انواع ضمانت نامه بانکی + کاربرد آن ها

ضمانتنامه بانکی چیست؟

ضمانت نامه بانکی قرارداد یا سندی است که به موجب آن صادر کننده حسب درخواست متقاضی تعهد می کند عندالمطالبه یا در سررسید معینی مبلغ معینی را از بابت موضوع خاصی که مربوط به متقاضی است به ذینفع یا به حواله کرد او پرداخت کند. ضمانتنامه های بانکی تعهد قراردادی میان بانک و مشتری هستند اغلب در معاملات تجاری و هم در معاملات شخصی مورد استفاده قرار می گیرند ضمانت نامه های بانکی به منظور تسهیل تجارت و رونق کسب و کارها شرایطی را ایجاد می کنند تا معامله کنندگان در فضای امن تری و با اطمینان خاطر بیشتری اقدام به معامله و انعقاد قرارداد نمایند. صدور ضمانت نامه ها مانند سایر تسهیلات بانکی در نظام بانکی ایران اهمیت زیادی دارد لذا اعتبارسنجی مشتری از پیش نیازهای اصلی و مهم صدور ضمانت نامه هاست. درخواست صدور ضمانت نامه از طرف مشتری بانک انجام می شود (ضمانت خواه) و مبنای آن قراردادی است که بین ضمانت خواه و ذینفع ضمانت نامه منعقد شده است. بانک در واقع با صدور ضمانتنامه بانکی متعهد می شود که اگر مشتری بانک به تعهدات قراردادی خود در موعد معین عمل نکند با اعلام ذینفع وجه الضمان یا مبلغ مقرر در ضمانت نامه را در وجه ذینفع پرداخت کند. توجه داشته باشید ضمانت نامه های بانکی غیرقابل انتقال هستند و فقط توسط ذینفع که در ضمانت نامه مشخص شده قابل استفاده می باشند.

• ضمانت نامه شرکت در مناقصه یا مزایده: گاهی دولت برای فروش یا خرید اموال خود اقدام به برگزاری مناقصه و یا مزایده می کند . در این راستا دستگاه های مربوطه مراتب را از طریق رسانه ها به اطلاع می رسانند تا کسانی که تمایل به شرکت دارند ، در مناقصه یا مزایده ثبت نام کنند . کسانی که برای ارائه پیشنهادات خود در مزایده یا مناقصه ، ثبت نام می کنند باید یک ضمانت نامه بانکی به همراه داشته باشند تا بر اساس آن بر تعهد خود تا پایان مزایده و انعقاد قرارداد پایبند بمانند . به این ضمانت نامه ، ضمانت نامه شرکت در مناقصه یا مزایده می گویند .
• ضمانتنامه پیمان: کاربرد آن در قراردادهای پیمانکاری دولتی است دولت به عنوان کارفرما برای اجرای پروژه های عمرانی و تولیدی این نوع ضمانت نامه را از پیمانکاران اخذ می کند.
• ضمانت نامه استرداد کسور وجه الضمان: در کارهای پروژه ای که کارفرما و پیمانکار با یگدیگر همکاری می کنند ، کارفرما از مبلغ ناخالص صورت وضعیت پیمانکار 10 در صد را کسر می کند . کارفرمایان این کار را بر اطمینان از اینکه پروژه به درستی انجام می شود ، صورت می دهند . در این حالت کارفرما بنا به تقاضای پیمانکار باید به او ضمانت نامه بانکی بدهد . به این ضمانت نامه ، ضمانت نامه استرداد کسور وجه الضمان گفته می شود که در صورتی که پیمانکار تعهد خود را به درستی اجرا نکرد ، مبلغ آن می تواند مورد مطالبه قرار بگیرد .
• ضمانت نامه حسن انجام تعهدات: ضمانت نامه حسن انجام تعهدات ، برای تضمین انجام به موقع تعهدات توسط کسی که درخواست ضمانت کرده در مقابل کسی که ضمانت به نفع او صورت گرفته است ، می باشد . این نوع از ضمانت نامه بانکی همانطور که از نام آن بر می آید ، تعهدات را تضمین می کند .
• ضمانت نامه تعهد پرداخت: ضمانت نامه تعهد پرداخت یک نوع ضمانت نامه بانکی است که بر اساس آن بانک ضمانتِ پرداخت بدهی ها و دیون در موعد مشخصشان را می کند .
• ضمانت نامه حسن انجام کار: یکی دیگر از انواع ضمانت نامه های بانکی ، ضمانت حسن انجام کار است که برای تضمین کارکرد پروژه از طرف بانک صادر می شود . در واقع بانک تضمین می کند که اگر پروژه طبق قرارداد بازدهی و پیشرفت نداشت ، مبلغ ضمانت آن را بپردازد .
• ضمانت نامه گمرکی: کسانی که کالا وارد کشور می کنند برای ترخیص کالاهایشان باید حقوق گمرکی خود را بپردازند . حال اگر صاحب کالا ، نتواند حق گمرکی خود را به طور نقدی پرداخت کند ، باید معادل آن به اداره گمرک ، ضمانت نامه بانکی بدهد . به این قسم از اقسام ضمانت نامه بانکی ، ضمانت نامه گمرکی می گویند .
• ضمانت نامه پیش پرداخت: وقتی یک کارفرما قصد دارد عملیات یک پروژه را آغاز کند برای آماده کردن تجهیزات و خرید آنها معمولا درصدی از مبلغ قرارداد را تحت عنوان پیش پرداخت به پیمانکار می دهد و در مقابل این پیش پرداخت از پیمانکار یک ضمانت نامه بانکی با نام ضمانت نامه پیش پرداخت دریافت می کند .
• ضمانت نامه متفرقه: ضمانت نامه متفرقه فرم خاصی ندارد و در واقع به درخواست مشتری از بانک برای تضمین موارد خاص صادر می شود .

شرایط صدور ضمانت نامه بانکی

برای صدور ضمانتنامه بانکی مسلماً بانک شرایط خاصی برای متقاضیان در نظر می گیرد مشتری که متقاضی دریافت ضمانتنامه است باید مطابق مقررات بانکی وثیقه یا وثایق متعددی را که با توجه به توان پرداختش تعیین می شود به بانک ارائه دهد به عنوان مثال در زیر به بیان این وثیقه ها می پردازیم:

1. وجه نقد یا طلا یا اسناد خزانه یا اوراق قرضه دولتی و اوراق مشارکت منتشره بر اساس مجوز بانک مرکزی یا سپرده سرمایه گذاری مدت دار یا حساب های پس انداز قرض الحسنه نزد بانک یا گواهی های سپرده های سرمایه گذاری مدت دار یا اوراق قرض الحسنه یا حساب های ارزی یا حساب سرمایه گذاری مدت دار متقاضی نزد سایر بانکها.
2. تضمین بانکها یا موسسات اعتباری غیربانکی معتبر خارجی.
3. سفته با ضمانت قابل قبول بانک، اموال غیرمنقول، برگ وثیقه ی انبارهای عمومی مربوط به کالا، سهام شرکت هایی که در بورس پذیرفته شده باشند، کشتی و هواپیما.

استقلال ضمانت نامه های بانکی از قرارداد پایه

اصل استقلال ضمانت نامه بانکی از قرارداد پایه به این معناست که ایرادات و اختلافات مربوط به رابطه میان متقاضی ضمانت نامه و ذی نفع در رابطه قراردادی خود ربطی به اعتبار و اجرای ضمانتنامه بانکی ندارد به عبارتی بانک تنها با توجه به تعهد مستقلی که در برابر ذینفع ضمانتنامه دارد موظف است بدون قید و شرط ضمانت نامه بانکی را پرداخت کند. البته در مواردی که متقاضی ضمانت نامه بتوانند حیله و تقلب و سوء استفاده ذینفع را بر مبنای مطالبه ناروای وجه ثابت کند دادگاه می تواند بر خلاف اصل استقلال قراردادی دستور موقت به منع پرداخت را صادر نماید.

معایب ضمانتنامه ها بانکی

برخی اشخاص که آمادگی و مهارت کار دارند ولی برای تضمین و اثبات اعتبار کاری خود پشتوانه ای ندارند و از شرط ارایه وثیقه برای دریافت ضمانت نامه هم برخوردار نیستند مسلما برای انعقاد قرارداد کار با دیگران به مشکل برمی خورند.و به نوعی از کسب و کاری که در آن تخصص دارند محروم می شوند.

مزایای ضمانتنامه های بانکی

بهره مندی از ضمانت نامه های بانکی موجب رشد کسب و کارها افزایش معاملات تجاری و افزایش کارآفرینی می شود. ضمانت نامه های بانکی اعتبار متقاضی و قرارداد را افزایش می دهد و اشخاص با اطمینان بیشتری میل به انعقاد قرارداد ها و انجام معاملات پیدا می کنند که نتیجه آن رشد اقتصاد کشور است مهمترین مزیت ضمانت نامه های بانکی ایجاد شرایط ویژه و اعتبار بخشی به شرکتها و مشاغل کوچک است به عبارتی بانک مانند یک شریک تجاری در کنار صاحب کسب و کار برای ذینفع اطمینان و امنیت در معامله را ایجاد می نماید.

امیدوارم از محتوای مسائل حقوقی نهایت استفاده را برده باشید و برای کسانی که دچار مشکل حقوقی هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم .

ابطال معامله فضولی چیست؟