ابوعلی سینا پزشک، دانشمند، فیلسوف، منجم، نویسنده، ریاضیدان، شیمیدان و... بزرگ قرن چهارم هجری و مشهور به ابن سینا، پورسینا و شیخ الرئیس است. این دانشمند ایرانی در یکم شهریور سال 359 چشم به جهان گشود. ابوعلی سینا در همه علوم به ویژه پزشکی مهارت قابل توجهی داشت به همین علت او را پدر علم پزشکی نامیدند؛ از جمله آثار مهم او می‌توان به کتاب قانون در طب، کتاب شفا و دانشنامه علائی اشاره کرد. دوران تحقیق و فعالیت این دانشمند بزرگ به نام دوران طلایی اسلام شناخته میشود. او در دوم تیر ماه سال 416 هجری شمسی و در سن 57 سالگی از دنیا رفت و در شهر همدان به خاک سپرده شد.
آرامگاه ابوعلی سینا یکی از جاذبه‌های گردشگری همدان به شمار می‌رود که با ستون‌های سربه‌فلک کشیده، به نماد این شهر تبدیل شده است. این آرامگاه در تاریخ 21 اردیبهشت 1376 با شماره ثبت 1869 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. قدمت بنای این آرامگاه باشکوه به سال‌های اخیر بازمی‌گردد؛ اما از لحاظ رعایت اصول مهندسی و نکات فنی ساختمانی، بر بسیاری از آثار تاریخی کشور برتری دارد. آرامگاه ابوعلی سینا دارای دو تالار شمالی و جنوبی است. در حال حاضر از تالار جنوبی به‌عنوان موزه برای نگهداری سکه، سفال، برنز و غیره استفاده میشود و تالار شمالی به کتابخانه اختصاص یافته است. قبر «ابوعلی سینا» در سمت راست مدخل آرامگاه و در سمت چپ او، قبر «ابوسعید دخدوک» قرار دارد. در حیاط شرقی آرامگاه، رو‌به‌روی در ورودی و در مقابل خیابان «بوعلی»، شاعر ملی ایران «ابوالقاسم عارف قزوینی» دفن شده است.
بنای قبلی آرامگاه ابوعلی سینا در زمان قاجاریه ساخته شده بود. این مقبره به دستور دختری به نام نگار، نوه فتحعلی شاه قاجار بنا شد. مقدمات ساخت بنای کنونی در سال 1322 خورشیدی فراهم شد که محمدرضا شاه پهلوی 100 هزار تومان برای ساخت آرامگاه گذاشت و انجمن آثار ملی نقشه ساختمان آرامگاه را به مناقصه گذاشت. مناقصه را مهندسین ایرانی بردند. طرح آرامگاه را مهندس هوشنگ سیحون به سبک معماری دوره و سده‌ای که بوعلی سینا در آن می‌زیسته از روی قدیمی‌ترین بنای تاریخ دار اسلامی یعنی برج گنبد قابوس در شهر گنبد کاووس اقتباس کرد. پس از ساخت مقبره جدید و تخریب مقبره قدیمی، نبش قبر ابن‌سینا و ابوسعید صورت گرفته و جمجمه و بخش‌های باقی‌مانده از استخوان‌های بوعلی سینا و ابوسعید با حضور افراد معتمد و موثق، پس از تهیه صورت‌جلسه، در جعبه‌های مخصوص گذاشته شد و مهروموم شدند تا پس از ساخت بنای جدید، مجددا دفن شوند. احداث بنای آرامگاه ابوعلی سینا در سال 1330 به پایان رسید و در بهمن ماه آن سال به نمایندگان انجمن آثار ملی، تحویل داده شد. در روز پنجشنبه یازدهم اردیبهشت سال 1331، لاک و مهر جعبه‌های محتوی استخوان‌های ابوعلی سینا و ابوسعید دخدوک برداشته شد و استخوان‌ها با دقت کامل و رعایت موازین شرعی و آداب و رسوم معمول، کفن و دفن شد.
آرامگاه بوعلی سینا در زمینی به مساحت 3,090 مترمربع ساخته شده و زیربنای آرامگاه نیز 1,792 مترمربع است. بنای آرامگاه تلفیقی از دو سبک معماری ایران باستان و ایران بعد از اسلام را به نمایش می‌گذارد و در طراحی آن و عناصر اطرافش از هنر معماری سنتی ایرانی الگوبرداری شده است. برج آرامگاه از برج گنبد قابوس، باغچه‌ها از باغ‌های ایرانی، آب‌نماها از حوض‌خانه‌های سنتی و همچنین نمای سنگی با سنگ گرانیت از کاخ‌های باستانی ایرانی الهام گرفته شده‌اند. یکی جذاب‌ترین بخش‌های آرامگاه، تخته‌سنگ مرمر یک‌پارچه‌ای به طول 2٫55 و عرض یک متر است که در میان 12 پایه برج آرامگاه قرار دارد و کتیبه‌ای به خط ثلث روی آن دیده میشود. در زمان ساخت، تخته سنگ بزرگی برای این قسمت تهیه شد؛ اما طی حادثه‌ای شکست و سازندگان مجبور به تهیه تخته‌سنگ دیگری شدند که از کنار دریاچه ارومیه به همدان آورده شد. همچنین پایه‌های برج جذابیت خاص خود را دارند. ارتفاع هر پایه برج از کف زیرین آرامگاه تا زیر گنبد، نزدیک به 23 متر است. عرض هر پایه در پایین به 1٫17 متر و در بالا به 92 سانتی‌متر می‌رسد. گنبد مخروطی‌شکل آن نیز حدود 6 متر ارتفاع دارد. ارتفاع اتاق اصلی آرامگاه 6٫10 و ارتفاع آرامگاه ابوعلی سینا در مجموع بیش از 28 متر است. آرامگاه شیخ در میدان بوعلی سینا و در محوطه‌ای زیبا قرار دارد که از بوستانی به‌شکل نیم‌دایره با فضای سبز تشکیل شده است.
