کرمانشاه به عنوان یکی از استان های تاریخی و زیبای ایران، غذاهای محلی خوش طعمی دارد که برخی از آن ها از شهرت ملی برخوردار است. غذاهای خوشرنگ و لعاب و صد البته خوشمزه کرمانشاه که تنوع بی نظیر آن زبانزد میهمانان استان بوده و است و معمولا مسافران در رستوران ها بعد از تناول و نوش جان کردن غذاهای محلی به دنبال دستور پخت آنها هستند تا بتوانند در شهر و دیار خودشان هم گه گاهی از این غذاهای بی نظیر تهیه کنند. در ادامه به برخی از این غذاهای لذیذ و خوشمزه اشاره خواهیم کرد.
دنده کباب کرمانشاه
دنده کباب کرمانشاه به قدری خوش آوازه و خوش طعم است که نمی شود فراموشش کرد؛ درست مثل کوفته تبریزی که انگار به اسم تبریز چسبیده است و فراموش نمی شود. برای تهیه این غذا، گوشت دنده گوسفند که با مهارت مزه دار شده، با تبحر خاصی به سیخ کشیده و کباب می شود. کباب پزهای حرفه ای معتقدند که نوع گوشت گوسفند، طعم این کباب را می سازد و کسانی که دنده کباب سنتی را در کنار عشایر و دامداران کرمانشاه چشیده اند، می دانند نوع گوشت چقدر در طعم این غذا تاثیر دارد. این روزها رستوران های خوب در کرمانشاه زیاد هستند و یکی از مکان های معروف برای خوردن دنده کباب، طاق بستان است.
هلو کباب
یکی دیگر از معروف ترین و خوشمزه ترین غذاهای سنتی این استان، هلو کباب یا کوفته مخصوص کرمانشاه است که طعم منحصربه فردی دارد. به نظر می رسد این غذا به دلیل شکل ظاهری اش در هنگام سرخ شدن به این نام معروف شده است. مواد لازم برای درست کردن هلو کباب، گوشت، لپه، گردو، کشمش، سیب زمینی نیم پز، روغن، تخم مرغ، رب گوجه فرنگی، پیاز سرخ شده، آبلیمو و شکر است. طعم خوشمزۀ این غذا ارزش وقت زیاد برای پخت آن را دارد. هلو کباب به همراه نان تازه و سبزی خوردن میل می شود.
خورشت خلال
بدون شک خورشت خلال بادام که یک غذای اصیل ایرانیست، یکی از رقبای سرسخت دنده کباب کرمانشاه. غذایی پرطرفدار و مجلسی که با ذائقه هر فردی سازگار و از محبوبیت زیادی در خانواده های کرمانشاهی برخوردار است. این خورشت را معمولا در مراسم های خاص مانند جشن عروسی سرو می کنند. البته زمانی هم که اعضای خانواده دور هم جمع می شوند، خورشت خلال یکی از بهترین گزینه هاست. مواد لازم برای تهیه خورشت خلال عبارتند از گوشت مغز ران گوساله، خلال بادام درختی، زرشک سیاه، پیاز، لیمو امانی، رب گوجه فرنگی، کره، زردچوبه، فلفل سیاه، نمک.
جرگ و بز
جرگ و بز را از جگر و پوست نازک روده گوسفند تهیه می کنند. جگر چرخ شده را با ادویه مخلوط می کنند و داخل فویل و یا ظرف های مخصوص، زیر خاکستر آتش می گذارند تا کاملا پخته شود. سپس این مواد را داخل پوست روده گوسفند قرار داده و روی آتش، کباب می کنند. آماده سازی این غذا به نوعی شبیه به طرز تهیه سوسیس سنتی ست که از این جهت به سوسیس کرمانشاهی شهرت دارد.
کوفته نخود
یکی از غذاهای محبوب کرمانشاهی کوفته ریزه یا کوفته نخود است که حتی اگر تا به حال آن را نخورده باشید، اسمش را احتمالاً شنیده اید. این غذا در بین خانواده های کرمانشاهی بسیار معروف است و معمولاً زیاد پخته می شود. مواد لازم برای درست کردن این غذا شامل نخود پخته شده، گوشت چرخ کرده، مغز گردو، آرد، پیاز و سبزی های معطر شامل جعفری، نعناع، مرزه و ترخون است. این غذا در عین حال که بسیار خوشمزه است، مقوی هم است و بسیاری از مواد معدنی مورد نیاز بدن را تامین می کند.
آش عباسعلی
این آش از غذاهای محلی کرمانشاه و در گویش محلی معروف به آش وسلی است و تاریخچه ای حدودا 200 ساله دارد. آشی که شخصی بنام عباسعلی نذر کرده بود شب ها وقت افطار در مسجد محلشان به روزه داران بدهند و به حدی خوشمزه بود که همه دستور پختش را می خواستند. آش عباسعلی را معمولا در ماه مبارک رمضان و برای افطار نوش جان می کنند. مواد لازم برای تهیه این آش منحصر به فرد شامل گوشت گوسفندی، لوبیا سفید، نخود، عدس, بلغور گندم، برنج دودی ایرانی، لوبیا چیتی، نعناع داغ، پیاز داغ، سیر داغ، روغن حیوانی کرمانشاهی، نمک، فلفل، ادویه جات، زردچوبه است.
سیب پلو
برای تهیه سیب پلو از برنج و سیب زمینی به عنوان مواد اصلی و گوشت چرخ کرده، کشمش، پیاز، زعفران، خرما و کره به عنوان تکمیل کننده غذا استفاده می شود. ترکیب این مواد به سبک آشپزهای کرمانشاهی طعم بی نظیری دارد مخصوصا زمانی که با روغن کرمانشاهی سرو شود.
آش سورانه
آش سورانه یکی از غذاهای محلی کرمانشاه است که در فصل بهار استفاده می شود. سورانه نوعی سبزی بهاری محلی شبیه به تره است که در مناطق غرب کشور و عمدتا کورد نشین و در کوهپایه های زاگرس می روید.
کوکو ی پاغازه
پاغازه نوعی سبزی پرخاصیت از خانواده تره هاست که فصل بهار در کرمانشاه خیلی طرفدار دارد. خانم های خوش ذوق کرمانشاهی پاغازه را در بورانی، کوکو و برخی خورش ها استفاده می کنند. کوکوی پاغازه از مخلوط تخم مرغ، سیر، پیاز و ادویه های معطر درست می شود و آن را با نان سرو می کنند.
والک پلو
والک نام سبزی مقوی و پرخاصیت بهاری ست که با گویش محلی آن را "کول" می خوانند. والک پلو بیشتر با زبان گوساله آب پز شده و با روغن کرمانشاهی اعلاء سرو می شود.
کوفته شیرین کرمانشاهی
کوفته شیرین کرمانشاهی یکی دیگر از غذاهای محلی کرمانشاه است. شاید اسم این غذا به گوش خیلی ها نرسیده باشد اما بسیار غذای خوش طعمی است و خیلی هم سریع آماده می شود. این غذا را با مواد اولیه کمی که دارد، می توان سریع و خوشمزه آماده کرد و همان طور که از نام آن پیداست طعمی شیرین دارد. مواد اولیه برای تهیه کوفته شیرین کرمانشاهی،گوشت چرخ کرده، برنج آبکش، پیاز رنده شده، نمک، فلفل، زردچوبه، نعناع خشک، آب، تخم مرغ و روغن است. همچنین برای تهیه سس این کوفته هم از سرکه و شکر استفاده می کنیم.
ونوشک پلو
ونوشک یا پسته کوهی، میوه ای است بومی و محلی که در منطقه کردنشین و غرب کشور می روید. از جمله گیاهان دارویی با اثری انرژی بخش و محرک است. این میوه خوشمزه و پرخاصیت، کاربردهای فراوانی دارد و به صورت تازه خوری، خشک شده، استفاده در ترشیجات و مربا، ترکیب با دوغ و در غذاهای مختلف استفاده می شود. از خواص ونوشک می توان به درمان کم خونی اشاره کرد. همچنین ونوشک در درمان سردرد هم بی تاثیر نیست. افرادی که دچار نرمی استخوان هستند نیز می توانند از میوه ونوشک استفاده کنند. با توجه به اینکه ونوشک سرشار از ویتامین های A، B و D است، باعث تقویت اعصاب و جلوگیری از پوکی استخوان می شود.
خورش کنگر
خورش کنگر در کرمانشاه طرفداران زیادی دارد. کنگر گیاه بهاری و سرشار از ویتامین است که با استفاده از ساقه آن، خورشی ترش و خوشمزه درست می کنند. روی ساقه کنگر خارهای ریز و درشتی وجود دارد که قبل از مصرف آن ها را پاک کرده و تفت می دهند. در مرحله بعدی کنگرها با گوشت، پیاز، ادویه و سبزی های دیگر پخته می شوند و در نهایت مقداری ساقه ریواس به خورش اضافه می شود تا کمی طعم ترش و ملس بگیرد.
خوراک کدو حلوایی
خوراک کدو حلوایی کرمانشاهی با سایر غذاهایی که با کدو حلوایی درست می شود فرق دارد. خوراک کدو حلوایی کرمانشاه با گوشت و عصاره قلم گوسفندی و تکه های خرد شده کدو حلوایی تهیه می شود و به عنوان چاشنی از غوره در این خوراک استفاده می کنند.
خورش سیب و آلبالو
به دلیل باغ های میوه و همچنین فراوانی میوه های فصلی در کرمانشاه غذاهای متنوعی از میوه ها وجود دارد و آشپزهای خوش ذوق منطقه آن ها را به خوبی به کار می برند. خورش سیب و آلبالو هم از همان دسته غذاهاست. این غذا ترکیبی از آلبالو، سیب، گوشت، پیاز و ادویه هاست. برای تهیه این غذا جدا کردن هسته آلبالوها و انتخاب سیب های سبز و سفت، اهمیت زیادی دارد.
آبگوشت کرمانشاهی
آبگوشت کرمانشاهی یا آبگوشت گوجه سبز غذایی متفاوت در کرمانشاه است که همانند آبگوشت ساده طبخ می شود اما به دلیل اضافه کردن گوجه سبز، طعم ترشی دارد. مواد تشکیل دهنده این آبگوشت پیاز، سیب زمینی، گوجه سبز، گوشت، حبوبات شامل نخود و لوبیا سفید، پودر سیر، نعنا خشک، لیمو عمانی و ادویه و زعفران است.
آش ترخینه
آش ترخینه یکی از غذاهای محلی کرمانشاه است که در زبان محلی به آن «آش دویینه» هم می گویند. این آش، به آش ترخینه دوغ هم معروف است و بیشتر در استان های غربی کشور پخته می شود. در پاییز و زمستان که سرماخوردگی خیلی شایع است، آش ترخینه به بهبود آن کمک می کند. این آش برای درمان سرماخوردگی و آنفولانزا حکم یک آنتی بیوتیک قوی را دارد.
آشنایی با غذاهای محلی کرمانشاه به ما دید وسیعی از روحیات و هویت مردم این شهر را می دهد. مردم کرمانشاه به غیور بودن شهرت دارند و غذاهای محلی آنها هم همیشه مثال زدنی است. خانم های سخت کوش این خطه با مواد اولیه بی نظیری که در سرزمین خود دارند بهترین طعم ها را به ارمغان می آورند.