ضرب المثل دم گربه نیم زرع است
داستان ضرب المثل
روزي بود، روزگاري بود. زمستان بود و هوا سرد. مردي ثروتمند با نوکرش توي اتاقي گرم نشسته بود. مرد که آماده مي شد به ميهماني برود، با خودش گفت: «نمي دانم برف و باران مي بارد يا نه. اگر باران ببارد، بايد لباس مناسب تري بپوشم.»
بعد رو به نوکرش کرد و گفت : «آهاي پسر! بلند شو برو ببين باران مي بارد يا نه!»
نوکر که خيلي تنبل بود و نمي خواست از اتاق گرم بيرون برود، به اربابش گفت: «بيرون رفتن نمي خواهد. گربه مان الان از بيرون آمده است. به پشت گربه دست بکش، اگر خيس باشد، باران مي بارد، و اگر خشک باشد،باران نمي بارد.»
ارباب که ديد نوکر راحت طلب و تنبل به حرفش گوش نداده است، ناراحت شد و دنبال بهانه اي گشت تا هر طور شده نوکرش را از اتاق بيرون کند .
ناگهان چشمش به تکه اي پارچه افتاد. به نوکرش گفت: « من بايد دو ذرع از اين پارچه را امروز براي ميزبانم ببرم. برو وسيله اي را که با آن پارچه هايمان را اندازه مي گيريم بياور تا به اندازه ي دو ذرع از اين پارچه ببرم.»
نوکر که هنوز دلش نمي خواست از جاي خود تکان بخورد به اربابش گفت: «با همان دم گربه پارچه را اندازه بگير.من بارها دم گربه را اندازه گرفته ام، درست نيم ذرع است. چهار تا دم گربه مي شود دو ذرع.»
ارباب ديگر حسابي عصباني شد و به سر نوکر داد زد :«لااقل برو سنگ يک مني را بياور تا با آن گندم ها را وزن کنم و براي آسياب بفرستم.»
نوکر، پيش خودش گفت: «کارم ساخته است. اگر گندم را وزن کند، توي کيسه مي ريزد و در اين هواي سرد به من مي گويد گندم را به آسياب ببرم. کم بود جن و پري، يکي هم از ديوار پريد. بايد هر طوري شده از اين تصميم پشيمانش کنم.»
پس رو به اربابش کرد و گفت: «ارباب! حالا که آرد داريم در ضمن، نيازي به آوردن سنگ يک مني نيست. من گربه را بارها کشيده ام. درست يک من است. از گربه به جاي سنگ يک مني استفاده کن.»
ارباب گربه را از اتاق بيرون انداخت و گفت: «اين هم از گربه، حالا برو هم سنگ يک مني را بياور، هم وسيله ي اندازه گيري پارچه را ، هم ببين باران مي بارد يا نه. زود بيا که بايد گندم ها را به آسياب ببري.»
نوکر تنبل ديگر چاره اي جز برخاستن از جا، و بيرون رفتن از اتاق گرم نداشت.
مورد استفاده
وقتي بخواهند از تنبلي کسي حرف بزنند و بگويند که براي انجام ندادن کاري هزار بهانه مي آورد، مي گويند: «براي او دم گربه نيم ذرع است»
حدیث در باب تنبلی
پيامبر اکرم(صلي الله عليه و آله)
1. طَلَبُ الحَلالِ فَرِيضَةٌ عَلَي کُلِّ مُسلِمٍ و مُسلِمَةٍ. کار کردن براي کسب مال حلال، بر هر مرد و زن مسلمان واجب است.
جامع الاخبار، ص 389، حديث 1079
پيامبر اکرم(صلي الله عليه و آله)
2. امْنُنْ عَلَيْنَا بِالنَّشَاطِ وَ أَعِذْنَا مِنَ الْفَشَلِ وَ الْکَسَلِ وَ الْعَجْزِ وَ الْعِلَلِ وَ الضَّرَرِ وَ الضَّجَرِ وَ الْمَلَلِ. (خدايا) نعمت سرزندگي و کوشايي را به ما ارزاني دار و از سستي، تنبلي، ناتواني، بهانه آوري، زيان، دل مردگي و ملال، محفوظمان دار.
ميزان الحکمه، ج11، ص5184
پيامبر اکرم(صلي الله عليه و آله)
3. إنَّ مِنَ الذُّنُوبِ ذُنُوباً لا يُكَفِّرُها صَلاهٌ وَ لا صَدَقَهٌ، قِيلَ يا رسولَ اللهِ فَما يُكَفِّرُها قالَ الهُمُومُ في طَلَبِ المَعِيشَهِ. بعضي از گناهان به وسيله نماز و صدقه هم آمرزيده نمي شوند. سؤال شد يا رسول الله! پس چه چيز موجب آمرزش آن است؟ فرمود: جديت و تلاش در طلب معيشت.
مستدرك الوسائل، ج 13، ص 13
رسول الله (صلي الله عليه و آله)
4. اَلْعِبادَةُ عَشَرَةَ اَجْزاءٍ تِسْعَـةٌ مِنْها في طَلَبِ الْحَلالِ. عبادت ده جزء است که نه جزء آن در کار و تلاش براي به دست آوردن روزي حلال است.
آشنایی با ضرب المثل طمع از نجاست سگ هم نجس تر است
