لقمان حکیم مردی دانا بود که همواره تلاش می کرد به فرزندش راه و رسم درست زندگی کردن را بیاموزد. در فضیلت این مرد دانا همین بس که سوره ای در قرآن به نام او نام نهاده شده است و توصیه های او به پسرش در ان آورده شده است. داستان ضرب المثل معروف آدم گرسنه سنگ را هم می خورد را که درباره لقمان و پسرش هست را در ادامه بخوانید.
داستان ضرب المثل:
روزی روزگاری لقمان حكیم با پسرش از كوچه ای عبور می كردند كه ناگهان صدای اذان شنیدند. پسرش گفت: پدر برای نماز به مسجد برویم و بعد از نماز برای نهار به منزل برویم. امروز مادرم برای نهار غذای خوشمزه ای آماده كرده. لقمان و پسرش به مسجد رفتند و بعد از خواندن نماز، پسر مسیر خانه را در پیش گرفت لقمان كمی صبر كرد و گفت: اگر مطمئن هستی كه مادرت غذای خوشمزه ای برای ما مهیا كرده به خانه برویم.
پسر لقمان كه این حرف را از پدرش شنید با تعجب از پدرش پرسید: اتفاقی افتاده تاكنون یاد ندارم به فكر این باشید كه بهترین غذاها را برای شما مهیا كرده باشند. لقمان گفت: عزیزم! فراموش مكن، هرگز چیزی نخوری مگر اینكه بهترین غذاها باشد و هیچ جایی نخوابی مگر جایی كه نرم ترین و راحت ترین بسترها باشد.
پسر گفت: پدر جان با خوراك معمولی و رختخواب عادی هم می توان زندگی كرد. ولی لقمان حكیم قبول نكرد.
مدتی از آن روز گذشت یك روز لقمان به همراه پسرش صبح زود خانه را به قصد سفر ترك كردند. حوالی ظهر به كنار رودخانه ای رسیدند و در سایه ی درختی در كنار رودخانه نشستند. پسر جوان كه خیلی خسته و گرسنه شده بود، به پدر گفت: كاش غذایی برای خوردن و جایی برای خوابیدن داشتیم، لقمان كمی نان خشك كه همراه داشت نشان داد و گفت: همین را برای خوردن داریم، اگر می خواهی بخور و خودش شروع به خوردن كرد.
پسر جوان كه خیلی گرسنه بود نیز به ناچار تكه ای نان از پدر گرفت و شروع به خوردن كرد. وقتی نان تمام شد، پسر گفت: كاش می شد كمی استراحت كنیم. لقمان بقچه اش را زیر سرش گذاشت و روی همان زمین كه نشسته بود به خواب رفت، پسر كه خیلی خسته بود و توان پیاده روی مجدد را نداشت مانند پدرش بقچه اش را زیر سرش گذاشت و به سرعت خوابش برد. بعد از چند ساعتی هر دو از خواب بیدار شدند، هر دو نیروی تازه ای گرفته بودند و آماده ی حركت بودند، پسر رو به پدر كرد و گفت: هم غذای خوبی بود و هم خواب شیرینی و به راه افتادند.
مقداری از راه را كه پیمودند پسر به یاد آن روز كه از مسجد به خانه بازمی گشتند افتاد كه پدرش گفت بهترین خوراك را بخور و بهترین جا بخواب، پسر رو كرد به پدر و گفت: پدر امروز بهترین خوراك را نخوردیم و بهترین جا هم نخوابیدیم ولی حال خیلی خوبی داریم. لقمان با لبخندی به پسرش گفت: فرزندم ما بهترین را خوردیم و بهترین جا خوابیدیم. پسر گفت: حالا نان خشك خوردن و بر روی سنگ كنار رودخانه خوابیدن بهترین شد.
لقمان حكیم گفت: منظور من این بود كه تا وقتی واقعاً گرسنه نیستی چیزی نخور آدم وقتی گرسنه است ارزش خوراك را می داند. آدم گرسنه سنگ را هم می خورد. و وقتی كار كرده ای و خیلی خسته ای بخواب در آن صورت زمین سفت هم همچون گهواره ای نرم برای تو آرامش بخش خواهد بود.
مورد استفاده:
یعنی هر چیزی در جای خودش ارزش واقعی خود را نشان می دهد.
در باب ارزش:
ارزش واژه ایست که در هریک از علوم انسانی معنای خاص خودش را دارد اما در علوم اجتماعی به طور مستقیم با آرمانها و آرزوهای یک جامعه در ارتباط است.
در علم «جامعه شناسی»، ارزش به معنای خوب یا بد، شایسته و ناشایست، مطلوب و نامطلوب در نزد یک فرد یا گروه تعریف شده است. بعضی نیز آن را هنجار و معیارانتخاب یک فرد یا گروه در میان انتخاب
های مختلف مربوط به یک موقعیت، تعریف کرده اند.
آشنایی با ضرب المثل خودش را بیار، ولی اسمش را نیار
