر بگیرید قرارداد محرمانگی شما دوجانبه خواهد بود.

چالش های عدم رعایت محرمانگی یا عدم افشاء:

1. ممانعت سرمایه گذارها از انعقاد قرارداد محرمانگی و از طرفی معذور بودن خود در افشای اطلاعات به هرکسی اما راه کار آن ارائه کلیات و چارچوب آن است.
2. افشای اطلاعات به اشخاص وابسته طرفین و سرمایه گذار در خطر است.
3. دشواری در جهت اثبات نقض تعهد
4. برآورد خسارت

چه مفادی در قرارداد محرمانگی اطلاعات باید رعایت شود؟

1. باید تمام اطلاعات، اسناد و مدارکی که به هر طریق به طرف مقابل منتقل می شود را در دایره اطلاعات محرمانه آورده و طرف مقابل را به حفظ آن ها ملتزم کرد. جهت پایین آوردن ریسک، به جای ذکر خاص این موارد( هرکدام از اسناد و مدارک)، با ذکر عبارت هایی مانند “از قبیل” “مانند” چند مصداق از این اطلاعات را ذکر نمایید. در این حالت، موضوع تعهد به آن چه ذکر شده محدود نمی گردد و می توان اطلاعاتی را که پس از انعقاد قرارداد اضافه می گردند را نیز از پیش بیمه کرد.
2. در صورتی که متعهد(طرف قرارداد) به هر نحوی از افشای اطلاعات آگاه شود باید طرف مقابل را از این مساله آگاه سازد.
3. متعهد باید به محض اتمام یا انحلال قرارداد (به هر دلیلی)، اطلاعات و اسنادی را که در اختیار وی گذاشته شده، به طرف قرارداد مسترد کرده و چنانچه از آن ها رونوشت یا کپی تهیه نموده آن ها را از بین ببرد.
4. برخی تعهدات لازم است که حتی با قطع رابطه اصلی (مانند کارگر و کارفرمایی) به قوت خود باقی بمانند. در چنین مواردی باید بیان شود که این تعهدات صرف نظر از اصل قرارداد که باقی باشد و یا فسخ شود، پایان نخواهند پذیرفت. بنابراین ممکن است یک قرارداد خاتمه یابد اما برخی تعهدات آن مانند الزام و تعهد به حفظ محرمانگی پابرجا بماند.
5. دقیقا باید مشخص باشد که طرفین قرارداد چه کسانی هستند؟ اگر شرکت طرف قرارداد است، آیا کارمندان نیز به این اطلاعات دسترسی دارند یا خیر؟ آیا مشاوران و وکلای شرکت نیز مشمول این قرارداد هستند؟
6. از مهم ترین و حرفه ای ترین اقداماتی که باید قبل از راه اندازی کسب وکارتان انجام دهید این است که نمونه قرارداد محرمانگی اطلاعات را حتما تهیه کنید. باید در این قرارداد مشخص شود که دقیقا چه اطلاعاتی محرمانه محسوب می­شود؟ آیا همه آن اطلاعات و داده­ هایی که میان طرفین رد و بدل می­ گردد، محرمانه است؟ برای جلوگیری از بروز اختلافات بعدی این اطلاعات باید به نوعی تعریف شوند. همچنین مواردی که از قید محرمانگی مستثنی هستند نیز باید قید شوند. مواردی مثل آن­ اطلاعاتی که همه افراد به صورت عمومی به آن دسترسی دارند.
7. مدت قرارداد محرمانگی دقیقا باید مشخص شده باشد.از چه زمانی می­ توان به صورت عمومی اطلاعات را منتشر کرد؟
8. آدرس و سایر اطلاعات متعهد مشخص و قید گردد. (ماده ۱۲ قانون تجارت الکترونیک)
9. هرگونه مکاتبه از جمله ایمیل ها باید جزو مفاد قرارداد باشد.
10. حدود و گستره ی دستیابی کارمندان به اطلاعات، اسناد و مدارک در قرارداد نوشته شود.
11. تبدیل خسارت ناشی از نقض قرارداد محرمانگی سخت است، بنابراین، پیشنهاد می شود یک مبلغ از باب وجه التزام در قرارداد از ابتدا تعیین شود.

استثنائات تعهد به رعایت قرارداد محرمانگی اطلاعات

تعهد به محرمانگی غالبا به نحو مطلق مطرح نمی گردد. در مواردی ممکن است دریافت کننده اطلاعات بتواند اطلاعات را افشا نماید:

1. طرف متعهد به حفظ اسرار و اطلاعات، اثبات کند پیش از افشا این اطلاعات در اختیار گیرنده بوده است.
2. معلوم شود که اطلاعات در اختیار عموم گذاشته شده بوده، بی آنکه طرف قرارداد محرمانگی کوتاهی یا قصور کرده باشد.
3. مشخص شود شخص ثالثی این اطلاعات را به طور قانونی کسب کرده و وظیفه ای مبنی بر حفظ محرمانگی اطلاعات، نداشته.

آیا اسکرین شات گرفتن جرم حسوب می شود؟