به گزارش سایت خبری ساعدنیوز به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان: مهدی قلی پور کارشناس بازار سرمایه، در پاسخ به اینکه چه عوامل درونی و بیرونی بر قیمت سهام موثر هستند، گفت: عوامل اثرگذار بر ارزش شرکت از جمله عوامل داخلی و تحت کنترل شرکت و عوامل خارج از کنترل شرکت بر حسب نوع شرکت و صنعتی که در آن فعالیت می کند متفاوت است. البته برخی متغیر ها به طور مشترک بر همه بازار و صنایع تاثیر می گذارند اما در کل این عوامل را می توان در سه سطح کلان اقتصادی، صنعتی و شرکتی طبقه بندی کرد.
او ادامه داد: پارادایم اصلی در قیمت گذاری دارایی ها بر این مبنا مشخص می شود که ارزش تئوریک (ذاتی) هر سهم برابر است با ارزش فعلی (تنزیل شده) جریانات نقدی آتی آن دارایی باشد. سود های آتی و جریان های نقدی حاصل از آن برای یک شرکت قابل پیش بینی است. البته در هر از پیش بینی امکان خطا یا نوسان وجود دارد و هر چه قدر که در برآورد این جریان های نقدی عدم اطمینان وجود داشته باشد، ریسک آن سهام نیز بیشتر خواهد بود که منجر به افزایش بازده مورد انتظار سرمایه گذار یا همان نرخ تنزیل شده و ارزش سهام پایین تر محاسبه می شود.
این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: عوامل متعددی بر سود شرکت ها اثرگذار هستند که بر حسب نوع صنعت متفاوت است.تولید و فروش، نرخ محصولات یا خدمات، هزینه های تولید، هزینه های مالی و نرخ بهره و طرح های جدید برای توسعه کسب و کار از مهم ترین موارد هستند.
قلی پور گفت:رشد اقتصادی در جهان و کشور بر میزان تقاضا برای محصولات و نیز روی نرخ ها موثر است. به عنوان مثال شاهد رشد قیمت کامودیتی ها در بازار های جهانی بعد از قوت گرفتن احتمال احیای اقتصاد جهانی به واسطه توزیع واکسن کرونا هستیم و رشد اقتصاد جهانی از منفی ۳.۵ درصد در ۲۰۲۰ به ۵.۵ درصد در ۲۰۲۱ و ۴.۵ درصد در ۲۰۲۲ برآورد شده که اساسا نرخ های رشد اقتصاد جهانی بالای ۴ درصد نشانی از رونق اقتصادی است. این به معنی این است که درآمد های مردم افزایش و تقاضا برای کالا ها و خدمات رشد کرده و در نهایت نرخ محصولات مناسب تر می شود.
او ادامه داد: میزان رقابت در صنعت، تکنولوژی و نوآوری ها نیز اهمیت بسیاری دارند که البته صنعت به صنعت باید بررسی شوند. حتی کیفیت نیروی انسانی هم بر سود شرکت ها موثر است و اگر شرکتی بتواند نیروی انسانی ماهر به ویژه در سطح مدیران را جذب کند احتمالا سود های بالاتری را خواهد داشت. همچنین طرح های توسعه برای تولید محصولات بیشتر، جدید تر و میزان پیشرفت این طرح ها نیز بر سود های آتی شرکت موثر هستند. همه این موارد در حقیقت سود ها و جریانات نقدی آتی شرکت را بدست می دهند که در کل می توان آن را فرآیند برآورد بازده مورد انتظار از یک شرکت عنوان کرد. هر چه انتظار رشد سود های آتی بیشتر باشد بازده مورد انتظار نیز بیشتر می شود.
قلی پور افزود: دومین عامل تعیین کننده در قیمت سهام، ریسک آن شرکت است. علت اهمیت ریسک در قیمت گذاری، رابطه مستقیم میزان ریسک با بازده مورد نظر یا همان نرخ تنزیل جریانات نقدی است. هر چه این نرخ تنزیل بیشتر باشد قیمت ذاتی کمتر می شود. عوامل متعددی روی بازده مورد نظر یا نرخ تنزیل موثراند، ولی دو عامل نرخ بهره در اقتصاد و ریسک های مترتب بر شرکت مهمترین عوامل هستند.
این کارشناس بازار سرمایه بیان کرد:نرخ بهره با نرخ سود بانکی اولین و مهمترین عامل تعیین کننده است و هر چه بیشتر باشد نرخ تنزیل بیشتر و در نتیجه قیمت کمتر می شود. نمود عینی آن را می توان در وضعیت فعلی بورس مشاهده کرد. بالا ماندن سطح نرخ بهره در بازار پول و بدهی منجر به کاهش ارزش سهام بعد از تعدیل انتظارات شده است. عامل دوم ریسک هر شرکت است و خود به سه نوع اصلی تجاری (عملیاتی)، غیرتجاری و مالی تقسیم می شود.
آیا وضعیت سیاسی نیز بر قیمت سهام اثر گذار است؟
قلی پور در پاسخ به اینکه وضعیت سیاسی و رشد اقتصادی چگونه می تواند بر قیمت سهام اثر بگذارد، تصریح کرد: در بورس ایران رشد اقتصاد جهانی اثر مضاعفی نسبت به سایر کشور ها دارد. چرا که وضعیت اقتصاد جهانی از یک طرف بر نرخ نفت که مهمترین منبع درآمد و موتور محرک اقتصاد کشور است، تاثیر می گذارد و از طرف دیگر بر نرخ و تقاضای جهانی کامودیتی ها اثر گذار است. نرخ نفت بر رونق اقتصادی، درآمد مردم، تحریک تقاضا و واردات تکنولوژی و کالای سرمایه ای موثر است. نرخ های بالا به نفع بورس است. همچنین فروش بیشتر یا گران تر نفت کسری بودجه دولت را کمتر کرده و فشار دولت برای تامین مالی کسری بودجه از طریق بورس را کاهش می دهد.
او ادامه داد: سیاست های دولت در زمینه سیاست های پولی و مالی که سطح تقاضا در اقتصاد و نرخ های بهره و ارز را کنترل می کند، به صورت مستقیم بر بورس اثرگذار است. سیاست های تعرفه ای، نرخ گذاری دستوری یا حمایتی کالا ها و خدمات، سیاست های نحوه توزیع تسهیلات بانکی و بسیاری از موارد دیگر به طور مستقیم یا غیر مستقیم بورس را تحت تاثیر قرار می دهند.
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اثر گذاری انحصاری یا رقابتی بودن صنایع بر قیمت سهام گفت: میزان رقابتی یا انحصاری بودن در صنایع مانند چاقوی دو لبه عمل می کند. طبیعی است که انحصار منجر به تضمین فروش می شود و برای یک شرکت از نظر تضمین فروش و تعیین نرخ کمک می کند؛ بنابراین اگر انحصار به واسطه بازده به مقیاس باشد، به نفع شرکت، مصرف کننده و سهامدار خواهد بود. اما اگر انحصار به واسطه قوانین و مقررات باشد، ممکن است در نهایت به نفع سهامدار و شرکت نباشد، خصوصا اگر این انحصار منجر به کاهش کارایی شود. مشابه اتفاقی که برای خودرو سازان افتاده و علی رغم انحصار ۴۰ ساله، هزاران میلیارد تومان زیان انباشته دارد.
قلی پور با اشاره به تاثیر نقدشوندگی بر قیمت سهام، بیان کرد: قابلیت نقدشوندگی از ریسک های مالی است و همان طور که پیش تر بیان شد، ریسک بالاتر منجر به کاهش ارزش سهام می شود. برای کل بازار نیز صادق است.
بازار سرمایه نمایی از کل اقتصاد است
این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به اینکه وجود عوامل زیاد تاثیر گذار بر قیمت سهم آسیب زا است، بیان کرد: این ذات بازار سرمایه است که هولوگرامی از کل اقتصاد و جامعه است؛ بنابراین بدیهی است که متغیر های بی شمار سیاسی، اقتصادی و حتی علمی، اجتماعی و روان شناختی بر بورس اثر می گذارند. در تمام بازار های مالی دنیا نیز وجود دارند و دائما قیمت سهام با اطلاعات جدید تغییر می کند. مشکل آنجاست که این متغیر ها به دفعات و شدت زیاد نوسان داشته باشند و در کل تحت عنوان بی ثباتی بررسی می شوند.
وی ادامه داد: به عنوان مثال، نوسان چند هزار درصدی بورس ایران که در یازده ماهه گذشته را رقم زده است، نرخ ارز است. نرخی که تا مرداد ماه تا ۵۰ هزار تومان برای دلار را پیش خور کرده بود و در اسفند ماه تا نرخ انتظاری ۲۴ هزار تومان بر قیمت ها و انتظارات سود آوری سایه افکند. این شرایط را با نرخ یورو به دلار که طی یک سال گذشته نهایتا ۵ درصد نوسان داشته است، مقایسه کنید؛ بنابراین ثبات اقتصادی مهم ترین ضامن برای کمتر شدن آسیب های ناشی از نوسانات و اطلاعات جدید است که خود موضوعی سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است.
دامنه نوسان بورس فعلا قرار نیست تغییری کند
