آشنایی با زنذگینامه امام جعفر صادق (ع) از تولد تا شهادت 

امام جعفر صادق (ع) کیست؟

امام جعفر صادق ششمین امام ما شیعیان است که بعد از پدرش امام باقر(ع) به امامت رسید. این امام بزرگوار احیاگر آیین رسول گرامی اسلام و مذهب شیعه است البته امام صادق(ع) در میان پیشوایان فقهی اهل سنت نیز جایگاه بالایی دارد.

ولادت امام جعفر صادق (ع)

جعفر بن محمد بن علی بن حسین بن علی بن ابی طالب، ششمین امام مذهب شیعه امامی و پنجمین امام مذهب اسماعیلیه است که در 17 ربیع الاول سال 83ق در مدینه به دنیا آمد. ( مفید، الارشاد، 1372ش، ج2، ص180) اما برخی ولادتش را در سال 80ق نوشته اند. ( اربلی، کشف الغمة، ج2، ص691.)

پدر او امام محمد باقر(ع) و مادرش ام فروه دختر قاسم پسر محمد بن ابوبکربود. (مفید، الارشاد، 1372ش، ج2، ص180 ) بر اساس نقل کشف الغمه، از آنجا که نسب مادر امام صادق(ع) هم از پدر و هم از مادر به ابوبکر می رسید، امام صادق گفته است :«لَقَدْ وَلَدَنِی أَبُو بَکْرٍ مَرَّتَیْن » (من دو بار از ابوبکر متولد شده ام)؛ اما برخی از جمله علامه شوشتری و محمدباقر مجلسی، این روایت را جعلی می دانند. (مجلسی، بحار الانوار، ج29، ص651)

والدین امام صادق (ع)

پدر امام صادق (ع)، امام محمدباقر (ع) امام پنجم شیعیان و مادر آن حضرت، اُمّ فَروِه، دختر قاسم بن محمد بن ابی بکر است. امام صادق (ع) درباره مادر خود فرمود:

«مادر من، از کسانی است که ایمان آورد و تقوای الهی پیشه ساخت و کار نیک انجام داد، و خدا نیکوکاران را دوست می دارد».

مدت زندگانی امام صادق (ع) 65 سال بوده است.

ازدواج امام صادق (ع)

عکاشه بن محصن گوید: روزی خدمت امام باقر (ع) عرض کردم: «چرا برای اباعبداللّه همسر نمی گیرید؟ زمانش فرا رسیده است». جلوی امام کیسه ای سربسته و مهر زده قرار داشت. امام فرمود: «به زودی برده فروشی از اهالی بربر به اینجا رسیده، در منزل میمون ساکن می شود. با این کیسه پول از او کنیزی خریداری می کنیم»… مدتی از این جریان گذشت. روزی خدمت امام باقر (ع) رسیدم. امام فرمود: «آیا می خواهید در مورد آن برده فروش که ماجرایش را برای شما ذکر کردم، سخن بگویم؟ او اکنون آمده است. بروید و با این کیسه پول از او کنیزی بخرید». عکاشه گوید: ما پیش برده فروش رفتیم. برده فروش گفت: هر چه داشتم، فروخته ام مگر دو کنیز که یکی، از دیگری بهتر است. گفتیم: آنان را بیاور تا ببینیم. او آنها را آورد، ما گفتیم: آن کنیز بهتر را به چه قیمتی می فروشی؟ گفت: به هفتاد دینار. گفتیم: به ما خوبی کرده از قیمتش کم کن. گفت: کمتر از هفتاد دینار نمی دهم. گفتیم: در مقابل پولی که در این کیسه است و ما نمی دانیم چقدر می باشد، می خریم. پیرمردی که کنار او بود، گفت: مهر کیسه را بگشایید و پولها را بشمارید. برده فروش گفت: این کار را نکنید! چون اگر یک حبه هم از هفتاد دینار کمتر باشد، نمی فروشم. پیرمرد گفت: بگشایید و بشمارید. ما کیسه را گشوده و دینارها را شمردیم. با کمال تعجب دیدیم هفتاد دینار است، نه کمتر و نه بیشتر.

کنیز را خریده و به محضر امام باقر (ع) مشرف شدیم. امام صادق (ع) هم نزد ایشان ایستاده بود. ماجرا را عرض کردیم، امام شکر الهی را به جا آورد و به آن کنیز فرمود: نامت چیست؟ گفت: حمیده. امام فرمود: «حمیده فی الدنیا محموده فی الاخره»؛ در دنیا پسندیده و در آخرت ستایش شده ای. بگو ببینم دوشیزه ای یا بیوه؟ گفت: دوشیزه. امام باقر (ع) به امام صادق (ع) فرمود: جعفر، او را برای خود بپذیر.

دوران امامت امام جعفر صادق (ع)

دوران امام صادق(ع)، با خلافت ده خلیفه آخر بنی امیه:عمر بن عبدالعزیز و هشام بن عبدالملک و دو خلیفه نخست عباسی، سَفّاح و منصور دوانیقی هم زمان بود. ( شهیدی، زندگانی امام صادق، ص4.)

امام صادق در سفر امام باقر به شام که به درخواست هشام بن عبد الملک صورت گرفت، همراه پدر بو د. (شهیدی، زندگانی امام صادق، ص6.)در امامت امام صادق(ع)، پنج خلیفه آخر اموی یعنی از هشام بن عبدالملک به بعد و سفاح و منصور خلفاء عباسی حکومت کردند. ( شهیدی، زندگانی امام صادق، ص4.)

در این دوران حکومت بنی امیه ضعیف و سرانجام سرنگون و سپس بنی عباس روی کار آمدند. در این دوره فرصت مناسبی برای امام صادق(ع) برای انجام فعالیت های علمی فراهم شد. (شهیدی، زندگانی امام صادق، ص47)

خصوصیات امام جعفر صادق (ع)

امام جعفر صادق از لحاظ ظاهری شبیه پدرش امام باقر(ع) بودند اما کمی باریکتر و بلندتر بود. ایشان موهای مشکی و پیچیده، بینی کشیده، محاسن نه زیاد پرپشت و نه زیاد تنک، دندانهای درشت و سفید داشتند و اما خصوصیات اخلاقی امام جعفر صادق (ع):

محمد بن طلحه، امام صادق(ع) را از بزرگترین افراد اهل بیت، دارای علم فراوان، بسیار اهل عبادت و زهد و تلاوت قرآن توصیف کرده است. (اربلی، کشف الغمه،ج2، ص691)

مالک ابن انس از ائمه فقهی اهل سنت گفته است:در مدتی که پیش امام صادق(ع) می رفته، همیشه او را در یکی از سه حالت نمازخواندن، روزه داری و ذکرگفتن دیده است. (مجلسی، بحار الانوار، 1403ق، ج47، ص16)

امام بسیار بخشنده بوده و در پاسخ به درخواست فقیری، چهارصد درهم به او داد و چون سپاس گزاری او را دید، انگشترش را هم که ده هزار درهم می ارزید، به وی بخشید. (مجلسی، بحار الانوار، ج47، ص61.)

به نوشته کتاب کافی، او شب ها مقداری نان و گوشت و پول در کیسه می ریخت و به صورت ناشناس به در خانه تهیدستان شهر می برد و میان آنها تقسیم می کرد. (کلینی، کافی، ج4، ص8.)

شهادت امام جعفر صادق (ع)

بسیاری از منابع متقدم شیعه و سنی از شهادت امام صادق (ع) سخن نگفته اند. برخی از علماء شیعه همچون شیخ مفید درگذشت او را به مرگ طبیعی دانسته اند. برخی نیز با تکیه بر حدیثی که می گوید امامان با قتل از دنیا می روند، گفته اند امام صادق (ع) شهید شده است. شیخ صدوق تصریح کرده است که امام صادق (ع) به دستور منصور دوانیقی و بر اثر مسمومیت از دنیا رفته است.