ضرب المثل شغال مردگی
داستان ضرب المثل
ضرب المثل شغال مرگی از آنجا ناشی شده است که گاهگاهی روستاییان از اذیت و آزار شغال که به مرغان و پرندگان اهلی حمله میکند به ستوه میآیند و در سر راهش تله میگذارند تا در تله میافتد و روستاییان به قصد کشت او را میزنند.
شغال بر اثر ضرب و شتم و هلهله و غوغای روستاییان چنان وحشت و هراسی بر او مستولی میشود که اعصابش از کار میافتد و حالت اغما و بیهوشی به او دست میدهد. روستاییان به گمان آنکه شغال مرده است دمش را میگیرند کشان کشانه به خارج از روستا میبرند و در خندقی که غالبا در اطراف مزارع و کشتزارها حفر شده است میاندازند.
پس از دیر زمانی اعصاب شغال تسکین پیدا میکند و چشمانش را باز میکند و چون کسی را در پیرامونش نمیبیند از خندق خارج میشود و فرار میکند.
این حالت اغما و بیهوشی که بر اثر ضعف و سستی اعصاب به شغال دست میدهد در عرف و اصطلاح عامه به «شغال مرگی» یا «شغال مردگی» تعبیر شده است.
مورد استفاده
این مثل به صورت شغال مردگی و خود را به شغال مردگی زدن هم اصطلاح میشود کنایه از افرادی است که ظاهرا خود را کوچک و مظلوم وانمود میکنند ولی در باطن آن چنان نیستند.
کلمات
شغال. [ ش َ / ش ُ ] (اِ) نام حیوانی از نوع سگ و برزخ میان روباه و گرگ ، و گویند این حیوان در زمان انوشیروان بهم رسید. (از برهان ) (از انجمن آرا) (از آنندراج ) (ناظم الاطباء). شکال. اهل تبرستان شال خوانند. (از آنندراج ). حیوانیست که یک نوع آن مخصوصاً در اطراف سمنان و شاهرود زیاد است. پوست آنرا در اروپا برای آستر لباس استعمال میکنند. این کلمه را که ترکان نیزاز فارسی گرفته اند و چغّال نامند صاحب لاروس گمان کرده ترکی است ولی چنین نیست و ظاهراً اصل آن شوعال عبری است و شوعال در عبری به معنی روباه است. چغّال. شکال. شگال. ابن آوی. ابوقیس. ابووائل. ذئب ارمن. بنت آوی (شغال ماده ).
شعر
در این بود درویش شوریده رنگ
که شیری برآمد شغالی به چنگ
شغال نگون بخت را شیر خورد
بماند آنچه روباه از آن سیر خورد.
صیاد نه هر بار شغالی ببرد
افتد که یکی روز پلنگش بدرد.
به ازین کرد باید اندیشه
تا نیاید شغال در بیشه.
تو نشنیدی آن داستان شغال
که زد با یکی پیرگرگ همال
که سگ را به خانه دلیری بود
چو بیگانه شد ونگ وی کم شود.
در باب مظلوم نمایی
قربانی نمایی بازی کردنِ نقشِ یک قربانی و یک استراتژی برای مقابله با دیدگاهِ دیگران یا جلبِ توجهِ دیگران است. قربانی نمایی به دلایلِ گوناگونی همچون برای توجیهِ سوء استفاده از دیگران یا تغییرِ دیدگاهِ دیگران انجام می شود.
مظلوم نمایی می تواند طیف گسترده ای از رفتارهای ما را در بر بگیرد. این افراد در زندگی خود معمولا نقش یک قربانی را بازی می کنند و معتقدند در حالی که مستحق رفتارهای بهتری هستند دیگران از آن ها سواستفاده می کنند وهمیشه فکر می کنند اتفاقات بسیار ناگواری در زندگیشان افتاده و مشکلات آن ها از مشکلات دیگران وخیم تر و شدید تر است. همچنین در مورد اتفاقات بدی که در زندگیشان می افتد اختیاری ندارند و همه این ها به صورت جبری رخ داده است. این افراد اکثرا انتظار دارند همیشه درکشان کنید و بفهمید که چقدر زجر می کشند و ناراحت هستند.
علت های بسیار زیادی می تواند در بروز رفتارهای مظلوم نمایانه افراد تاثیرگذار باشد. گاهی اوقات محیط اطراف فرد به گونه ایست که انجام و تکرار این رفتارها را دراو تقویت می کند. علاوه بر این اکثر افرادی که این رفتار را به صورت تکراری از خود نشان می دهند در ساخت روانی خود مشکلاتی را تجربه می کنند که منجر به بروز مظلوم نمایی در آن ها می شود.