انواع زغال و کاربرد آنان

زغال چوب با زغال سنگ تفاوت دارد. زغال چوب یک ماده سبک از جنس عنصر کربن سیاه است، زغال با حرارت دادن زیاد چوب (یا سایر مواد حیوانی و گیاهی) تولید می گردد. امروزه انواع مختلفی از زغال ها با کاربرد های گوناگون مانند زغال معمولی ، زغال فشرده ( زغال قلیون ، زغال کبابی ، زغال شومینه ) ، زغال چینی یا ژاپنی ، زغال فعال و ... مورد استفاده قرار می گیرد که در ادامه به بررسی ویژگی و کاربرد هر کدام از آن ها می پردازیم.

انواع زغال

زغال چوب معمولی

زغال معمولی چوب که صرفا با سوختن چوب بدست می آید، این نوع به زغال لیمو معروف است و به دلیل دسترسی آسان تا سالیان سال مورد استفاده عموم مردم بود.

تا سالیان سال از این نوع زغال به منظور پخت پز یا همان زغال کبابی و زغال قلیون استفاده می گردید.

زغال چوب فعال

مانند ذغال معمولی است اما مخصوصا برای مصارف پزشکی تولید و فراوری می گردد. برای تولید زغال فعال ، ذغال معمولی با حضور گاز (معمولاً بخار) تا حدود 900 درجه سانتی گراد (1650 درجه فارنهایت) گرم شود این حرارت سبب آن می گردد كه زغال فضاهای داخلی زیادی اپیدا کند، یا این امر باعث ایجاد منافذی می شود مواد شیمیایی دام ناخالصی های موجود روی سطح زغال نیز طی این فرآیند از بین می روند وظرفیت جذب آن را بسیار افزایش می دهند.

زغال چوب فشرده یا چینی

با روش ساخت مخصوصی که دارد در چند مرحله گاز حاصله از چوب گرفته می شود؛ بنابراین هنگام سوختن تقریباً هیچ بو و دودی تولید نمی کند. نام این زغال به دلیل محل تولد آن یعنی ژاپن آورده شده است. در ایران این زغال را به نام زغال چینی و یا زغال فشره نیز می شناسند.

این زغال یک سوراخ گرد در مرکز خود دارد ، به شکل های شش و یا چهار ضلع می باشد. این ماده در درجه اول منظور زغال کبابی ، شومینه و زغال قلیون مورد استفاده قرار می گیرد زیرا دارای ویژگی هایی مانند بدون بو ، بدون دود ، خاکستر کم ، گرمای زیاد و حرارت دهی طولانی مدت است.

زغال سنگ

زغال سنگ نام کانی سیاه رنگی است که از پسماند مواد گیاهی به جا مانده از میلیون ها سال پیش تشکیل شد است. و در صنایع شیمیایی خاص مورد استفاده قرار می گیرد.

قسمت بزرگی از جرم زغال سنگ را عنصر کربن تشکیل داده است. از دیگر ترکیبات زغال سنگ میتوان به هیدروژن، نیتروژن، اکسیژن و گوگرد اشاره نمود.

زغال سنگ از فشرده شدن و تحمل گرما برخی گیاهان به وجود می آید که اکثراً از گیاه سرخس می باشد.

موارد استفاده از انواع زغال

سوخت صنعتی ( متالوژی )

زغال چوب در دمای بالاتر از 1100 درجه سانتیگراد (2010 درجه فارنهایت) می سوزد. در مقایسه با نقطه ذوب آهن تقریبا 1200 تا 1550 درجه سانتی گراد است (2190 تا 2820 درجه فارنهایت).

دیگر ویژگی زغال برای کاربرد در متالوژی به دلیل تخلخل بالای آن است، به دلیل ایجاد جریان هوا در زغال و کنترل این جریان هوا می تون گرمای تولید شده را بالا یا پایین برد. به همین دلیل هنوز آهنگریها به طور گسترده ای از زغال استفاده می کنند. از زغال سنگ برای تولید آهن از زمان رومی ها و از فولاد در دوران مدرن که کربن لازم را نیز تأمین می نموده ، مورد استفاده قرار می گرفته است.زغال های فشرده می توانند با جریان هوا تا حدود 1260 درجه سانتیگراد (2300 درجه فارنهایت) حرارت ایجاد کنند.

پخت و پز و گرم کردن ( زغال شومینه ، کبابی یا قلیون )

از مهمترین کاربرد های امروز زغال می توان به پخت و پز و گرم کردن منازل اشاره کرد، با روی کار آمدن زغال های فشرده یا چینی استفاده از زغال ها بیشتر شده زیرا زغال های فشرده بدون بو و دود هستند و خاکستر کمی تولید می کنند، از این رو زغال فشرده را در پخت کباب ، گرم کردن شومینه و کشیدن زغال قلیون مورد استفاده قرار می دهند.

استفاده از مواد آتش بازی

از زغال چوب در تولید پودر سیاه استفاده می شود که بسیار مورد استفاده در تولید مواد آتش بازی است.

استفاده در مواد آرایشی

از زغال چوب بامبو به منظور تولید مواد آرایشی استفاده می شود. همچنین از زغال فعال در تولید ماسک های صورت نیز استفاده می گردد.

تصفیه و فیلتراسیون

از زغال چوب به دلیل داشتن کربن فعال به منظور فیلتراسیون در فیلتر های هوا مورد استفاده قرار میگیرد. یکی از خاصیت های زغال آنتی باکتریال بودن آن است به همین دلیل استفاده زغال در فیلتر های هوا بسیار متداول می باشد.

پزشکی

از زغال فعال به دلیل ویژگی هایی مانند کاهش میزان الکل موجود در خون ، کاهش کلسترول بد خون ، کمک به گوارش و هضم غذا و خاصیت آنتی باکتریال در صنایع پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد.

یکی از خواص پزشکی زغال فعال یا زغال اکتیو کاهش الکل در خون انسان است. این ماده سبب آن می گردد که میزان الکل موجود در خون تا میزان بسیار زیادی کاهش یابد.