حنابندان، نزد اقوام ایرانی رسمی قدیمی است. ایرانیان باستان حنا را نشانه ای از مهر و نیکبختی و شادی می دانستند. برگزاری مراسم حنابندان همچون برخی رسوم دیگر طی گذشت زمان کمرنگ شده یا با برخی تغییرات شاهد جشن حنابندان هستیم. برخی خانواده ها به دلیل هزینه های گزاف ازدواج معمولا از برگزاری مراسم حنابندان صرف نظر می کنند؛ البته هنوز در بیشتر روستاها و بخصوص شهرهای جنوبی کشور مراسم حنابندان، جزء لاینفک مراسم عروسی می باشد.
بسیاری از آیینهای مراسم حنابندان ریشه های مشترک و شیوه های اجرایی یکسانی دارند و برخی دیگر از آئین های حنابندان با وجود ریشه های مشترک، با شیوههای متفاوتی برگزار می شوند. بنابراین سیر جغرافیایی و تاریخی آیین های مراسم حنابندان با توجه به فرهنگهای مختلف از گذشته تا به امروز گویای این امر است که تغییراتی در آیین حنابندان ایجاد شده است.
در گذشته جشن حنابندان اغلب در مناطقی از جمله آيينه ورزان دماوند بخش آبسرد، بلوچستان، تهران، خراسان، رمشک، سروستان، سه هزار تنكابن، شوشتر، فش، كلاردشت برگزار می شد.
نام این مراسم همچنین در مناطق مختلف به صورت حينابنون، اني بندان، حنابندان يا حنابندون و ... نیز خوانده می شد. از گذشته تاكنون پذيرايی مراسم حنابندان بيشتر با شيرينی، ميوه، شربت، نقل و صرف ناهار و شام و ... همراه بوده است. همچنین هدایایی شامل لباس، پول، طلا، سكه و ... نیز بنا به وسع مالي خانواده عروس و داماد پیش کش میشده است.
تزیین حنا و حنابستن دست عروس
همان طور که از نام این مراسم مشخص است، اصلی ترین سنت جشن حنابندان مالیدن حنا به دست عروس خانم است. در گذشته قسمت هايي از بدن شامل كف يا نوک انگشتان دست و پا، سر، دستها تا آرنج، پاها تا نزديك زانو، از سرانگشتان تا مچ و ... حنا گذاشته ميشد؛ ولي امروزه، تنها در كف دست عروس و داماد مقداری حنا مي گذارند در حدی که رنگ ندهد و پيدا نباشد.
در حنابندان های امروزی اما از وسایل تزییناتی و روش های مدرن برای تزیین حنا استفاده کرده و بعد این حنای تزیین شده را به صورت طراحی حنا و نقش حنا به یکی از روش های عربی، هندی و ساده برای زیباترشدن دستان عروس استفاده می کنند. این نقش ها علاوه براینکه تصویر مدرنی از شما را در ذهن مهمانان ایجاد می کنند، سنت حنا گذاشتن مراسم حنابندان را هم خیلی دلپذیر خواهد نمود. البته نگران نباشید رنگ حنا خیلی زود و بعد از چند بار استحمام از بین می رود.
در ادامه مجموعه ای زیبا از انواع مدل تزیین حنا به روش های جذاب و ساده را برای شما فراهم کرده ایم که امیدواریم از دیدن آن ها لذت برده و برای مراسم خود یا اقوام تان از این طرح ها ایده بگیرید.
مراسم حنابندان، جشن خداحافظی عروس
مراسم حنابندان، جشنی است که در واقع مراسم خداحافظی عروس بوده و در آخرین شب اقامت عروس به طور رسمی در خانه پدری برگزار می شود. مراسم حنابندان در هر یک از شهرهای کشورمان به شکلی خاص برگزار می شود، ولی در اصل آماده کردن حنا (خیساندن آن) و آغشته کردن دست و پای عروس و گاهی داماد به حنا می باشد.
آیین مراسم حنابندان
در زمان های نه چندان دور در مراسم حنابندان، خانمها دستشان را به حنایی که دورتادور مراسم گرداننده می شد آغشته می کردند و این آیین مراسم حنابندان همچنان در روستاها و شهرهای کوچک ایران پابرجاست. در گذشته برای مراسم حنابندان، معمولا حنا در منزل داماد تهیه می شد و داماد همراه خانواده اش حنا را با ساز و دهل به منزل عروس می بردند و با اجازه بزرگترها مراسم حنابندان انجام می شد و خواهر عروس دستان عروس و برادر داماد دستان داماد را حنا می بستند.
در برخی مناطق در حالی که عروس شال قرمز رنگی روی سر خود انداخته، دست راست خود را بالای سرش گرفته و مهمانان خصوصا اقوام داماد هدایایی مانند سکه های طلا کف دست عروس قرار می دهند.
برگزاری جشن حنابندان به روش مدرن
همان طور که گفتیم این روزها تقریبا تزیین حنا برای حنابندان و جشن حنابندان به شکل سنتی ... یا به طور کل برگزار نمی شود و یا به صورت مختصر و با تفاوت هایی اجرا می شود. برخی خانواده ها اما دوست دارند ضمن برگزاری این مراسم، آن را به شکل مدرن و متفاوتی اجرا کنند و به نوعی، سنت و مدرنیته را در کنار هم داشته باشند.
اگر شما هم جزو این دسته افراد هستید، اولین کاری که باید انجام دهید این است که به جای خانه پدری، یک مکان متفاوت برای برگزاری جشن پیدا کنید. تالار هایی هستند که برای برگزاری مراسم حنا سالن های جداگانه ای را درنظر گرفته اند. این سالن ها تزیینات ویژه ای برای مراسم حنابندان دارند.
همانطور که می دانید رنگ قرمز عضو جدانشدنی مراسم حنابندان است و به قولی تم مراسم حنابندان رنگ قرمز است و از وسایل و تزیینات ریز و درشت به رنگ قرمز برای تزیین حنا، تزیین میز، آراستن در و دیوار و ... استفاده می شود.
مکانها و نام های محلی مراسم حنابندان
مکانهای برگزاری مراسم حنابندان: شامل: آیین هورزان دماوند بخش آبسرد، بلوچستان، تهران، خراسان، رمشک، سروستان، سه هزار تنکابن، شوشتر، فش، کلاردشت.
نامهای محلی که برای مراسم حنابندان در هر منطقه از ایران انتخاب شده، بنابر فرهنگ و رسوم از گذشته تاکنون متفاوت بوده اند. از جمله نامهای رایج برای مراسم حنابندان می توان به: حینابنون، انیبندان، حنابندان یا حنابندون و … اشاره کرد.
شمار دفعاتی که مراسم عروسی انجام می شود به طور معمول دو شب است؛ یعنی قبل از عروسی مراسم حنابندان انجام می گیرد که در گذشته به مدت سه روز تا یک هفته برگزار میشده است. از گذشته تاکنون پذیرایی بیشتر با شیرینی، میوه، شربت، نُقل و صرف ناهار و شام و … همراه بوده است.
آشنایی با آداب و رسوم مردم نیکشهر در ماه مبارک رمضان
