رشد حوزه دیفای (DeFi) از سال ۲۰۲۰ آغاز شد و طی این مدت پروژه هایی مانند یونی سواپ (UniSwap – پلتفرمی برای تمرکز زدایی معاملات و امور مالی که راه های جدیدی برای دریافت سود از دنیای ارز دیجیتال ارائه می کند) به موفقیت شگفت انگیزی دست پیدا کرده اند. اما این حوزه نوآور مشکلاتی هم دارد که باید حل شوند و به همین دلیل عبارت دیفای 2 برای توصیف نسل جدید برنامه های غیر متمرکزی که قرار است راه حل ها را ارائه کنند، به کار برده می شود. در ادامه در مورد مفهوم ورژن جدید امور مالی غیر متمرکز یا دیفای 2 و مشکلاتی که به دنبال حل کردنشان است، توضیحات کاملی ارائه خواهیم داد.
دیفای 2 چیست؟
دیفای ۲ یک تحول عظیم است که برای ارتقاء و رفع مشکلات موجود در موج اصلی دیفای تلاش می کند. دیفای ۱، خود انقلابی بزرگ در ارائه خدمات مالی غیرمتمرکز به هر شخصی که از کیف پول رمزنگاری شده استفاده می کند به شمار می رود، اما همچنان با نقاط ضعفی دست وپنجه نرم می کند. صنعت رمز ارز، قبلا فرآیند بهبود نقاط ضعف اولیه در بیت کوین را با بلاکچین های نسل دوم مانند اتریوم تا حدودی برطرف نموده است. اما دیفای ۲ باید به مقررات جدیدی مانند احراز هویت (KYC) و مبارزه با پول شویی (AML) که دولت ها بر آن پافشاری می کنند، واکنش نشان دهد.
به عنوان مثال، استخرهای نقدینگی (LPs) در دیفای بسیار موفق عمل کرده اند، زیرا به ارائه دهندگان نقدینگی اجازه می دهد تا برای استکینگ جفت ارز دلخواه، کارمزد دریافت کنند. با این حال، اگر نسبت قیمت توکن ها تغییر کند، ارائه دهندگان نقدینگی در معرض خطر از دست دادن پول (ضررهای مالی ناپایدار) هستند. یک پروتکل دیفای ۲ می تواند با هزینه اندکی به عنوان بیمه، در برابر این خطرات، کاربران را محافظت کند. این راه حل، انگیزه بیشتری برای سرمایه گذاری در استخرهای نقدینگی ها فراهم می کند و به کاربران، سهامداران و فضای دیفای به طور کلی سود می رساند.
محدودیت های DeFi چیست؟
قبل از پرداختن به کاربردهای پروژه های دیفای 2، بهتر است نگاهی به محدودیت های ورژن قبلی آن داشته باشیم. بسیاری از مسائلی که در ادامه به آنها اشاره می کنیم مشابه مشکلاتی است که فناوری بلاکچین و ارزهای دیجیتال به طور کلی با آن مواجه هستند:
مقیاس پذیری
پروتکل های DeFi در بلاک چین ها با هزینه های ترافیک و گس بالا، اغلب خدمات کند و گرانی را ارائه می کنند. در این شرایط کارهای ساده در مدت طولانی تری با هزینه بیشتری انجام می شوند.
اطلاعات اوراکل ها و شخص ثالث
خدمات مالی بسته به نیاز خود، به اوراکل های با کیفیت بالاتر (منابع داده های شخص ثالث) نیاز دارند.
تمرکز
افزایش مقدار تمرکززدایی باید یکی از اهداف اصلی در DeFi باشد. با این حال، بسیاری از پروژه ها هنوز اصول DAO را به طور کامل رعایت نکرده اند.
امنیت
اکثر کاربران خطرات موجود در DeFi را مدیریت یا درک نمی کنند. در واقع در حال حاضر بسیاری از افراد از طریق قراردادهای هوشمند، میلیون ها دلار را معامله می کنند، در حالی که به طور کامل از امنیت آن اطمینان ندارد.
نقدینگی
بازارها و استخرهای نقدینگی در بلاک چین ها و پلتفرم های مختلف توزیع شده اند و مسئولیت تأمین نقدینگی را به عهده دارند. تأمین نقدینگی موجب قفل شدن دارایی می شود؛ در بیشتر موارد، توکن های موجود در استخرهای نقدینگی را نمی توان در جای دیگری استفاده کرد که باعث ناکارآمدی سرمایه می شود.
اهمیت دیفای 2 در چیست؟
پروژه های دیفای، برای کاربران و هولدرهای باتجربه هم می تواند چالش برانگیز و دلهره آور باشد. با این حال، هدف آن کاهش موانع ورود و ایجاد فرصت های کسب درآمد جدید برای سرمایه گذاران در ارزهای دیجیتال است. با استفاده از این سیستم مالی غیرمتمرکز، کاربرانی که قادر به استفاده از خدمات مالی سنتی نیستند، می توانند به راحتی از طریق دیفای وام دریافت کنند.پروژه های دیفای 2 با رویکرد و استراتژی ای که دارند، می توانند ریسک از دست رفتن سرمایه و دارایی افراد را کمتر کنند و علاوه بر این تجربه کاربری را بهبود ببخشند.
کاربرد پروژه های دیفای 2 چیست؟
در حال حاضر پروژه هایی وجود دارد که خدمات جدید DeFi را در بسیاری از شبکه ها، از جمله اتریوم، زنجیره هوشمند بایننس، سولانا و سایر بلاک چین های دارای قرارداد هوشمند ارائه می کنند. در ادامه به برخی از رایج ترین کاربردهای این پروژه، اشاره می کنیم:
آزاد کردن دارایی های استیک شده
اگر یک جفت توکن را در یک استخر نقدینگی استیک کنید، در ازای آن، توکن های LP می گیرید. شما می توانید از طریق دیفای 1، توکن های LP را در یک ییلد فارم به اشتراک بگذارید و از این طریق هم کسب سود کنید. اما با ارائه دیفای 2، از این توکن های ییلد فارم به عنوان وثیقه استفاده می شود.
بیمه قرارداد هوشمند
بررسی دقیق قراردادهای هوشمند دشوار است مگر اینکه یک توسعه دهنده باتجربه باشید. این امر ریسک سرمایه گذاری در پروژه های DeFi را زیاد کرده است. در پروژه های دیفای 2، برای قراردادهای هوشمند، بیمه در نظر گرفته شده است. در این صورت اگر شما طی یک قرارداد هوشمند، دارایی خود را از دست بدهید، از طریق بیمه مجدداً سرمایه خود را پس خواهید گرفت.
بیمه ضرر دائمی
اگر در یک استخر نقدینگی سرمایه گذاری کنید و استخراج نقدینگی را شروع کنید، هر گونه تغییر در نسبت قیمت دو توکنی که قفل کرده اید، ممکن است منجر به زیان مالی شود. این مسئله در دیفای 2 به خوبی رفع شده است. با گذشت زمان، پروتکل دیفای 2 از کارمزدهای دریافتی برای ایجاد یک صندوق بیمه استفاده می کند تا سپرده شما را در برابر ضرر تضمین کند. اگر کارمزد کافی برای پرداخت زیان وجود نداشته باشد، پروتکل می تواند ارزهای دیجیتال دیفای 2 جدیدی را برای رفع این کمبود ایجاد کند. اگر تعداد ارزهای دیجیتال دیفای 2 زیاد باشد، می توان آنها را برای کاربردهای بعدی ذخیره کرد یا برای کاهش عرضه سوزاند.
بهبود شرایط وام ها
به طور کلی، ریسک لیکوییدیشن و پرداخت بهره، از جمله معایب گرفتن وام است که با استفاده از دیفای 2 رفع شده اند. به عنوان مثال، تصور کنید که وامی به ارزش 100 دلار از یک وام دهنده ارز دیجیتال دریافت می کنید. وام دهنده 100 دلار ارز دیجیتال به شما می دهد اما به 50 دلار به عنوان وثیقه نیاز دارد. هنگامی که شما این مقدار را به عنوان وثیقه به وام دهنده پرداخت می کنید، وام دهنده از آن برای دریافت سود استفاده می کند. زمانی که وام دهنده 100 دلار به همراه سود از ارز دیجیتال شما دریافت کرد، مبلغ سپرده به شما بازگردانده می شود.در این شرایط جدید، ریسک لیکوییدیشن وجود ندارد و اگر ارزش توکنی که به عنوان وثیقه پرداخت شده کم شود، مدت بازپرداخت وام افزایش می یابد.
چه کسی ورژن جدید امور مالی غیر متمرکز (دیفای 2) را کنترل می کند؟
نسل جدید DeFi امکانات و کاربردهای زیادی دارد، اما شیوه مدیریت پروژه های آن چگونه خواهد بود؟ همان طور که می دانید، تمرکز زدایی همواره یکی از موضوعات مورد توجه فناوری بلاک چین بوده و حوزه دیفای هم از این قائله مستثنی نیست. یکی از پروژه های نسل اول DeFi به نام میکردائو، به استانداردی برای این جنبش تبدیل شده است. در حال حاضر تعداد رو به افزایشی از پروژه ها نیز به جامعه کاربری خود حق رای می دهند. بسیاری از توکن های بومی پلتفرم ها نیز نقش توکن حاکمیتی را ایفا می کنند و دارندگان آن ها حق رای دارند. انتظار می رود در ورژن جدید امور مالی غیر متمرکز، با موجی از پروژه های دیفای 2 مواجه شویم که هدفشان رسیدن به تمرکز زدایی بیشتر در زمینه حاکمیت و موارد دیگر است. البته نباید نقش مقررات و دستورالعمل های جدید دولت ها را فراموش کرد که احتملا روی این جنبه از محصولات DeFi هم تاثیر خواهند گذاشت.
چگونه خود را در مقابل ریسک های ورژن جدید امور مالی غیر متمرکز (دیفای 2) محافظت کنیم؟
نسل جدید دیفای ریسک ها را به طور کامل حذف نمی کند و به همین دلیل در این بخش به تعدادی از خطرات اصلی و روش های محافظت در مقابل آن ها اشاره خواهیم کرد.
ضعف امنیتی و احتمال هک شدن قراردادهای هوشمند
ارزیابی های امنیتی هرگز نمی توانند امنیت یک پروژه را تضمین کنند. همیشه تا جای ممکن در مورد پروژه مورد نظرتان تحقیق کنید و توجه داشته باشید که هر نوع سرمایه گذاری، با مقداری ریسک همراه خواهد بود.
تاثیر مقررات بر سرمایه گذاری های کاربران
اکوسیستم دیفای اکنون مورد توجه دولت ها و قانون گذاران جهان قرار گرفته است. قانون و مقررات می توانند امنیت و ثبات را به دنیای کریپتو بیاورند، اما در عین حال ممکن است به تغییر خدمات دهی بعضی پروژه های DeFi هم منجر شوند.
ضرر ناپایدار
حتی در شرایطی که این نوع ضرر توسط پروژه های ورژن جدید امور مالی غیر متمرکز یا دیفای 2 بیمه شود، کاربرانی به دنبال لیکوئیدتی ماینینگ هستند هم چنان باید مقدار زیادی ریسک را بپذیرند. به عبارتی دیگر، این ریسک هرگز به مقادیر اندک نخواهد رسید.
احتمال دشوار شدن دسترسی به دارایی ها
اگر دارایی های خود را از طریق رابط کاربری وبسایت یک پروژه دیفای استیک کرده اید، بهتر است قرارداد هوشمند آن را هم در بلاک چین پیدا کنید. در غیر این صورت اگر وبسایت غیر فعال شود، امکان برداشت دارایی را نخواهید داشت. البته تعامل مستقیم با یک قرارداد هوشمند هم آسان نیست و به دانش فنی نیاز دارد.
سخن پایانی
بر اساس آنچه که تا کنون در خصوص دیفای 2 منتشر شده است، این پروژه پتانسیل های زیادی دارد که هنوز به طور کامل مورد استفاده قرار نگرفته اند. با توجه به اینکه پروژه های دیفای 2 برای بسیاری از کاربران ارزهای دیجیتال مبهم است، استفاده از این ورژن جدید امور مالی به همه توصیه نمی شود. ارزهای دیجیتال دیفای 2 عمدتاً به صورت توکن حاکمیتی ایجاد شده اند تا به تمرکززدایی هرچه بهتر شبکه، کمک کنند.
نحوه وام دادن و وام گرفتن در حوزه دیفای
