آشنایی با ضرب المثل هایی درباره شانس و بخت و اقبال

ضرب المثل هایی درباره شانس و بخت و اقبال

با دیدن و شنیدن رویدادهای اتفاقی خیلی از مردم می گویند: «خوش شانس بوده اند! چه می شود کرد؟»، «خدا خواسته به آن ها داده، نخواسته به ما نداده!» یا «امان از وقتی که بخواهد بیاید و وای بر وقتی که نخواهد بیاید!» واز این قبیل حرفها و ضرب المثل ها که ما در اینجا به تعدادی ضرب المثل درباره شانس و اقبال اشاره می کنیم.

طالع هر کسی به دست خودش است

گفته می شود که قدمت ضرب المثل آلمانی Jeder ist seines Glückes Schmied که ترجمه لغوی آن این است که "هرکسی آهنگر بخت و اقبال خودش است" و به این معناست که خوشبختی هر کس دست خودش است، به روم باستان می رسد و تصویر آهنگری را تداعی می کند که در حال شکل دادن فلز سخت به دست خود است. منظور از این ضرب المثل این است که هر انسانی خودش مسئول خوشبختی و سعادت خویش است.

آدم خوش شانسی است

کسی که به او به زبان آلمانی لقب "گلوکز پیلتس" Glückspilz می دهند که معنای لغوی آن "قارچ خوشبخت" است، یعنی کسی که خیلی در زندگی شانس می آورد. به نظر می رسد ارتباط دادن شانس و خوشبختی با قارچ در این ضرب المثل اشاره به ویژگی این گیاه باشد که یکباره از دل زمین سر برمی آورد و به اصطلاح ما "سر راه سبز شدن" می شود. در آلمان قارچ به عنوان نماد بخت و اقبال هم به کار می رود.

سعادت و خوشبختی تنها چیزی است که اگر قسمت شود، دو برابر می شود

این جمله Glück ist das Einzige, das sich verdoppelt, wenn man es teilt به آلبرت شوایتزر نسبت داده شده است؛ پزشک، فیلسوف، عالم الهیات پروتستانتیسم و موسیقی دان آلمانی و برنده جایزه نوبل صلح. صائب تبریزی می سراید: «گر باغبان زکات زر گل برون کند / باد خزان طراوت گلشن فزون کند». پروین اعتصامی می گوید: «تو نیکی کن به مسکین و تهیدست / که نیکی، خود سبب گردد دعا را»

قسمت کردن شادی، شادی را دوبرابر می کند

این ضرب المثل "شادی تقسیم شده، شادی دوبرابر شده است" Geteilte Freude ist doppelte Freude هم معنایی چون ضرب المثل پیشین دارد. شادی در اینجا معانی گوناگونی دارد. می تواند مترادفی باشد برای خوشبختی یا لذتی باشد که از انجام کار و وظیفه ای به انسان دست می دهد. در شعر فارسی، فردوسی می سراید: «چو نیکی کنی، نیکی آید برت/ بدی را بدی باشد اندر خورت». یا حافظ می گوید: «گفتا: خوش آن کسان که دلی شادمان کنند»

اگر خوشبختی، به همان راضی باش

این جمله تئودور فونتانه، نویسنده آلمانی است: کسی که خوشبخت است نباید خواست خوشبختی بیشتر کند. "Wenn man glücklich ist, soll man nicht noch glücklicher sein wollen"، به این معنا که با خوشبختی اش راضی باشد و به گفته حافظ "زیادتی مطلبد". عطار درباره راضی بودن با داشته ها می سراید: «هست دنیا بر مثال قطره ای/ بگذر از وی زانکه داری بهره ای/ هر که سازد بر سر پل خانه ای/ نیست عاقل او بود دیوانه ای»

خوشبختی و شیشه، چه آسان می شکنند

این ضرب المثل آلمانی که می گوید "خوشبختی و شیشه، چه راحت می شکند" (Glück und Glas, wie leicht bricht das) به این معناست: خوشبختی گذراست و مانند شیشه شکننده. کسی که به این نکته پی ببرد که خوشبختی و شادی گذرا هستند می تواند با خیال راحت و آرامش به اینکه این دو دوباره برمی گردند، اعتماد کند. حافظ می سراید: «غمی که چون سپهِ زنگ، مُلک دل بگرفت/ ز خیل شادی روم، رخت زداید باز».

برای یکی رحمت و برای دیگری زحمت

"برای یکی شادی و برای دیگری رنج" (Des einen Freud, des anderen Leid) یکی از ضرب المثل های آلمانی است و به این معناست که چیزی که سبب خوشحالی یکی می شود می تواند برای دیگری به معنای رنج و زحمت باشد. این ضرب المثل را برای مثال برای تشریح موقعیت هایی به کار می برند که در آنها یکی سود می برد و تحت همان شرایط دیگری خسران.

قضا و بلا بود!

آلمانی ها می گویند، چینی و شیشه شکسته خوش شانسی می آوردند: Scherben bringen Glück. اما چرا باید شکسته شدن یک لیوان یا یک ظرف برای نمونه خوش شانسی بیاورد؟ شاید به این دلیل که در گذشته اعتقاد بر این بود که صدای ایجاد شده از این شکسته شدن، أرواح خبیث را دور می کند!

ضرب المثل های دیگر درباره شانس

کالسکه شانس همیشه به سر منزل مقصود نمی رسد

کسی که به امید شانس زنده باشد سالها قبل مرده است

در پی برقی که در اسمان شانس زده می شود ابر تیره را هم در انتظار داشته باش

مردم بینوا و تیره بخت درمانی جز امید ندارند

آدم خوش شانسی است

خوشبختی هر کس دست خودش است؛ طرف آدم خوش شانسی است؛ برای یکی رحمت و برای دیگری زحمت

شانس و اقبال اسلحه ای است که شیطان به دست ما می دهد

عمر شانس، با عمر یک گلوله برفی بر روی بخاری برابر است

آشنایی با ضرب المثل هایی درباره حرص و طمع