آشنایی با وضوی جبیره در اسلام
وضوی جبیره چیست؟
وضوی جَبیره ای یکی از انواع وضو است. اگر در یکی از اعضای بدن که در وضو شسته یا مسح می شود، زخم یا شکستگی باشد و نتوان آن را شست یا مسح کشید، باید وضو را به طور معمول انجام داد و به جای شستن یا مسح عضو زخمی یا شکسته، دست خیس بر جبیره کشید. جبیره، به پارچه یا هر چیزی گفته می شود که با آن زخم را می بندند.
حالت های مختلف وضوی جبیره
- اگر در یكی از اعضای وضو زخم با دمل و یا شكستگی باشد و آب برای آن ضرر نداشته باشد باید به طور معمول وضو گرفت.
- چنانچه باز كردن روی زخم یا دمل یا شکستگی ممكن است و آب برای آن ضرر ندارد چه زخم و مانند آن در صورت باشد یا در دستها یا جلوی سر و روی پاها باید روی آن را باز نمود و وضو گرفت.
- اگر نمی شود روی زخم را باز كرد ولی زخم و چیزی كه روی آن گذاشته پاك است و رسانیدن آب به زخم ممكن است و ضرر ندارد باید آب را بر روی زخم برساند.
حالت دوم وضو جبیره
- اگر زخم یا دمل یا شكستگی در صورت و دستهاست و روی آن باز و ریختن آب روی آن نیز ضرر دارد، چنانچه كشیدن دست تر به آن ضرر ندارد بنا بر احتیاط واجب دست تر بر آن بكشد.
- اگر زخم یا دمل یا شكستگی در صورت یا دستها باشد و بشود روی آن را باز كرد چنانچه ریختن آب روی آن ضرر دارد و كشیدن دست تر ضرر ندارد باید دست تر روی آن بكشد و بنا بر احتیاط مستحب پارچه پاكی روی آن بگذارد و روی پارچه را نیز دست بكشد.
حالت سوم وضو جبیره
- اگر دست تر كشیدن بر روی زخم ضرر داشت و یا زخم نجس است و نمی شود آن را آب كشید باید اطراف زخم را از بالا به پائین بشوید و بنا بر احتیاط واجب پارچه پاكی روی زخم بگذارد و دست تر روی آن بكشد و اگر گذاشتن پارچه ممكن نیست باید اطراف زخم را بشوید و بنا بر احتیاط مستحب تیمم نیز بنماید.
- هر گاه زخم یا چیزی كه روی آن گذاشته نجس باشد برای وضو گرفتن چنانچه آب كشیدن آن و رساندن آب به روی زخم ممكن باشد باید آن را آب بكشد و هنگام وضو آب را به زخم برساند.
- در صورتی كه آب برای زخم ضرر دارد یا رساندن آب به روی زخم ممكن نیست و یا زخم نجس است و نمی شود آن را آب كشید باید اطراف زخم را بشوید و اگر جبیره پاك است روی آن را مسح كند.
- اگر جبیره نجس است یا نمی شود روی آن دست تر كشید مثلاً دوایی است كه به دست می چسبد، پارچه پاكی را روی آن بگذارد و دست تر روی آن بكشد و اگر این نیز ممكن نباشد بنا بر احتیاط واجب وضو بگیرد و تیمم نیز بنماید.
حالت چهارم وضو جبیره
- وقتی كه زخم دمل یا شكستگی در جلوی سر یا روی پاها باشد و روی آن باز و نتواند مسح انجام دهد باید پارچه پاكی روی آن بگذارد و روی پارچه را با تری آب وضو كه در دست مانده مسح كند.
حالت پنجم وضو جبیره
- اگر زخم یا دمل یا شكستگی در جلوی سر یا روی پا طوری باشد كه گذاشتن پارچه نیز ممكن نباشد در این صورت مسح لازم نیست و بنا بر احتیاط باید بعد از وضو تیمم نیز بنماید.
- اگر جبیره تمام پهنای پا را گرفته ولی مقداری از طرف انگشتان و مقداری از طرف بالای پا باز است باید جاهایی كه باز است روی پا را و جایی كه جبیره است، روی جبیره را مسح كند.
نحوه گرفتن وضوی جبیره
ابتدا صورت را (با دست چپ یا با گرفتن زیر شیر و یا فرو بردن در آب) بشویید و سپس دست راست را وضوی جبیره ای دهید (با دست مرطوب بر روی آن باند یا گچ بکشد) بعد دست چپ را مانند صورت بشویید. آن گاه با رطوبت آن سر و روی پاها را مسح کنید.
وضو و غسل جبیره از نظر آیت الله خامنه ای
سؤال: من کارم به گونه ای است که با چسب سر و کار دارم، بیشتر اوقات دست و پاهام چسبی می شود و برطرف کردن آن مشکل است؛ برای وضو و غسل چه وظیفه ای دارم؟
جواب: در هر حال اگر برطرف کردن آن ممکن باشد، باید مانع را برطرف کنید و اگر وقت برای برطرف کردن آن کافی نباشد و موجب قضا شدن نماز باشد، وظیفه تیمم است، اما اگر رفع مانع ممکن نباشد، باید هنگام وضو یا غسل، با دست تر روی آن را مسح کنید.
احکام وضو جبیره از نظر آیت الله سیستانی
در منابع فقه، از منظر فقه های شیعه و اهل سنت برای گرفتن وضوی جبیره احکامی بیان شده است که در این مطلب می توانید با احکام وضو جبیره از دیدگاه آیت الله العظمی آقای سید علی حسینی سیستانی از مراجع عالی قدر می باشند، آشنا شوید.
مسئله ۳۲۳ـ چنانچه در یکی از جاهای وضو زخم یا دمل یا شکستگی به وجود آید، در صورتی که روی زخم باز است و رسیدن آب به آن ضرری ندارد، باید به طور معمول وضو گرفته شود.
مسئله ۳۲۴ـ چنانچه زخم یا دمل یا شکستگی در صورت و دست ها ایجاد شود و روی آن باز باشد و اگر آب ریختن روی آن ضرر داشته باشد، باید پیرامون زخم یا دمل را به طوری که در وضو گفته شد، از بالا به پائین بشوید، و در صورتی که کشیدن دست تر بر آن ضرر ندارد بهتر است دست تر بر آن بکشد، و سپس پارچه پاکی روی آن بگذارد و دست تر را روی پارچه نیز بکشد و اما در شکستگی باید تیمم بنماید.
مسئله ۳۲۵ـ چنانچه زخم یا دمل یا شکستگی در جلوی سر یا روی پاها باشد و روی آن باز است، در صورتی که نتواند آن را مسح نماید به این معنی که زخم مثلاً تمام محل مسح را گرفته باشد، یا آن که از مسح جاهای سالم نیز متمکن نباشد، در این حالت باید تیمّم نماید، و بنا بر احتیاط مستحب وضو نیز گرفته و پارچه پاکی روی آن بگذارد، و روی پارچه را با تری آب وضو که در دست مانده مسح کند.
مسئله ۳۲۶ـ چنانچه روی دمل یا زخم یا شکستگی بسته باشد، اگر باز کردن آن بدون مشقت ممکن است و ریختن آب هم برای آن ضرری ندارد، باید آن را باز کند و وضو بگیرد، چه زخم و مانند آن در صورت و دست ها باشد، یا جلوی سر و روی پاها باشد.
مسئله ۳۲۷ـ چنانچه زخم یا دمل یا شکستگی که بسته است در صورت یا دست ها به وجود آید، در صورتی که باز کردن و آب ریختن روی آن ضرر دارد، باید مقداری را که ممکن است از اطراف شسته و بنا بر احتیاط واجب روی جبیره را مسح نماید.