شمع های روشن نماد آرامش خاصی هستند و ایرانیان از قدیم تا به امروز در بیشتر مراسم هایشان از شمع استفاده کرده و می کنند. اگرچه در مراسم های عزاداری از شمع های به رنگ سیاه استفاده می شود اما در جشن ها باید شمع های با رنگ های شاد و طرح های زیبا استفاده کرد.
تاریخ شمع سازی
هرچند که گفته میشود اولین شمع ها توسط مصریان و در حدود 3000 سال پیش از میلاد مورد استفاده بوده است، اما تاریخ شمع سازی به زمان های خیلی دور، در میان رومیان و آتروسک ها باز میگردد. شمع های اولیه چندان شباهتی به شمع های امروزی نداشتند و در واقع مشعل هایی متشکل از یک تکه نی و پیه حیوانات بودند.
تاریخ شمع سازی در قرون وسطی
جایگزین کردن موم با چربی حیوانات یکی از مهمترین تحولات شمع سازی بود که در قرون وسطی رخ داد. برخلاف پیه حیوانات، این ماده جدید سوخت تمیزتر و بوی مطبوع تری داشت اما اصلی ترین علت فراگیر نبودن آن در میان مردم هزینه بالای آن بود. در نتیجه این نوع شمع ها بیشتر در مراسم مذهبی و در کلیساها به چشم می خوردند.
لوازم مورد نیاز برای شمع سازی:
برای یک شمع ساز حرفه ای لوازم زیادی برای ساخت شمع نیاز است این لوازم عبارتند از :انواع قالب ها، انواع رنگ ها، انواع عطر ها و ... . اما افرادی که می خوهند به تازگی طریقه شمع سازی را بیاموزند و مبتدی هستند به وسایل کمی نیاز دارند و این همه تدارک لازم نیست. وسایل مورد نیاز برای شمع سازی عبارتند از :
- موم
یکی از مهم ترین مواد در شمع سازی موم می باشد. در طرح ریزی مقدار و اندازه موم را مشخص نکرده اند چون که اندازه شمعی که می خواهید بسازید گوناگون است. اگر چه، وقتی که شما دارید شمعی را در ظروف مخصوصی درست می کنید روش اندازه گیری موم به این طریق می باشد که قالب یا ظرف مخصوص را پر از آب کنید و سپس آن را اندازه گیری نمایید. برای هر 100 میلی لیتر آب شما به 90 گرم موم سرد نیاز دارید، اگر مومی را که ذوب می کنید زیادتر از آنچه که لازم دارید باشد هرگز مشکلی نخواهید داشت زیرا می توانید به راحتی اضافه آن را کنار بگذارید تا سفت شود و دوباره زمانی که نیاز داشتید استفاده کنید.
انواع موم در شمع سازی
- موم پارافین
- موم سویا
- موم ژل
- موم زنبور عسل
- موم پالم
- قالب:
یکی از با اهمیت ترین وسایل شمع سازی قالب آن می باشد که در جنس ها و طرح های گوناگون ساخته می شوند. قالب ها معمولا به صورت شیشه ای، فلزی، پلاستیکی یا سیلیکونی تولید می شوند. در میان قالب ها بهترین نوع از نظر هنرمندان این حرفه قالب شیشه ای می باشد زیرا در قالب های شیشه ای شمع ها صاف و صیقلی تولید می شوند و عمر بیشتری نسبت به قالب های پلاستیکی دارند. اما از نظر قیمت قالب های پلاستیکی و فلزی از شیشه ای ارزان تر هستند. نکته ی دیگر که باید در مورد قالب ها بدانید این است که جهت قرار دادن فتیله در شمع، قالب ها دارای سوراخی در کف یا بالا (بستگی به قالب) می باشند.
- فتیله:
از دیگر مواد لازم برای شمع سازی فتیله است که اغلب از جنس کتان می باشد. فیتیله ها در اندازه ها و ضخامت های گوناگون ساخته می شوند که بستگی به قطر شمع دارد. فتیله ها معمولا در دو نوع قیطانی و نخ پرک ساخته می شوند.
- سوزن یا قلاب فتیله:
قلاب یا سوزن فتیله برای نگه داشتن فتیله در وسط شمع در هنگام ریختن پارافین ذوب شده در قالب استفاده می شود. به این طریق که باید فتیله را به قلاب گره بزنیم تا در وسط قرار گیرد و بعد پارافین را درون قالب بریزیم.
- پارافین:
شالوده اصلی شمع سازی را می توان پارافین نامید که بدون آن شمع پدید نمی آید. پارافین ماده ای سفید و مات بوده که از مواد نفتی بدست می آید. این ماده از نظر ذوب درجات مختلفی دارد که برای شمع سازی از نقطه ذوب 60 تا 63 درجه سانتی گراد استفاده می کنیم.
انواع پارافین
- پارافین قالبی (اسیددار) كه بیشتر برای ساخت شمع های قالبی به كار می رود.
- پارافین كریستالی (بدون اسید) كه به جهت انعطاف پذیر بودن آن برای ساخت شمعهای دست ساز، بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.
-
پارافین شیشه ای یا پزشكی که مناسب برای تولید شمع هایی که داخل لیوان و ظروف درست می شود است زیرا این نوع پارافین برای تولید شمع هایی است که در درون آن وسیله های تزیینی دیده می شود و حالت چرب مانند دارد و اصلا شبیه پارافین های دیگر نبوده بلکه لغزنده و شل است.
- رنگ:
از دیگر وسایل ضروری در شمع سازی، رنگ مخصوص شمع سازی می باشد که در بازار موجود می باشد. البته می توان از مداد شمعی هم استفاده نمود و فراموش نکنید که در ساخت شمع از رنگ کمتر استفاده کنید زیرا شمعی که دارای رنگ زیادی است خوب نمی سوزد.
رنگ ها نوع دیگری به نام رنگ شب نما یا فلورسنت دارند که به صورت پودر می باشد که معمولا در پارافین های پولکی استفاده می شوند.
طرز درست كردن شمع
مرحله ی 1: موم را اندازه بگیرید
برای درست کردن شمع ابتدا موم را اندازه بگیرید.
قبل از شروع کار ساخت شمع، حتماً یک سطح صاف و صاف برای کار روی آن داشته باشید. همچنین می توانید با حوله های روزنامه ای یا کاغذی از منطقه محافظت کنید. اندازه موم مورد نیاز خود را برای پر کردن ظرف خود اندازه گیری کنید، سپس آن را دو برابر کنید. این اندازه ی موم برای ذوب شدن است.
مرحله 2: موم را ذوب کنید
موم را درون دیگ دوتایی خود بریزید و بگذارید 10 تا 15 دقیقه ذوب شود، به طور مرتب هم بزنید.
مرحله 3: روغن های رایحه را اضافه کنید
وقتی موم شمع شما ذوب شد، وقت آن رسیده که روغن های معطر اضافه کنید. دستورالعمل های موجود در بسته موم خود را دنبال کنید تا چه مقدار اضافه کنید. به سادگی آن را درون موم ذوب شده خود بریزید و چند ثانیه هم بزنید. در حالی که این مرحله اختیاری است، ما قطعاً آن را برای بوی دوست داشتنی گل توصیه می کنیم.
مرحله 4: فتیله را وصل کنید
قبل از ریختن موم باید فتیله به قسمت زیر ظرف شما وصل شود. می توانید با فرو بردن فتیله در موم ذوب، به سرعت در انتهای ظرف بچسبانید. بگذارید موم پنج دقیقه بنشیند تا سفت شود. از طرف دیگر، می توانید آن را بسیار زیاد کنید.
مرحله 5: موم را بریزید
قبل از اینکه موم را درون ظرف خود بریزید، بگذارید چند دقیقه خنک شود. هنگامی که درجه حرارت آن 140 درجه شد، زمان ریختن آن است. سپس، به آرامی موم را درون ظرف خود بریزید. فتیله را در جای خود نگه دارید، اما آن را نکشید. مقدار کمی موم را در دیگ بخار بگذارید تا شمع خود را بسازید.
مرحله ششم: فتیله را ایمن کنید
برای جلوگیری از تکان دادن حصیر در موم ملودی، باید آن را در جای خود ثابت کنید. دو عدد چوب را در قسمت بالای ظرف بچسبانید. فتیله را در بین آن ها قرار دهید تا در حالی که موم سخت می شود، در مرکز آن بماند. اجازه دهید موم به مدت چهار ساعت در دمای اتاق تنظیم شود.
مرحله 7: موم بیشتری اضافه کنید
اگر یک قسمت شمع شما به صورت ناخوشایند سفت شده باشد (فکر کنید ترک یا سوراخ است) آن را به راحتی گرم کنید و موم باقی مانده خود را اضافه کنید. بگذارید سفت شود.
مرحله 8: فتیله را برش دهید.
فتیله شمع شما باید کمتر از نیم اینچ (1/5 سانت) باشد. اگر شمع را روشن کنید، شمع شعله ای بلند دارد، فتیله را صاف کنید.
معرفی هنر گلدوزی و مراحل انجام آن با دست
