آداب و رسوم مردم هند در عاشورا
هند سرزمین عجایب است. در این کشور که به آن کشور هزار مذهب و هزار فرهنگ هم می گویند، اقوام مختلف با دین ها و زبان های مختلف در کنار هم زندگی می کنند. هند سال ها مستعمره انگلیسی ها بود که با مبارزات مردم هند استعمارگران انگلیس مجبور شدند فرار کنند و هند به استقلال برسد.
رهبر بزرگ هند، مهاتما گاندی بود که روحی حقیقت طلب و آزادی خواه داشت. او با این که مسلمان نبود، اما از اسلام و شیعه درس های بسیاری برای مبارزه با ظلم گرفته بود. او در سخن رانی های بسیاری، از اسلام و شیعه نام برده و از درس هایی که از دین اسلام گرفته بود، حرف زده.
او در یکی از سخن رانی هایش گفته بود: «من زندگی امام حسین، آن شهید بزرگ اسلام را به دقت خوانده ام و به صفحات کربلا توجه کرده ام. بر من روشن شده که اگر هندوستان بخواهد پیروز شود، باید از امام حسین(ع) پیروی کند.»
گاندی پس از پیروزی ملتش و استقلال هند در سال ۱۹۴۷میلادی از سلطه بریتانیا، از شاگردی خود در مکتب امام حسین (ع) می گوید: «من برای مردم هند چیز تازه ای نیاوردم، فقط نتیجه ای را که از مطالب و تحقیقات درباره تاریخ زندگی قهرمان کربلا به دست آورده ام، برای ملت هند بیان کردم.»
عاشورا، روز دهم از ماه محرّم. اهمیت این روز برای شیعیان به دلیل واقعه عاشورای سال ۶۱ قمری است و امام حسین(ع) در روز عاشورا به همراه یارانش در سرزمین کربلا در جنگ با سپاه کوفه به فرماندهی عمر بن سعد به شهادت رسید.
شیعیان همه ساله با آغاز ماه محرم به عزاداری می پردازند. مراسم عزاداری در بیشتر مناطق تا روزهای ۱۱ و ۱۲ محرم و در بعضی مناطق تا پایان ماه صفر ادامه می یابد. اوج این عزاداری ها در روز عاشوراست. این روز در تقویم رسمی ایران، عراق، افغانستان، پاکستان و هند، تعطیل است.
عزاداری محرم در میان شیعیان هند
شیعیان هند با خانه تکانی و نظافت حسینه ها، مساجد و احداث تکیه ها و آماده سازی مکان های عزاداری به منظور برگزاری آیین بزرگداشت یاد و خاطره سالار شهیدان و یارانش چند روز قبل از آغاز ماه محرم با شور و هیجان خاصی به استقبال این ماه می روند. شیعیان هند که حدود ۱۰درصد جمعیت نزدیک به یکصد و پنجاه میلیونی مسلمانان این کشور را تشکیل می دهند، در ماه های محرم و صفر و بویژه در دهه عاشورا با علاقه ی وصف نشدنی، برنامه های مختلف و ویژه ای را برگزار می کنند. این برنامه ها از روز اول محرم آغاز می گردد و تا پایان روز عاشورا و مراسم ویژه شام غریبان در تمامی روز و تا ساعاتی از شب ادامه می یابد.
در مناطق شیعه نشین هند از جمله شهرهای “لکنهو”، “امرهه” و “کشمیر” عموما مکان های ویژه ای ساخته می گردد که به “امام باره” معروف است و تقریبا مکانی همچون تکیه و حسینیه در ایران است که عزاداری ماه محرم در آنها برگزار می گردد.
امام باره شهر لکنهو مرکز ایالت “اوتارپرادش” واقع در شمال هند که پر جمعیت ترین ایالت هند است از جمله بزرگترین امام باره های هند است که قدمت آن به حدود چهارصد سال می رسد و در شمار آثار باستانی هند ثبت شده است. بیشتر مراسم عزاداری در هند در ماه های محرم و صفر در امام باره ها برگزار می گردد.
مجالس عزاداری امام حسین (ع) عموما شامل سخنرانی توسط علمای محلی و نیز نوحه خوانی به زبان محلی است. همانند دیگر مناطق شیعه نشین جهان در هند نیز چند روزدهه اول محرم هرکدام به نام اهل بیت و یاران امام حسین (ع) نام گذاری شده است و هر روز به نام خاصی مراسم برگزار می گردد.
عزاداری امام حسین(ع) عموماً شامل سخنرانی توسط علمای محلی و نیز نوحه خوانی به زبان محلی است، همانند دیگر مناطق شیعه نشین جهان در هند نیز چند روز دهه اول محرم هر کدام به نام اهل بیت(ع) و یاران امام حسین(ع) نامگذاری شده است و هر روز به نام خاصی مراسم برگزار می گردد.
از روز چهارم محرم به نام حضرت حر عزاداری می شود که همراه با برگزاری مجالس عزا؛ مردم نذورات خود را نیز در قالب غذاهای ویژه ای که برای این ایام می پزند، ادا می کنند.
روز پنجم به نام فرزندان حضرت زینب(س)؛ روز ششم به نام حضرت علی اکبر؛ هفتم محرم به نام حضرت قاسم؛ هشتم به یاد حضرت ابوالفضل؛ نهم به نام حضرت علی اصغر و دهم به نام سالار شهیدان حضرت اباعبدا... الحسین(ع) گرامی داشته می شود.
از روز اول محرم عزاداران با شربت پذیرایی می شوند، اما در روزهای تاسوعا و عاشورا مردم همراه با دیگر غذاها نذورات خود را به صورت غذایی که به حاضری معروف است و شامل مقداری نان و کباب و یا غذایی شبیه به قیمه ایرانی است در اختیار عزاداران قرار می دهند.
در روز نهم که به یاد حضرت علی اصغر گرامی داشته می شود توزیع شیر میان مردم بسیار رایج است.
از اول تا ششم محرم عموماً مجالس عزاداری در منازل و یا امام باره ها انجام می گردد، اما از این روز به بعد دسته های عزادار بعد از ظهرها به خیابانها آمده و مراسم خود را به صورت راهپیمایی در خیابان انجام می دهند،
در عزاداری روز نهم که به نام حضرت علی اصغر برگزار می شود؛ عزاداران گهواره ای را به صورت نمادین روی دستان خود حمل می کنند، شیعیان هند شب عاشورا را نیز همانند شبهای قدر گرامی می دارند و تا صبح بیدار می مانند و به عزاداری و مرثیه سرایی می پردازند.
عزاداری روز عاشورا نیز که از بامداد این روز آغاز می گردد تا عصر ادامه می یابد و عموماً مردم در این فاصله به حرمت شرایطی که در این ساعات در روز عاشورا بر خاندان امام حسین(ع) گذشته است از خوردن پرهیز می کنند و بعد از اتمام رسمی مراسم به هنگام عصر روزه نمادین خود را با غذاهای نذری که با عدس و برنج پخته می شود افطار می کنند که به این عمل «فاقه شکنی» گفته می شود.
سینه زنی، زنجیرزنی از جمله کارهایی است که عزاداران عاشورا در بزرگداشت این روز انجام می دهند، بعد از نماز مغرب و عشا مراسم شام غریبان آغاز می شود و مردم هر شهر یا محله در یک محل جمع می شوند، اما رسوم ویژه ای برای این شب آنچنان که در ایران معمول است وجود ندارد و تنها مرثیه خوانان به ذکر مصیبت بازماندگان عاشورا می پردازند.
در مراسم سینه زنی و زنجیرزنی از بعضی سازها همچون طبل و تعدادی ادوات موسیقی محلی نیز هماهنگ با نوای مرثیه استفاده می شود، از جمله آداب و رسوم ویژه ماههای محرم و صفر در بین شیعیان هند این است که هیچ گونه مراسم ازدواجی در این ماه انجام نمی گیرد و مردم ترجیح می دهند لباس نو خریداری نکنند و از برگزاری مراسمی همچون جشن تولد نیز پرهیز می کنند، زنان نیز علاوه بر آنکه در مجالس عمومی که در امام باره ها برگزار می گردد.
شرکت می کنند مجالس ویژه ای را در منازل خود به مورد اجرا می گذارند که در آن زنانی که به «حدیث خوان» معروفند برای شرکت کنندگان در مراسم، سخنرانی و مرثیه سرایی می کنند. تا پیش از سال ۱۹۷۸ در هند حرکت دسته های عزادار در خیابانها ممنوع بود اما از این سال به بعد شیعیان اجازه یافتند مراسم خود را در مکانهای عمومی نیز انجام دهند.
یکی از باورهای مردم هند درباره مراسم عاشورا این است که همه کسانی که در این ایام دور از خانه هستند، در آغاز ماه محرم به خانه های شان بر می گردند، حتی اگر در کشورهای خارجی مشغول به کار باشند. هندی ها معتقدند باید در زادگاه خودشان عزاداری کنند.
آشنایی با آداب و رسوم مردم آمریکا
