آداب معاشرت در واقع نوعی قوانین رفتاری هستند که کمک می کنند در برخورد با دیگران محترمانه تر رفتار کنیم و احتمال موفقیت ما را در برقراری و حفظ ارتباطات اجتماعی بالا می برند. جالب است بدانید آداب معاشرت قوانین ثابتی نیستند و می توانند از هر فرهنگی به فرهنگ دیگر متفاوت باشد. هم چنین آن ها در طی زمان تغییر می کنند.
آداب معاشرت چیست؟
کلمه آداب از جمع ادب به معنی اخلاق و رفتار پسندیده است، معاشرت به معنی گفت و شنید با هم است، آداب معاشرت به معنای کلی یعنی روش درست صحبت کردن و مجموعه ای از برخورد های اجتماعی افراد جامعه باهمدیگر است.
فواید آداب معاشرت
سیگموند فروید می گوید: نادیده گرفتن تمدن بر اساس انکار غریزه غیر ممکن است. همیشه یک تنش بین اینکه چقدر باید غرایز را دنبال کنیم و چقدر باید به کنوانسیون های اجتماعی عمل کنیم وجود دارد؛ اما در بعضی مواقع، تمایل داریم که بیش از حد به غرایزمان نزدیک شویم، زیرا کنوانسیونهای به سرعت تغییر می کنند و در این صورت هیچ توافقی در مورد آنها وجود ندارد. در این صورت خطر وجود دارد. شما نمی دانید چه کسی ممکن است ناراحتتان کند یا اینکه موفقیت شما را چگونه خراب کند.
انواع آداب معاشرت کدامند؟
- آداب معاشرت خانواده
- آداب معاشرت فردی
- آداب معاشرت عمومی
- آداب معاشرت غذا خوردن
- آداب معاشرت کار
- آداب معاشرت لباس پوشیدن
- آداب معاشرت مهمانی
- آداب معاشرت اجتماعی
- آداب معاشرت فضای مجازی
آداب معاشرت در اسلام و قرآن
هر کاری را می توان به اشکال گوناگون انجام داد. در سخن گفتن می توان ساده و بی آرایه سخن گفت و مطلبی را بیان کرد؛ اما می توان آن را به آرایه های ادبی آراست، به گونه ای که گوش و دل را می نوازد و قلب را مسحور خود می سازد. آرایه های ادبی بر شیوایی و رسایی و شیرینی سخن می افزاید و تاثیر آن در شنونده بسیار افزایش می یابد. کسانی که سخندان و سخنور هستند به سبب بهره مندی از آداب سخن گفتن، در دلها نفوذ می کنند و مشتاقان و هواداران بسیاری دارند و آنان گاه به سبب همین ادب درکلام حتی جانشان را تقدیم می دارند.
در آیات قرآنی از بلاغت و فصاحت سخن به میان آمده که بیانگر همین مفهوم ادب در کلام است. خداوند برای کلام نیک و نیکو سخن گفتن ده ها ویژگی بیان می کند. از آنجایی که رسالت و پیامبری نیازمند فصاحت و بلاغت است، حضرت موسی(ع) خواهان آن می شود و به هنر هارون(ع) در این زمینه نیز اشاره کرده و همراهی او را در امر رسالت درخواست می کند. (قصص، آیه ۳۴)
پیامبر گرامی(ص) به سبب همین فصاحت در سخن گفتن و تاثیر شگرف کلامش متهم به سحر و جادو می شود؛ آن حضرت خود می فرماید که در سخن گفتن به زبان عربی چنان مهارت داشته و از فصاحت و بلاغت و آداب آن بهره مند است که کسی را همانندش نمی توان یافت. ایشان می فرماید: انا افصح من نطق بالضاد؛ من در تکلم به عربی و نطق ضاد فصیح ترین هستم. (ر.ک: بحارالانوار، ج ۱۶، ص ۱۰۵ و ج ۱۷، ص ۱۵۸) در حقیقت ایشان می فرماید که من در زبان عربی افصح هستم؛ زیرا این حرف منحصر به زبان عرب است و از همین جهت عرب را ناطق بالضاد خوانند که قرب مخرج این حرف با «ظاء» دشواری اداری آن را دو چندان کرده است. پس کسی که افصح به ضاد است در حقیقت در زبان عربی افصح است.
آموزه های قرآنی مصادیق نیکوترین رفتار و اعمال را بیان کرده و انسانها را به آن دعوت نموده است. اینکه پیامبر(ص) می فرماید که ایشان برای مکارم اخلاقی برانگیخته شده به این معناست که نیکوترین و برترین و پسندیده ترین رفتار اخلاقی را پیامبر(ص) دارا بوده و به آن دعوت می کند. از این رو خداوند ایشان را اسوه حسنه (احزاب، آیه ۲۱) معرفی کرده و خواهان آن شده تا از سنت و سیره پیامبر(ص) آداب زندگی را بیاموزند تا رستگار و محبوب خداوند شوند.
بهر حال، چنانکه امیرمؤمنان(ع) می فرماید: لکل امر ادب؛ هر کاری، آداب و آیینی دارد. (غررالحکم، ج۵، ص ۱۳، ح ۷۲۸۰) دانستن آداب هر کاری می تواند در زیبایی و تاثیرگذاری آن کار نقش اساسی داشته باشد و مکارم آن را جلوه گر سازد، چرا که اجرای ظرافت کاری در هر کاری که از آن به آداب آن کار تعبیر می شود، همانند نازک کاری ساختمان و آرایه های آن است که چشم نواز و دل آرا می شود؛ زیرا ادب به معنای ظرافت عمل و آراستگی کار است. (المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۶، ص ۲۵۶)
از نظر اسلام ادب، سرمایه شکوفایی عقل، زیور جان و زبان، زینت حسب و نسب و عامل رشد همه فضایل اخلاقی در انسان است. (غرر الحکم، ج ۵، ص ۲۵۷؛ آثار ادب).
روایات و احادیث اسلامی بیان می کنند که تفاوت انسان با جانوران در همین ادب است. امیرمؤمنان(ع) می فرماید: ما الانسان لولا الأدب الا بهیمه مهمله؛ اگر ادب نبود، انسان چیزی جز حیوانی افسارگسیخته نبود. (همان، ص ۲۲۶، ح ۵۶) آن حضرت همچنین می فرماید: ان الناس الی صالح الأدب احوج منهم الی الفضه و الذهب؛ مردم، به ادب نیکو نیازمندتر تا به سیم و زر. (همان، ص ۲۲۲، ح ۴۳)
انسان بایستی فرصت عمر خود را به آموزش آداب اختصاص دهد و در این زمینه کوتاهی نکند. امام صادق(ع) می فرماید: ان اجلت فی عمرک یومین؛ فاجعل أحدهما لادبک لتستعین به علی یوم موتک؛ اگر دو روز از عمرت باقی مانده بود، یک روز آن را به ادب (تربیت) خود اختصاص بده تا از آن برای روز مردنت کمک بگیری. (همان، ص ۲۲۸، ح ۶۰)
آشنایی با اصول مهم آداب معاشرت
آداب معاشرت انعکاس کلی از رفتار شما در روابط اجتماعی و حضور در جمع است و فقط مربوط به حضور در سر میز غذا نمی شود. در بسیاری از موقعیت ها این ظاهر شما نیست که می تواند دیگران را به خود جلب کند بلکه رفتارتان و طرز برخورد با آنهاست که شان اجتماعی شما را بالا می برد و سبب می شود که محبوب دل ها شوید . کسانی که شما را نمی شناسند و فقط با شما یکبار برخورد کرده اند نیز می توانند از روی نحوه صحیح آداب و معاشرت شما شخصیتتان را مورد قضاوت قرار دهند بنابراین یادگیری اصول مهم آداب معاشرت بسیار با اهمیت است .
هنگام حضور در جمع بلند صحبت نکنید
بلند صحبت کردن شما در جمع این را می رساند که شما توانایی صحبت کردن منطقی با دیگران را ندارید و حتما می خواهید حرف خودتان را به کرسی بنشانید و این عجز شما را نشان می دهد و باعث می شود اطرافیان هنگام ارتباط با شما استرس داشته باشند.
همیشه مودب باشید
اگر کسی را دوست ندارید ، نیز با او درست رفتار کنید و مودب و با نزاکت بـاشید تـا بـرتـری شما به آن شخص ثابت کنید پس هیچگاه شان و منزلت خودتان را با رفتار بی ادبانه پایین نیاورید.
هیچگاه دشنام ندهید
دشنام و ناسزاگویی نشان دهنده آن است که شما نمی توانید عقاید خودتان از با استفاده از واژه ها ولغات مناسب بیان کنید و متوسل به دشنام می شوید . این کار بسیار زشت و دور از نزاکت و ادب می باشد.
خودتان را با ظاهری تمیز و آراسته متمایز کنید
برای حضور در جمع و ارتباط با دیگران ظاهری تازه وآراسته داشته باشید و لباس هایی بپوشید که مرتب نشانتان می دهد این به آن معنی نیست که لباس گران قیمت به تن کنید بلکه باید نظافت را رعایت کنید و لباستان مرتب باشد . همیشه قبل از حضور در جمع دوش بگیرید واز عطر ملایمی استفاده کنید و اگر دوست دارید می توانید از زیور آلات نیز استفاده نمایید.
لباس غیر رسمی نپوشید
شما باید بدانید در هر مراسمی چگونه لباس بپوشید. مثلا لباس عروسی ب لباس هایی که در دیگر محافل باید پوشید متفاوت است . مراسمات مختلف مانند مهمانی شام، مراسم نامزدی، تدفین، تولد و گردش هر کدام لباسی خاص و مناسب دارند . همچنین در مورد عُرف و رسوم پوشش جایی که قرار است بروید، اطلاعات کسب کنید و در صورت سردرگمی از میزبان یا دوستانی که آنها هم قرار است بیایند پرس و جو کنید. نباید برای حضور در یک محفل رسمی از لباس جین استفاده کنید. در مراسم رسمی مردان باید از کت و شلوار سیاه یا سفید استفاده کنند و خانم ها نیز بهتر است لباس بلند همراه با کفش پاشنه دار بپوشند.
قبل از خروج از خانه، کاملا مرتب و آراسته باشید
قبل از خروج از خانه و حضور در جمع باید کارهای لازم برای آماده شدن و کاملا آراسته بودن را پیش از خروج از خانه تمام کنید مثلا موهای خود را شانه بزنید ، دکمه لباس خود را ببندید ، بند کفشتان را ببندید و.... در کل باید لباس تان را مرتب کنید و هیچ کدام از این ها را برای بیرون از خانه باقی نگذارید.
با کلاس و خوش ژست باشید
کمرتان را صاف نگه دارید و نگاه تان به جلو باشد و شانه های تان را هیچگاه پایین نیندازید. اگر سرتان را بالا بگیرید و وقتی که می نشینید، قوز نکنید.
متکی به خودتان باشید
شما باید با ادب و مبادی آداب باشید، اما نباید کارهایتان تنها برای خوشایند دیگران باشد و در مقابل آنها سر تعظیم فرود نیاورید پس در برخورد با دیگران برای خودتان حد و اندازه ای مشخص کنید تا آنها نیز از حریم شخصی تان آگاه شوند. این روش سبب می شود دیگران شما را به عنوان فردی خاص ببینند و احترام بیشتری برای شما قائل شوند.
تظاهر به دانایی نکنید
اگر در جمعی حضور دارید هستید که در مورد موضوعی صحبت پیش می آید که اطلاعی درباره اش ندارید، اظهار دانایی نکنید و نظر ندهید بلکه درباره ی آن موضوع سؤال کنید و ببینید چه کسی در این مورد اطلاع خاصی دارد. این طرز رفتار سبب می شود دیگران احترام بیشتری به شمابگذارند.
آداب معاشرت نخستین برخورد با دیگران
یکی از ملزومات آداب روابط اجتماعی سلام و احوالپرسی صحیح و مناسب است به خصوص اگر نخستین برخورد با دیگران باشد پس :
لبخند بزنید
محکم دست بدهید اما دست طرف مقابل را سریع فشرده و رها کنید. هرگز دست مخاطب را برای مدت طولانی در دست نگیرید زیرا با این کار، حریم خصوصی اشخاص را نقض می کنید. با دست روی شانه طرف مقابل نزنید . مردها در مقابل خانم ها بهتر است کمی به جلو خم شده و خیلی خفیف و کوچک حالت تعظیم به خود بگیرند.
در چشمان طرف مقابل تان نگاه کنید.
در یک جمله خودتان را معرفی کنید و بگویید چرا در آن مراسم حضور دارید و با چه کسانی آشنا هستید.درباره شخصی که با او آشنا شده اید سوال بپرسیدیعنی بگویید افتخار آشنایی با چه کسی را دارم؟
قوانین ساده ولی بسیار موثر در ارتباط و معاشرت
- همیشه سر وقت یا حتی چند دقیقه زودتر در محل قرار حاضر شویدو اگر به هر دلیلی، دیر به قرار ملاقات رسیدید، عذرخواهی کنید.
- هنگام برخورد با دیگران به آنها احترام بگذارید .
- دیگران را برای حسن انتخاب لباسشان تحسین کنید، این نشان می دهد که ریزبین و با دقت هستید و برای طرف مقابل بسیار خوشایند است و حس خوبی به وی منتقل خواهد کرد.
- تا جایی که می توانید از عبارات مؤدبانه استفاده کنید.
- با بزرگ ترها مؤدبانه رفتار کنید.
- اگر عطسه تان گرفت، دستمال جلوی دهان تان بگیرید.
- انگشت تان را در دهان یا بینی تان نکنید.
- در میان جمع خودتان را نخارانید، موهایتان را برس نزنید، آرایش نکنید یا با لباس تان ور نروید.
- ناگهانی و پر سروصدا، نخندید.
- اگر درخواستی دارید، از واژه ی لطفا استفاده کنید.
- تشکر کنید.
- هنگام قطع کردن یا ورود به یک مکالمه، عذرخواهی کنید.
- صحبت دیگران را قطع نکنید.
- .هنگامی که کسی چیزی می گوید که با آن مخالفید ، چشم های تان را گرد نکنید.
- موبایل تان را چک نکنید.
- حرف های منفی و انتقادات را نزد خودتان نگهدارید و مثبت اندیش باشید.
- از میزبان تشکر کنید.
آداب معاشرت و ارتباطات اجتماعی
نحوه برخورد و رفتار در اجتماعات می تواند معرف شخصیت شما باشد. اگر در این برخوردها آداب مهم را رعایت نکنید به میزان زیادی شانس خود را برای برقراری ارتباط با افراد از دست می دهید. رعایت نکات زیر به شما کمک می کند تا بتوانید برخوردی اصولی و حرفه ای را در پیش بگیرید و جذابیت بیشتری برای دیگران داشته باشید:
- در مکان های عمومی با صدای بلند صحبت نکنید.
- هنگامی که در مکان هایی نظیر وسایل حمل و نقل عمومی و یا در نوبت درمانگاه قرار دارید به دیگران زل نزنید.
- از انداختن آب دهان در محافل عمومی خودداری کنید.
- در مورد قوانین اجتماعی و شهروندی بیشتر مطالعه کرده و حقوق دیگران را پایمال نکنید. زیر پا گذاشتن حق دیگران هرگز شما را زرنگ جلوه نمی دهد.
- در برخورد با دیگران و انجام رفتارهایتان آرامش و طمأنینه خود را حفظ کنید. رعایت نکردن این نکته شما را عجول یا مضطرب نشان می دهد و ممکن است باعث نگرانی دیگران نیز شود.
- برای اینکه سر بحث را با دیگران باز کنید از آن ها سؤال های شخصی نپرسید.
- اگر بر سر قراری می روید، به موقع در آنجا حاضر شوید. نه تنها دیر رسیدن بلکه زود رفتن یه سر قرار نیز در ارتباطات اجتماعی پسندیده نیست.
آداب معاشرت در فضای مجازی
یکی از عوامل بسیار مهمی که امروزه بسیار اهمیت پیدا کرده، آگاهی از آداب معاشرت در فضای مجازی است. بسیاری از افراد برای فضای مجازی به اندازه دنیای حقیقی ارزش قائل نیستند و به رفتارهای خود در این فضا اهمیت چندانی نمی دهند. شاید علت، این باشد که در فضای مجازی افراد کم تر شناخته می شوند و گمنامی بیشتری دارند. این گمنامی به آن ها اجازه می دهد که هر نوع برخوردی را با دیگران داشته باشند. در حالیکه استفاده از هر ابزاری پیش از هر چیز نیازمند آگاهی از فرهنگ مرتبط با آن است. در فضای مجازی شما در حال برقراری ارتباط به شکل متفاوتی هستید برای اینکه بتوانید موفقیت بیشتری در این زمینه داشته باشید و احترام بیشتری نیز کسب کنید، بهتر است که به نکات زیر توجه کنید:
- در برخورد و مکالمه اول با دیگران آن ها را "تو" خطاب نکنید.
- تیکه پرانی و گفتن شوخی های جنسی در فضای مجازی نیز مزاحمت محسوب می شود و برای هیچکس خوشایند نیست. پس از ایجاد مزاحمت برای دیگران خودداری کنید.
- بدون اجازه افراد را به گروه های مختلف دعوت نکنید.
- از فوروارد کردن مطالب زیاد در طول روز به دیگران بپرهیزید.
- قبل از اینکه در صفحه خود از چیزی تبلیغ کنید راجع به آن تحقیقات لازم را انجام دهید. به این ترتیب اعتماد میان شما و مخاطبانتان تقویت خواهد شد.
- مراقب شایعات باشید و قبل از انتشار هر مطلبی در مورد آن فکر کنید. گاهی اوقات انتشار نادرست مطالب می تواند به زندگی افراد آسیب های جدی وارد کنید.
آداب معاشرت در غذا خوردن
غذا خوردن برای بسیاری از افراد امری عادی و طبیعی به نظر می رسد و فکر نمی کنند که این مسئله می تواند در ارتباطات و میزان تأثیرگذاری بر دیگران اهمیت داشته باشد. در ادامه به برخی از مهم ترین نکاتی که در غذا خوردن باید به آن ها توجه کنید اشاره کرده ایم:
- برای برش غذا از کارد و چنگال استفاده کنید و این کار را با دست انجام ندهید.
- با دهان پر با دیگران صحبت نکنید.
- آرام غذا بخورید و نوشیدنی های خود را هورت نکشید.
- در میان جمع از خلال دندان استفاده نکنید و این کار را در تنهایی انجام دهید.
- در مهمانی ها قبل از شروع غذا بزرگ ترها و خانم ها را در نظر بگیرید و ابتدا به آن ها تعارف کنید.
تاثیر نحوه پوشش بر آداب معاشرت
نحوه پوشش هر فرد در موقعیت های گوناگون می تواند یکی از شاخص های مهم در معرفی کردن او باشد. شما با نوع لباس پوشیدن خود به میزان زیادی بر دیگران تأثیر می گذارید و به طور غیر کلامی پیام هایی را به آن ها منتقل می کنید. اهمیت داشتن پوشش در آداب معاشرت به معنی این نیست که باید حتماً از لباس های گران بها استفاده کنید بلکه با رعایت برخی نکات می توانید از همان چیزهایی که دارید بهترین استفاده را داشته باشید. نکات زیر می توانند کمک بیشتری در این زمینه به شما بکنند.
- در هر مکان متناسب با موقعیت لباس بپوشید. برای مثال استفاده از لباس های اسپورت و ورزشی زمانی که به یک قرار کاری می روید اصلاً مناسب نیست.
- متناسب با اندام و هیکل خود لباس بپوشید. از لباس هایی که بیش از حد شما را چاق یا لاغر نشان می دهند بپرهیزید.
- اگر می خواهید بلندقدتر دیده شوید از لباس هایی با خطوط عمودی استفاده کنید.
- لباس های تیره برای افراد چاق و لباس های روشن برای افراد لاغر مناسب تر هستند.
- از عطرهای بسیار تند استفاده نکنید.
- بیشتر از آنکه به مد بودن یا نبودن لباس هایتان اهمیت بدهید ببینید که آن ها برای شما و موقعیت مناسب هستند یا خیر.
آشنایی با جذاب و باکلاس صحبت کردن
