NFTها جوازهایی دیجیتال هستند که به شخص اجازه می دهند روی متعلقاتی خاص، ادعای مالکیت کند و در عین حال به انتقال یا فروش آن ها بپردازد. امنیت این جوازها در گروی تکنولوژی بلاکچین است و از این نظر ، کارکردی شبیه به بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال دارند.بلاکچین جایگزینی تمرکز زدایی شده برای دیتابیس های متمرکز است. بلاک چین ها معمولا اطلاعات را در قالب فرم های رمزنگاری شده در سراسر یک شبکه همتا-به-همتا ذخیره می کنند و به این ترتیب، هک کردن یا دستکاری آن ها کاری بسیار دشوار خواهد بود. به همین خاطر است که بلاکچین ها یک تکنولوژی ایده آل برای نگهداری سوابق مهم به حساب می آیند.
تفاوت کلیدی میان NFTها و رمزارزها اینست که پول های دیجیتال اجازه معاوضه را می دهند، هرکسی می تواند بیت کوین استخراج کند و به معاوضه آن با دیگر بیت کوین ها بپردازد. NFTها ذاتا غیر قابل معاوضه هستند و اساسا نقش پایشگری برای زنجیره مالکیت متعلقاتی خاص را ایفا می کنند. NFTها طراحی شده اند تا نمایانگر ادعای مالکیت انحصاری بر متعلقات باشند.و اینجاست که موضوع عجیب می شوند. NFTها برای ادعای «مالکیت» بر متعلقات دیجیتالی استفاده می شوند که به راحتی می توان آن ها را کپی-پیست کرد و به اشتراک گذاشت - مانند یک فیلم، تصاویر JPEG یا هر فایل دیجیتال دیگری.
توکن های مشتقه NFT چیست؟
طی بازارهای صعودی، مشتریان و سرمایه گذاران جدید با بازار وارد می شوند و این افراد تازه وارد با مشاهده پروژه های NFT که رشد سریعی دارند دچار فومو (FOMO یا ترس از دست دادن فرصت سرمایه گذاری) می شوند. تمام افراد در عرصه کریپتو گاهی اوقات دچار فومو می شوند، اما تازه واردان به حد کافی تجربه مدیریت این موضوع را ندارند.
افراد سود جو با توجه به فضای حاکم بر بازار صعودی اقدام به ایجاد و فروش توکن های بی همتا، دقیقا با مشخصات یکسان و کپی برداری شده از پروژه های معروف حوزه توکن های NFT می کنند. بسیاری از این توکن های بی همتا هیچ گونه ارزش نداشته و صرفا شبیه نسخه اصلی هستند؛ اما گاهی هم شرکت سازنده به ساخت و ایجاد مجموعه ای مشابه توکن های بی همتای خود می کند. به اینگونه توکن های بی همتا توکن های مشتقه NFT گفته می شود. توکن های بی همتا هم در نسخه رسمی وجود دارد و هم غیر رسمی، که در ادامه به طور کامل آن ها را مورد بررسی قرار می دهیم.
شناسایی پروژه های مشتقه رسمی
در بازارهایی که قیمت یک دارایی یا اوراق بهادار به طور مستمر افزایش می یابد، تازه واردان با اندکی شتاب زدگی بیشتر عمل می کنند و اغلب اوقات، در جستجو برای پروژه ای که سود چشمگیر ارائه دهد، بی پروا و یا حتی بی دقت عمل می کنند. اکثر پروژه های مشتقه، نسخه های تقلیدی و غیررسمی از پروژه های موجود هستند و در صورتی که اعلان رسمی در خصوص همکاری توسط پروژه اصلی صادر نشده باشد، می توانید این پروژه های مشتقه را پروژه های غیررسمی به شمار آورید. پروژه های مشتقه دارای المان ها و عناصر پروژه های موجود بوده و تقلید بسیار زیادی از پروژه های اصلی به عمل می آورند و هم چنین المان های نوآورانه و جدیدی نیز ارائه نمی دهند. در بسیاری از موارد این توکن ها، به دارندگان پروژه اصلی ایردراپ می شود و یا دارندگان توکن های بی همتای پروژه اصلی، به شکل خودکار امکان مینت NFTهای جدید را دارا هستند و به اصطلاح در لیست سفید قرار دارند.
مزایای مجموعه های مشتقه غیررسمی
ایجاد یک پروژه NFT مشتقه، دلایل بسیار زیادی دارد. گاهی اوقات، این پروژه ها جالب و سرگرم کننده هستند و به اعضای جامعه امکان می دهند تا خلاقیت خود را محک بزنند. اعضای جامعه خوش ذوق تلاش می کنند تا هیجان و قدردانی خود از جامعه را به شیوه ای جدید به اشتراک بگذارند.
این موضوع در پروژه هایی نظیر Jenkins The Valet مشاهده می شود. جنکینز را می توان به دلایلی، منحصربه فرد در نظر گرفت. علی رغم آنکه این پروژه، یک پروژه مشتقه غیررسمی در جامعه باشگاه قایق سواری میمون کسل (Bored Ape Yacht Club) است، اما با این حال به عنوان یک پروژه نسبتا موفق در جامعه NFT محسوب می شود زیرا دارای ارزش منحصربه فردی است.موسسان این پروژه در Tally Labs، قابلیت خود در اجرا و چشم اندازی فراتر از فروش NFT را نشان داده اند. در حال حاضر CAA، یکی از بزرگترین آژانس های استعدادیابی در هالیوود، معرف Tally Labs است.
معایب اوراق مشتقه غیررسمی
از طرف دیگر، بعضی از افراد به ایجاد پروژه های مشتقه NFT می پردازند که صرفا در صدد سوءاستفاده و تقلید از پروژه های اصلی هستند. این افراد فرصت طلب به منظور پاسخگویی به تقاضای زیاد از جانب تازه واردان، پروژه های تقلیدی ایجاد می کنند. طراحی و هدف این پروژه ها آن است که تازه واردان را مجاب کنند تا با صرف هزینه ای اندک می توانند در پروژه مهم بعدی حوزه NFT شرکت کنند؛ برای مثال به بررسی بسیاری از پروژه های الهام گرفته شده از پروژه معروف دودلز (Doodles) می پردازیم.
پروژه های غیررسمی دارای ویژگی های پامپ و دامپ هستند. این ویژگی ها شامل تب وتاب و تبلیغات بسیار زیاد در شبکه های اجتماعی، خریدهای بزرگ پس از صدور و عرضه و سپس سقوط قیمت ناگهانی می شوند. این طرح ها در صدد افزایش قیمت توکن NFT از طریق توصیه ها و تبلیغات جعلی در توییتر، تلگرام و دیسکورد هستند.
پس از آنکه پروژه دودلز مورد توجه قرار گرفت، به مجموعه های غیررسمی مختلفی نظیر Lil Baby Doodles X نیز توجه شد. توکن های این پروژه قیمتی تقریبا ۰.۱ اتر داشتند و اینفلوئنسرهای شبکه های اجتماعی نیز توانستند از همین ویژگی استفاده کرده و اینگونه تبلیغ کنند که بدون نیاز به صرف هزینه هنگفت برای پروژه دودلز می توان در این پروژه شرکت کرد. چگونه؟ با پروژه Lil Baby Doodles X، اما اندکی پس از عرضه این پروژه، قیمت آن با سقوط چشمگیری همراه شد.
بسیاری از کالکشن های مشتقه NFT صرفا پروژه هایی هستند که در صدد به چنگ درآوردن سرمایه کاربران بوده و هیچگونه هدفی برای ایجاد یک جامعه بلندمدت یا افزایش ارزش خود ندارند. بعضی از این طرح ها پس از عرضه خود می توانند میلیون ها دلار به دست آورند.پروژه هایی با چنین چشم اندازی که به آنها پروژه های راگ پول (rugpull) نیز گفته می شود، سریعا توسط موسسان ناشناس خود کنار گذاشته می شوند و با به دست آوردن هزاران یا میلیون ها دلار ناپدید می شوند.
هدف اصلی این پروژه ها، فروش هرچه بیشتر است، در حالی که موسسان به تدریج ده ها یا صدها توکن NFT که در اختیار دارند را می فروشند. این عمل اساسا دستکاری بازار محسوب می شود. این پروژه ها، به تبلیغ نقشه راه پرداخته و جامعه را به تب وتاب و هیجان می اندازند، اما پس از عرضه دیگر هیچ هدف و قصدی برای اجرای برنامه های خود ندارند.متاسفانه اکثر خریداران هنگامی متوجه می شوند که از آنها سوءاستفاده شده که دیگر کار از کار گذشته است.هرچند، معیارهایی برای ارزیابی ماندگاری بلندمدت پروژه ها وجود دارد که عبارتند از:
- رشد تدریجی کف قیمت در طول گذشت زمان.
- تعداد کیف پول افرادی که توکن های NFT را در اختیار دارند.
پروژه Lil Baby Ape Club نمونه دیگری از این پروژه های فرعی و یا حتی تقلیدی است. باشگاه قایق سواری میمون کسل یکی از معروف ترین پروژه های NFT به شمار می آید. بعضی از افراد معتقدند که فرصت حضور در این پروژه را از دست داده اند، بعضی از افراد فکر می کنند توان مالی خرید این توکن ها را ندارند و بعضی از افراد دیگر نیز به دنبال پروژه مهم و بزرگ بعدی هستند.مشکل این است هنگامی که به دنبال پروژه مهم بعدی هستید، ممکن است کلاهبرداران شما را به تله بیاندازند. در این خصوص، به بررسی مجموعه باشگاه قایق سواری میمون کسل به اسم Lil Baby Ape Club می پردازیم.
این توکن های NFT همانند نسخه کوچک و کودکانه باشگاه قایق سواری میمون کسل هستند. این توکن ها جالب و بانمک به نظر می رسند، اینطور نیست؟ اما اگر از آن دسته افرادی باشید که هنگام عرضه این پروژه، توکن های آن را خریده باشید به احتمال زیاد سرمایه خود را از دست داده اید. قیمت این توکن ها پس از عرضه با سقوط چشمگیری مواجه شد. این موضوع آنچنان جذاب نیست.کاربران باید مراقب این موضوع باشند پروژه مذکور به طور رسمی توسط شرکت و تیم پروژه اصلی عرضه شده است یا خیر. در این مورد، یوگا لبز (Yoga Labs) خالقان اصلی برند باشگاه قایق سواری میمون کسل هستند و با پروژه Lil Baby Ape Club هیچگونه ارتباطی ندارند.
پروژه های مشتقه رسمی NFT
تمام پروژه های مشتقه به صورت کلاهبرداری نیستند. بین مجموعه مشتقه غیررسمی، مجموعه مشتقه واسطه ای (affiliate) و عرضه توسط تیم اصلی پروژه یک تفاوت مهم وجود دارد.برای مثال، نودلز (Noodles) اولین مجموعه مشتقه دودلز است که توسط دودل بنک (Doodlebank) تایید شده است. دودل بنک یک سازمان مستقل غیر متمرکز (DAO) جامعه محور و با مدیریت جامعه برای پروژه دودل است.
برای مثال، باشگاه قایق سواری میمون جهش یافته (Mutant Ape Yacht Club)، پروژه رسمی است که توسط باشگاه قایق سواری میمون کسل عرضه شده است. این پروژه توسط موسسان پروژه اصلی صادر شده و ارزش آن، مطابق و دنباله رو ارزش پروژه باشگاه قایق سواری میمون کسل است.
اسپیس دودلز (Space Doodles) مثال دیگری در این زمینه است. اسپیس دودلز، پروژه مشتقه ای است که توسط تیم اصلی دودلز ایجاد شده است. این کالکشن مشتقه رسمی نسبتا منحصربه فردی است که طی آن، به منظور دستیابی به اسپیس دودل باید دودل خود را در قرارداد هوشمند تبادل کنید. در نتیجه، قیمت اسپیس دودلز نسبتا مطابق با قیمت دودلز است. دودل پروژه ای است که الهام بخش بسیاری از اعضای جامعه NFT است.اگرچه مجموعه مشتقه غیررسمی دارای ارزش نامطمئن و مشکوک هستند، اما اوراق مشتقه رسمی که توسط تیم توسعه دهنده پروژه اصلی ایجاد شده است، شانس این را دارند تا ارزش خود را حفظ کنند و یا حتی با افزایش ارزش خود همراه باشند.
کلام آخر
احساس کلی در حوزه NFT ها این است که در اکثر موارد از پروژه های الهام گرفته شده و مشتقه از یک مجموعه معروف تر اجتناب شود. مجموعه های مشتقه در بازارهای صعودی به وجود می آیند اما سابقه خوبی از خود نشان نداده اند. اگر تصمیم گرفته اید که پروژه های مشتقه غیررسمی خریداری کنید، در خصوص دارایی به شدت پرنوسانی ریسک کرده اید.پروژه های مهم آینده در حوزه NFT احتمالا از جانب موسسانی است که می توانند نقشه راه خود را محقق سازند و جامعه معتبری ایجاد کنند، نه از جانب پروژه هایی که تقلیدی از دارایی و حقوق معنوی و فکری پروژه های دیگر هستند. اگر پروژه ای به کپی و تقلید بپردازد اما عملکرد آن خوب به نظر می آید، سقوط آن قریب الوقوع و محتمل خواهد بود. نظر شما درباره مجموعه های مشتقه NFT چیست؟ به نظر شما اینگونه توکن های بی همتا ارزشمند هستند یا فقط راهی برای سو استفاده از پروژه های معروف به حساب می آیند؟ دیدگاه و نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
آشنایی با توکن های غیر قابل تعویض یا غیرمثلی (NFT)
