اثر شبکه در ارزهای دیجیتال چگونه است؟

به گزارش سایت خبری ساعد نیوز، به افزایش ارزش اقتصادی یک کالا با افزایش تعداد مصرف کنندگان و متقاضیان آن کالا اثر شبکه (network effect) گفته می شود.

به عبارت دیگر، با اضافه شدن هر کاربر جدید که متقاضی دریافت کالا یا خدمات خاصی باشد، ارزش آن کالا یا خدمات افزایش می یابد. این مسئله به نوبه خود باعث ایجاد انگیزه در کاربران جدید برای پیوستن به شبکه و افزودن ارزش بیشتر به آن می شود. در نتیجه، حلقه بازخورد مثبتی ایجاد می شود و هرچه تعداد بیشتری به شبکه بپیوندند، ارزش کالا یا خدمات مورد نظر نیز به صورت نمایی رشد بیشتری خواهد کرد.

اگر شما نیز طرفدار ارزهای دیجیتال هستید، قطعاً به سرمایه گذاری روی بیت کوین، برترین ارز دیجیتال بازار، فکر کرده اید. بیت کوین اخیراً توانسته است از سدّ ۵۰,۰۰۰ دلار عبور کند و به درصد سودی بیشتر از بسیاری دارایی ها دست یافته است.

اگر فقط عده معدودی از افراد از این دارایی دیجیتال استفاده یا آن را معامله کنند، آیا باز هم تا این حد ارزشمند خواهد بود؟ اگر تعداد کاربران شبکه بیت کوین کاهش پیدا کند، باز هم مایلید روی این ارز دیجیتال سرمایه گذاری کنید؟

درواقع، اثر شبکه در دنیای ارزهای دیجیتال مسئله بسیار مهمی است. هدف پول اینترنتی و شبکه های بلاک چین خدمات رسانی به افراد است؛ بنابراین، هرچه تعداد افراد بیشتری از یک شبکه استفاده کنند، آن شبکه کاربرد و ارزش بیشتری خواهد داشت.

چه عاملی تعیین کننده برتری پروژه های ارز دیجیتال در حوزه ای مشخص است؟ در پاسخ به این پرسش به راحتی می توان گفت در طولانی مدت بازار باید به سمت کشف بهترین راه حل ها حرکت کند و هر پروژه ای که در این امر موفق تر باشد، برتر خواهد بود. با این حال، همیشه به همین سادگی نیست. عوامل بسیاری در برتری پروژه ها دخیل هستند.

ممکن است توسعه دهندگان برخی از نوآورانه ترین فناوری ها را در طرح خود به کار بگیرند، اما اگر این پروژه در زمان ارائه نتواند توجه بازار را به خود جلب کند، موثر نخواهد بود. حتی گاهی برخی پروژه هایی که از نظر فنی در سطح پایین تری قرار دارند، صرفاً به دلیل ارائه در زمان مناسب سهم عمده ای از بازار را به خود اختصاص می دهند و اینجا است که اثر شبکه وارد میدان می شود.

انواع مختلف اثرات شبکه

دو نوع اصلی اثر شبکه وجود دارد که عبارتند از اثر شبکه مستقیم و غیرمستقیم.

اثر شبکه مستقیم همان چیزی است که در خصوص تلفن بیان شد. افزایش استفاده منجر به افزایش ارزش برای سایر کاربران می شود.

توضیح اثر شبکه غیرمستقیم سخت تر است. این اصطلاح به مزایای اضافی و مکمل اشاره می کند که از اول در خود اثر شبکه وجود دارد. برای مثال، بسیاری از ارزهای دیجیتال، متن باز هستند.

پروژه ای که دارای اثر شبکه زیاد و قوی است ممکن است توسعه دهندگان بامهارت زیادی را به سمت خود جلب کند تا به حسابرسی کدهای پروژه مورد نظر بپردازند، زیرا صحبت از ارزش زیادی در میان است. این ارزش افزوده در وهله اول از ارزش خود شبکه نشأت می گیرد. در ادامه به پروژه های غالب و برتری برمیخوریم که اثر شبکه چشمگیرتری نسبت به رقبای خود ایجاد می کنند.

نمونه هایی از اثر شبکه

نمونه های مدرن اثرات شبکه در محصولات مختلف وجود دارد. مشهودترین این محصولات، شبکه های اجتماعی هستند که کاربران تمایل دارند تا به سرویس هایی ملحق شوند که دوستان آنها در شبکه های اجتماعی قبلی نیز از آن سرویس ها استفاده می کنند. این موضوع باعث می شود که افراد مختلف به پلتفرم های مشابهی بپیوندند و سرویس های معدودی به یکه تازی دست یابند.

اگر شرکت جدیدی تصمیم بگیرد شبکه اجتماعی جدیدی ایجاد کند، در زمینه پذیرش عموم مردم راه سختی در پیش دارد. زیرا اثر شبکه ای که پیشتازان این بازار ایجاد کرده اند به آنها برتری رقابتی می دهد.

مثال خوب دیگر از اثرات شبکه، تاکسی های اینترنتی هستند. رقابت با اثر شبکه ای که برنامه هایی نظیر اوبر (Uber) یا لیفت (Lyft) طی سالیان گذشته ایجاد کرده اند برای سرویس های کوچکتر با تعداد کاربران کمتر، دشوار است.

این موضوع برای eBay و آمازون نیز در خصوص فروش آنلاین، برای گوگل در خصوص جستجوی اینترنتی، برای AirBNB در خصوص اجاره آنلاین خانه، برای مایکروسافت در خصوص سیستم عامل و برای اپل در خصوص آیفون صادق است. آیا فقط شرکت های سودآور با مدل های تجاری چشمگیر و شناخته شده می توانند به اثر شبکه دست یابند؟ خیر. ویکی پدیا مثال خوبی از پروژه های متن باز است که اثر شبکه چشمگیری بنا نهاده اند.

اثر شبکه و ارزهای دیجیتال

اثرات شبکه نکته بسیار مهمی در زمینه بلاک چین و ارزهای دیجیتال هستند.

بیت کوین را در نظر بگیرید. بیت کوین دارای ویژگی های مطلوبی است که اثر شبکه قوی یکی از این ویژگی ها است.

ماینرها از امنیت شبکه پشتیبانی می کنند و نقدینگی خوبی برای ادامه فعالیت های خود در اختیار دارند. اما فرض کنید شبکه دیگری عرضه شود من در صدد ارائه کاربردهای مشابهی با بیت کوین باشد. ماینرها ممکن است پاداش بیشتری دریافت کنند، اما نقدینگی مشابهی برای خروج از وضعیت خود نخواهند داشت. ماینرها می توانند شانس خود را امتحان کنند و امیدوار باشند که نقدینگی در آینده بهبود خواهد یافت. یا با اطمینان نسبی در خصوص آنکه می توانند در این کسب وکار باقی خواهد ماند می توانند به ماینینگ بیت کوین ادامه دهند. اثر شبکه اینگونه عمل می کند. حتی اگر شبکه جایگزین از نظر فناوری بهتر باشد یا پاداش بیشتری ارائه دهد، اما لزوما انتقال به آن منطقی نخواهد بود.

بدین ترتیب، این موضوع فقط به دلیل اثر شبکه بیت کوین نیست. به لطف عرضه عادلانه، بیت کوین دارای ویژگی منحصربه فردی است که جایگزین کردن یا تقلید از آن به شدت دشوار خواهد بود.

اثرات شبکه در عرصه امور مالی غیرمتمرکز یا همان دیفای نیز نکته مهمی هستند. اگر یک محصول، سرویس یا حتی قرارداد هوشمند به برتری و مزیت چشمگیری دست یابد، غلبه بر آن برای سایر پروژه ها دشوار می شود. هرچند، دیفای هنوز در مراحل اولیه خود قرار دارد. بسیاری از افراد اذعان داشته اند که هیچ محصولی هنوز به اثر شبکه چشمگیری دست نیافته است که آن را به برنده قاطع در این عرصه تبدیل کند.

اثرات منفی شبکه

عملکرد اثرات منفی شبکه برخلاف اثر شبکه است. این موضوع بدان معنا است که ورود هر کاربر جدید به جای افزودن ارزش به شبکه، از ارزش آن می کاهد. در طراحی بلاک چین ها، این موضوع بسیار مهم است. طراحی خوب باید طوری باشد که ورود هر کاربر جدید، به ارزش شبکه بیافزاید. هرچند، اگر ورود هر کاربر جدید ارزش شبکه را کاهش دهد، باعث ایجاد ازدحام در شبکه خواهد شد.

برای مثال، کارمزد گس اتریوم با سیستمی به سبک مزایده عمل می کند. هر کاربر، کارمزد گس خود را به ماینرهای اتریوم پیشنهاد می دهد. با ورود کاربران بیشتر و افزایش استفاده از شبکه، کارمزد گس نیز افزایش می یابد. زیرا نر کاربر در صدد آن است تا پیشنهاد بهتری ارائه دهد. هرچند، این موضوع بدون توقف نمی تواند ادامه یابد. با افزایش بسیار زیاد کارمزد گس، بعضی از کاربران دست از استفاده از شبکه می کشند، زیرا هزینه فعالیت آنها بسیار زیاد می شود. این موضوع، مثالی از اثر شبکه منفی است.

بدین ترتیب، راهکارهایی برای این موضوع در راه است. EIP-1559 یکی از پروپوزال های اتریوم است طراحی مجدد سیستم کارمزد گس اتریوم را به همراه دارد. به علاوه، مجموعه ای از به روزرسانی های موجود در اتریوم ۲.۰ می تواند میزان راندمان شبکه اتریوم را به طور چشمگیری افزایش دهد. این پروپوزال می تواند به برطرف شدن مشکل کارمزد بسیار زیاد در زمان فعالیت بالای شبکه کمک کند.