ضرب المثل سحرخیز باش تا کامروا باشی
زندگی یعنی زنده بودن و زندگی کردن، نه خوابیدن! از قدیم گفته اند: «سحرخیز باش تا کامروا باشی». این تنها یک عبارت ساده نیست بلکه مزیت های سحرخیز بودن به اثبات رسیده و سحرخیزی از عوامل موفقیت به شمار می آید. سحرخیری موجب زیاد شدن برکت در رزق و روزی و نظم در امور می شود.
داستان ضرب المثل سحرخیز باش تا کامروا باشی
زمانی که انوشیروان ساسانی بر ایران زمین پادشاهی می کرد، وزیر باهوش و کاردانی داشت به نام بزرگمهر. این وزیر بسیار منظم و مرتب بود و این ویژگی ها باعث شده بود که بسیار مورد احترام و مشورت انوشیروان باشد، به طوری که انوشیروان بدون مشورت و هماهنگی او هیچ تصمیمی نمی گرفت.
انوشیروان با داشتن چنین وزیر کاردانی خودش به راحتی به سراغ خوش گذرانی و تفریحاتش می رفت، اما این کار او باعث اختلاف میان آنها می شد. بزرگمهر همیشه تأکید می کرد ، قربان سحر خیز باشید تا کامروا شوید ولی سحر خیز بودن برای انوشیروانی که شب ها را تا نیمه شب به خوشگذرانی و تفریح می گذراند واقعاً سخت بود.
بزرگمهر هر روز ساعت ها باید منتظر پادشاه می ماند تا او از خواب بیدار شود، آن وقت تصمیماتی که گرفته بود را به اطلاع ایشان برساند تا امضاء شود. به همین دلیل او هر روز به پادشاه گوش زد می کرد: «سحر خیز باشید تا کامروا شوید». این تأکید بوذرجمهر باعث عصبانیت پادشاه می شد تا جایی که پادشاه تصمیم گرفت درسی به وزیر کاردانش بدهد تا دایم او را به سحر خیزی تشویق نکند!
پادشاه انوشیروان می دانست که بزرگمهر هر روز صبح زود قبل از اینکه هوا کاملاً روشن شود از خانه خارج می شود و به سمت قصر می آید به همین دلیل گروهی را اجیر کرد تا در تاریک و روشنی هوا به بزرگمهر حمله کنند و هرچه دارد را بدزدند.
روزی که پادشاه این نقشه را برای وزیرش طرح ریزی کرد، خودش هم زود از خواب بیدار شد و منتظر نتیجه نقشه اش ماند. آن روز بوذرجمهر وقتی از خانه خارج شد تا به طرف قصر بیاید گروهی دزد که صورت خود را پوشانده بودند بر سرش ریختند، لباس هایش را درآوردند و حتی انگشترش را هم از دستش خارج کردند. بزرگمهر که با لباس زیر نمی توانست به قصر بیاید، به خانه برگشت. لباس های دیگری بر تن کرد، کلاهی بر سر گذاشت و به طرف قصر راهی شد.
انوشیروان که منتظر بوذرجمهر بود وقتی او را دید گفت: وزیر عزیز می بینم که تو هم مثل ما شده ای؟ امروز دیر آمده ای، من یک ساعتی است که منتظر شما هستم! نکند دیگر اعتقادی به سحر خیزی نداری؟ بزرگمهر سری تکان داد و گفت: نه قربان ، موضوع چیز دیگری است. هنوز عقیده دارم باید سحر خیز باشی تا کامروا شوی.
انوشیروان گفت: پس چرا امروز اینقدر دیر کردی و ما را منتظر خود نگه داشتی؟
بوذرجمهر گفت: امروز هم مثل هر روز سپیده دم از خانه خارج شدم تا به قصر بیایم، ولی در راه گرفتار دزدانی شدم که به لباس هایم هم رحم نکردند، هرچه داشتم با خود بردند، ناچار شدم به خانه برگردم تا با لباس مناسب بتوانم خدمت شما برسم.
انوشیروان از سر رضایت خنده ای کرد و گفت: بیا این هم نتیجه ی سحر خیزی؟ اگر می گذاشتی ساعتی دیرتر می آمدی، کوچه و بازار اینقدر خلوت نبود که دزدان بر سر تو بریزند و اموالت را ببرند و هیچ کس نباشد به تو کمک کند. دیدی سحر خیزی آنقدر هم چیز خوبی نیست!
بزرگمهر گفت: نه قربان اینگونه نیست. هنوز هم معتقدم هرکس سحر خیز باشد کامرواتر است. انوشیروان گفت : یعنی چه؟ حتی اگر دزدها اموالت را ببرند؟
بزرگمهر دانا پاسخ داد: بله قربان اگر من از دزدها سحر خیزتر بودم آنها هیچ وقت دستشان به من نمی رسید.
انوشیروان که چنین پاسخی را پیش بینی نمی کرد از کاری که کرده بود شرمنده شد.
کاربرد ضرب المثل سحرخیز باش تا کامروا باشی
- یعنی؛ دعوت کردن و تشویق به سحرخیزی اشاره به این دارد که سحرخیزان در کارهایشان موفق می شوند.
- برداشت این حکایت اشاره به این دارد؛ صبح زود از خواب بیدار شدن هم باعث سرحالیست و هم می توان سریع تر به تمام کارهای روزانه رسیدگی کرد .
- از بُعد دیگر: سحرخیزی می تواند فواید چشمگیری برای رژیم غذایی، ظاهر و حتی شغل شما داشته باشد.
- واقعیت این است که سحر خیزی طراوت و سرحالی به دنبال دارد هم امر سبب می شود تا در فعالیت های روزانه خود موفق و کامروا باشیم.
- سحرخیزی و صبح زود در پی کار رفتن از آداب نیکی است که در پیشرفت کارها و انجام به موقع آن بسیار مؤثر است.