آشنایی با زندگینامه امام محمد باقر (ع) از تولد تا شهادت

امام محمد باقر (ع) کیست؟

حضرت امام محمدباقر (ع) پنجمین امام شیعیان جهان در روز جمعه (یا دوشنبه یا سه شنبه) اول (غره) ماه رجب یا به روایتی سوم ماه صفر سال ۵۷ هجری قمری در مدینه منوره چشم به جهان گشود.پدر ارجمندش حضرت امام سجاد (ع) پسر امام حسین (ع) و مادر گرامیش ام عبدالله، فاطمه دختر امام حسن مجتبی (ع) است و بنابراین امام محمدباقر (ع) اولین امامی است که از نسل هر دو فرزندان امام علی (ع) و حضرت فاطمه زهرا (س) یعنی امام حسن (ع) و امام حسین (ع) می باشد.

حضرت امام سجاد (ع) پس از تولد فرزند بزرگوارش، او را در آغوش گرفت و نوازش کرد و بر گوش راست او اذان و بر گوش چپش اقامه خواند و این مولود مبارک را «محمد» نام نهاد.حضرت امام جعفر صادق (ع) در مورد مادر گرامی پیشوای پنجم شیعیان می فرماید: «آن بانو (فاطمه دختر امام حسن مجتبی (ع)) صدیقه ای بود که همانند او در میان فرزندان امام حسن علیه السلام دیده نشده است.»

از قول حضرت امام باقر (ع) هم واقعه ای شگفت انگیز در مورد آن بانوی ارجمند بیان شده که بیانگر مقام والای ایشان است. امام باقر (ع) می فرماید: «مادرم نزدیک دیواری نشسته بود که ناگهان دیوار شکافته شد و ما صدای هولناک فرو ریختن دیوار را شنیدیم. در این حال، مادرم دست خود را بلند کرد و به سوی دیوار گرفت و گفت: نه، به حق مصطفی صلی الله علیه و آله سوگند یاد می کنم که خداوند اجازه سقوط به تو نداده است. پس دیوار در هوا معلق ماند تا مادرم از آن بگذشت. پس از آن، پدرم امام سجاد علیه السلام، یک صد دینار از برای مادرم صدقه داد.»

شاکر، هادی، امین، صابر، ذاکر، جامع و حاضر از دیگر القاب آن حضرت (ع) است که هر یک بر وجه خاصی از کمالات و فضایل آن حضرت (ع) دلالت دارد.

ولادت امام باقر (ع)

امام باقر (ع) ملقب به «باقرالعلوم» در شهر مدینه به دنیا آمد. بر اساس نظر بیشتر مورخان و كتاب هاى روایى، تولد ایشان در سال 57 هجرى بوده است. درباره روز و ماه ولادت امام باقر (ع) تاریخ های مختلفی ذکر شده است؛

• سوم صفر سال 57 هجری
• پنجم صفر سال 57 هجرى
• جمعه اول رجب سال 57 هجرى
• دوشنبه یا سه شنبه اول رجب سال 57 هجرى

بیشتر محققان بر این عقیده اند که نظریه نخست یعنی تاریخ سوم صفر سال 57 هجری از بقیه معتبرتر است.

نام و كنیه امام باقر (ع)

نام آن حضرت، محمد است كه رسول خدا (ص) از دیرزمان براى وى برگزیده بود. جابر بن عبدالله انصارى یار دیرین پیامبر (ص) که تا زمان امام باقر زنده بود سلام پیامبر (ص) را به امام باقر (ع) ابلاغ كرد. از بیان جابر می توان نتیجه گرفت که نام امام باقر را حضرت محمد (ص) انتخاب نموده است. تنها كنیه امام باقر (ع)، ابوجعفر بوده است.

امامت امام محمد باقر (ع)

پس از شهادت امام سجاد (ع) پسر ایشان امام باقر در سال 95 قمری به امامت رسیدند. (طبرسی، اعلام الوری، 1417ق، ص481.) ایشان تا سال 114 ق به مدت حدود 19 سال امامت شیعیان را برعهده داشت. دوران امامت امام محمد باقر همزمان با پنج تن از خلفای بنی امیه، ولید بن عبدالملک، سلیمان بن عبدالملک، عمر بن عبدالعزیز، یزید بن عبدالملک و هشام بن عبدالملک بوده است. در اعیان الشیعه آمده است که عبدالملک بن مروان به پیشنهاد امام باقر، اقدام به ضرب سکه اسلامی کرد. (امین، اعیان الشیعه، ج1، ص654)

همسر و فرزندان امام محمد باقر (ع)

بر اساس منابع تاریخی امام باقر سه همسر و هفت فرزند داشت. (مفید، الارشاد، ج2، ص176)

ام فروه یکی از همسران امام محمد باقر (ع) و دختر قاسم بن محمد بن ابی بکر و مادر امام صادق (ع) و عبدالله است.

دیگر همسر امام باقر (ع) ام حکیم دختر اسید ثقفی و مادر ابراهیم و عبیدالله است.

همسر دیگر امام باقر (ع) کنیزی به نام ام ولد و مادر علی، زینب و ام سلمه است.

شهادت امام محمد باقر (ع)

آنطور که در کتاب تاریخی آمده است امام باقر (ع) به دسیسه هشام بن عبدالملک مسوم شده و به این ترتیب به شهادت رسیده اند، اما درباره چگونگی آن اخبار روشنی وجود ندارد. بعضی روایات می گویند که ابراهیم پسر برادر زاده هشام، عامل مسمومیت این حضورت بوده است. در برخی دیگر از نقل ها آمده است که زید بن حسن به فرمان هشام، زین اسب را سمی کرده و حضرت با نشستن روی زین و وارد شدن سم از طریق ران ها به بدن مسموم شده و پس از سه روز در بستر افتاده و به شهادت رسیدند.

آنطور که روایت شده است امام باقر علیه السلام مدتی پیش از شهادت خوابی دیدند و آن را به وفات خود تعبیر کردند و نزدیکان خود از جمله فرزنداشان امام صادق (ع) را آماده این واقعه کردند. ایشان جمعی از مردم مدینه را فراخواندند و توصیه هایی برای دفن و کفن خود به آنها دادند. امام باقر در توضیح اهمیت برپایی این جلسه به فرزندشان امام صادق فرمودند: "هدفم این بود که اهل مدینه بدانند تو وصی من هستی و در امامت با تو منازعه نکنند."

در تاریخ دقیق وفات امام محمد باقر (ع) اختلاف نظر وجود دارد. برخی آن را در روز دوشنبه 7 ذی الحجه سال 114 هجری قمری، و برخی دیگر از ربیع الاول یا ربیع الثانی به جای ذی الحجه نام برده اند. ایشان در این زمان 57 سال سن داشتند.

آشنایی با زندگینامه امام سجاد (ع) از تولد تا شهادت