آشنایی با مترو مسکو در روسیه

مترو مسکو از پیچیده ترین و زیباترین متروهای جهان می باشد که دارای ساختار ریلی بسیار جذاب و هوشمندانه ای است به طوری که در نقشهٔ ایستگاه ها مترو مسکو حلقه ای وجود دارد که شمار زیادی از ایستگاه ها را به یکدیگر متصل می کند و باعث روان شدن ترافیک در هنگام پیک و بهبود بخشیدن به سرعت جابجائی می گردد.

مترو کلان شهر مسکو در ۱۵ ماه مهٔ سال ۱۹۳۵ راه اندازی شد و یکی از کهن ترین و باشکوه ترین شبکه های زیرزمینی در جهان است. ایستگاه های بزرگ و پر فضای این سیستم مترو که با ذهنیت ستایش از دولت کمونیست، حاکم وقت بنیانگذاری شده بود، با مجسمه های مرمری، دیوارهای موزائیک، شیشه های رنگین و مانند آن تزئین شده اند.

جاذبه ها و دیدنی های بسیاری وجود دارد که مسکو به واسطه آن ها مشهور شده است و شاید باورش سخت باشد اما قطعا متروی مسکو یکی از برجسته ترین آن ها است. سیستم مترو را می توان قلب شهر مسکو دانست. در ساعات اوج شلوغی و تردد، جمعیت زیادی در خیابان های منتهی به ایستگاه های مترو در حال حرکت هستند. افرادی که یا می خواهند سوار مترو شوند یا از آن خارج شده اند. مترو علاوه بر این که سیستم اصلی حمل ونقل عمومی مسکو است، بنایی تاریخی است که تاریخ آشفته و هویت روسیه را نمایش می دهد.

تاریخچه ای کوتاه از مترو مسکو

یکی از زیباترین ایستگاههای مترو جهان متعلق به مسکو است. جوزف ویساریونوویچ استالین (Joseph Vissarionovich Stalin) رویای ساخت متروی که به کاخ شبیه باشد را در سر می پروراند. رویای وی در سال 1935 که مترو مسکو با تنها 13 ایستگاه افتتاح شد به حقیقت پیوست. امروزه مترو مسکو با داشتن بیش از 180 ایستگاه یکی از پرترافیک ترین سیستم های حمل ونقل ریلی در جهان است که روزانه بیش از 9 میلیون نفر را جابهجا می کند.این سیستم ریلی توسط مهندسان انگلیسی به دلیل تجربه ای که در ساخت سیستم مترو زیرزمینی لندن به دست آورده بودند، ساخته شد. هر یک از ایستگاه های مترو مسکو طراحی منحصر به فردی دارد که نشانگر عصر و رهبر سیاسی زمان خاصی است. هنگام قدم زدن در این ایستگاه ها در مجموع با چلچراغ ها، آثار هنری موزائیکی ظریف و هنرمندانه، مجسمه های قهرمانان و تزئینات طلایی زیبایی روبه رو می شوید که در نوع خود اثر هنری مستقلی محسوب می شوند. برای بازدید از این زیبایی بی بدیل نیاز است تا یک روز کامل را به گردش در مترو مسکو اختصاص دهید تا برای همیشه در یاد و خاطر شما ماندگار شود.

در طول جنگ ها چه اتفاقی برای مترو مسکو افتاد؟

جنگ جهانی دوم تاثیر زیادی بر روسیه داشت و ساخت مترو هم از این تاثیرات و حال وهوای آن دوران بی نصیب نبود. طراحی های اصلی داخلی ایستگاه های مترو با مضامین جنگ، جایگزین شدند. ساخت ایستگاه های جدید به تاخیر افتاد و برخی از ایستگاه ها از حالت سرویس دهی خارج شدند. بسیاری از ایستگاه ها مترو در زمان محاصره مسکو در سال ۱۹۴۱ به عنوان پناهگاه های هوایی مورد استفاده قرار گرفتند. همه وهمه این اتفاقات و حوادث بر ظاهر و عملکرد ایستگاه های متروی مسکو تاثیر قابل توجه و بعضا ماندگاری داشتند.

پس از جنگ ساخت وسازها از سر گرفته شدند و نمادین ترین خط مترو مسکو یعنی ایستگاه «خط حلقه» شروع به کار کرد. این خط به طرز شگفت آوری تغییر بین خطوط را آسان کرد. خط حلقه در تمام نقشه های مترو مسکو به رنگ قهوه ای نمایش داده می شود.

شایعات مختلفی در مورد این خط وجود دارد. گفته می شود این بخش، هیچ وقت در طراحی اصلی مترو مسکو نبوده، بلکه استالین هنگام بررسی نقشه لیوان قهوه خود را روی آن قرار داده است و طرح حلقه روی نقشه افتاده و چون همه از استالین می ترسیدند، کسی جرات نکرد آن را تغییر بدهد. جنگ سرد بودجه مورد نیاز ساخت مترو را کاهش داد. به همین دلیل ایستگاه هایی که در این دوره ساخته شدند، از نظر ظاهری شکل یکسان و ساده تری نسبت به ایستگاه های مرکزی شهر دارند.

ایستگاه های مترو مسکو؛ موزههایی مصور در دل زمین

مترو مسکو متشکل از 15 خط ریلی است که هرکدام از آنها شامل ایستگاههایی مجزا می شوند. برخی از این ایستگاه ها قدیمی و برخی دیگر از آن ها جدید هستند. قدیمی ترین ایستگاه مترو مسکو متعلق به سال 1935 و جدیدترین آن متعلق به سال 2019 است. برخی از این ایستگاه ها عبارتند از:

• ایستگاه وروبیوی گوری (Vorobyevy Gory) : این ایستگاه در سال 1959 میلادی روی پلی برفراز رود موسکوا (Moskva) ساخته شده و نخستین ایستگاه در نوع خود در روسیه محسوب می شود. این ایستگاه در دهه 1990 میلادی بازسازی شد و از سال 2010 به عنوان نمایشگاه ظروف چینی، عروسک ها، مجسمه های حیوانات و لباس های ادوار مختلف مورد استفاده قرارگرفت. اگر خوش شانس باشید، فرصت بازدید از نمایشگاه فصلی که به پیشرفت های روسیه در زمینه ورزش و اکتشافات فضایی اختصاص دارد را خواهید یافت.
• ایستگاه اسپارتاک (Spartak) : عملیات ساخت این ایستگاه در دهه 1970 میلادی آغاز شد اما به دلیل سوء مدیریت متوقف شد. این ایستگاه در نهایت در سال 2014 همزمان با ورزشگاه اسپارتاک موسکو که در نزدیکی آن قرار دارد، افتتاح شد. این ایستگاه با پنل هایی که تصاویری با موضوع فوتبال را به تصویر می کشد تزئین شده است. رنگ های اصلی بکاررفته در این تصاویر قرمز و سفید هستند که رنگ های باشگاه فوتبال اسپارتاک مسکو است.
• ایستگاه دینامو (Dinamo): تمرکز اتحاد جماهیر شوروی بر بهداشت و ورزش موضوع اصلی تزئینات این ایستگاه است که به نام ورزشگاهی در نزدیکی آن نامگذاری شده است. طراحی پاویون روزمینی این ایستگاه به یونان باستان به عنوان زادگاه بازی های المپیک اختصاص دارد. ستون های مرمر این پاویون با نقوش برجسته ای که ورزش ها و مسابقات مختلف را به تصویر می کشد تزئین شده است.تزئینات بخش زیرزمینی این ایستگاه محدودتر است و هفت نوع سنگ مرمر را شامل می شود. دیوارهای این ایستگاه با پنل هایی از جنس چینی که تصاویر ورزشکاران مختلف روی آن به چشم می خورد تزئین شده است.
• ایستگاه اخوتنی ریاض (okhotny ryad یا охотный ряд): این ایستگاه در سال 1935 میلادی افتتاح شده و بزرگ ترین ایستگاه زیرزمینی دنیا در آن زمان بوده است. اما مدت ها است که این عنوان را از دست داده است. در تزئینات این ایستگاه از سنگ مرمر استفاده شده، به طوری که ستون های چندوجهی آن با سنگ مرمر پوشیده شده و کفپوش آن با سنگ مرمر سفید و خاکستری به شکل صفحه شطرنج تزئین شده است. این ایستگاه نزدیک ترین ایستگاه به میدان سرخ است و به یکی از مهم ترین خیابان های مرکز این شهر یعنی اخوتنی ریاض راه دارد.
• ایستگاه آرباتسکایا (Arbatskaya) : این ایستگاه توسط لئونید پلیاکوف (Leonid Polyakov) معماری که یکی از هفت آسمان خراش استالین را ساخته طراحی شده است. کفپوش این ایستگاه از ورق های گرانیتی رنگی ساخته شده و به فرشی شباهت دارد. ستون های طاق دار آن نیز با گچ بریهای سفیدرنگ به شکل دسته گل تزئین شده است.چلچراغ هایی که از دو طرف هر طاق آویزان است از برنز آب طلا ساخته شده است و نکته جالبی که لازم است بدانید، آن است که این ایستگاه در نزدیکی وزارت دفاع قرار گرفته و گفته می شود علت ساخت آن به این شکل به این علت است که در صورت وقوع جنگ امکان تبدیل سریع آن به پناهگاهی زیرزمینی برای مقامات ارتش فراهم باشد.
• ایستگاه مایاکوفسکایا (Mayakovskaya) : استالین در سال 1941 میلادی در این ایستگاه که در جریان جنگ به عنوان پناهگاه زیرزمینی، بیمارستان و حتی مرکز فرماندهی استفاده می شد، سالروز انقلاب بلشویک (The Bolshevik Revolution) که جنبشی اعتراضی ضد امپراطوری روسیه در سال 1917 بود و به سرنگونی تزارهای روسیه انجامید را در حالی که نازی ها در حال بمباران شهر بودند، جشن گرفت.این رویداد تاریخی بعدها در موزائیک کاری مرمر گنبدهای ایستگاه به تصویر کشیده شد. وقایع تاریخی از این نوع در ایستگاه های مختلف مترو مسکو نشان دهنده جالب توجه بودن مترو روسیه است. در جریان ساخت این ایستگاه از به روزترین تکنیک های آن زمان استفاده شده است. سالن این ایستگاه به جای ستون های غول پیکر، دارای ستون های باریک و مرتفع فولادی است و به تالار وسیعی شباهت دارد.
• ایستگاه کومزومولسکایا (Komsomolskaya): این ایستگاه با چلچراغ های برنزی باشکوه، طاق های مرمر و موزائیک کاری آبی رنگ تزئین شده، اوج هنر و معماری عصر امپراطوری استالین را به تصویر می کشد. امروزه این ایستگاه با 8 پنل موزائیکی به سبک معماری کلیساهای باستانی تزئین شده است. این تصاویر موزائیکی، مبارزان و فرماندهان معروف روسی و رهبر انقلاب روسیه ولادیمیر لنین (Vladimir Lenin) را در حال سخنرانی در میدان سرخ روسیه به تصویر می کشد.
• ایستگاه نووسلوبودسکایا (Novoslobodskaya): این ایستگاه به دلیل 32 پنل شیشه ای نقش داری که توسط پاول کورین (Pavel Korin) طراحی شده، معروف است. گفته می شود قبل از افتتاح این ایستگاه، معماران نگران این موضوع بودند که ایستگاه به کلیسایی کاتولیک شباهت داشته باشد. امروزه مردم مسکو این ایستگاه را به دنیای زیر آبی شگفت انگیزی تشبیه می کنند.6 پنل شیشه ای نقش دار، افرادی از حرفه های مختلف از جمله یک آهنگساز، کشاورز و معمار را به تصویر می کشد. 26 پنل شیشه ای باقی مانده نیز شامل نقوش هندسی پیچیده و ستارگان است .
• ایستگاه تیترالنایا (Teatralnaya) : این ایستگاه به سالن تئاتر بولشوی، میدان سرخ و کاخ کرملین راه دارد. به همین دلیل تعجبی ندارد که تزئینات گسترده آن روسی ها و خارجی ها را به تصویر بکشد. این ایستگاه با نقوش برجسته بزرگی از جنس چینی که رقص ها و موسیقی مردم اتحاد جماهیر شوروی را به تصویر می کشد تزئین شده است . این پیکره های در حال رقص و آهنگ سازان که لباس های محلی بر تن دارند، تنها 7 جمهوری جماهیر شوروی یعنی گرجستان، ارمنستان، قزاقستان، ازبکستان، اوکراین، بلاروس و روسیه را نشان می دهد.
• ایستگاه کیفسکایا (Kievskaya): این ایستگاه با نظارت شخصی رهبر جماهیر شوروی، نیکیتا خروشچف (Nikita Khrushchev) ساخته شده است. خروشچف قصدداشت با تزئینات باشکوه و تصاویر موزائیکی متعدد به وطن خود اوکراین ادای احترام کند. راهروی این ایستگاه همانند دیگر ایستگاه ها با سنگ مرمر و گرانیت تزئین شده و 18 تصویر موزائیکی به سبک فلورانسی بر ستون های آن به چشم می خورد. این تصاویر برجسته تاریخ مناسبات روسیه و اوکراین از سال 1654 تا 1917 را به تصویر می کشد.
• ایستگاه نووکوزنتسکایا (Novokuznetskaya): با وجود اینکه این ایستگاه در جریان جنگ جهانی دوم ساخته شده، به طور مجللی تزئین شده است. نیمکت های مرمر بزرگی با دسته هایی به شکل مجسمه ها در سکوهای این ایستگاه صف کشیده اند. پنل های تزئینی برنزی که تصاویر پرچم ها، سپرهای دفاعی، اسلحه و پرتره های فرماندهان ارتش روسیه را به تصویر می کشد، از دیگر تزئینات این ایستگاه است. سقف مرکز سالن ایستگاه نیز با چلچراغ های برنجی بزرگ و 6 تصویر موزائیکی که زندگی روزمره مردم اتحاد جماهیر شوروی را به تصویر می کشد، تزئین شده است.
• ایستگاه تاگانسکایا (Taganskaya): معماری قرون وسطایی موضوع اصلی در طراحی این ایستگاه است. تقاطع طاق های این ایستگاه نوعی گنبد ضربدری مشابه با گنبدهایی که در اتاق های اشرافزادگان روسی یافت می شد را ایجاد کرده است. ستون های سالن ایستگاه با پنل های سرامیکی تزئین شده است. بر دیوارهای ایستگاه تصاویر قهرمانان ارتش شوروی از جمله ملوانان و خلبانان به همراه پرچم های پیروزی و سرنیزه هایی که با آب طلا و لعاب ترسیم شده است، به چشم می خورد.
• ایستگاه آویاموتورنایا (Aviamotornaya): تزئینات و نام این ایستگاه برگرفته از طراحان موتور هواپیما است. مجسمه فلزی انتهای سالن این ایستگاه ایکاروس (Icarus) است که در اساطیر یونان، به پسر دایدالوس که همراه با پدرش به کمک بال هایی که از موم و پر ساخته شده بود از زندان مینوس گریخت را در حال پرواز برفراز جریان های هوا نشان می دهد. سقف این ایستگاه به شکل فرشی جادویی مرکب از چندین هرم طلایی با تصاویر پرتوهای خورشید و ستارگان به هنگام شب است.
• بولوار سوتنوی (Tsvetnoy Boulevard): این ایستگاه نزدیک ترین ایستگاه به یکی از قدیمی ترین سیرک های مسکو واقع در بولوار سوتنوی است و تزئینات آن برگرفته از این سیرک است. به عنوان مثال در این ایستگاه پنجره بزرگی که تصاویری از بازیگران سیرک بر شیشه های آن نقش بسته به چشم می خورد.
• پوبدی پارک (Park Pobedy): داخل این ایستگاه قصیده ای است در ستایش پیروزی های بزرگ مردم روسیه از جمله پیروزی بر ناپلئون در سال 1812 و جنگ جهانی دوم که به ترتیب در سالن های جنوبی و شمالی به تصویر کشیده شده است. این ایستگاه توسط هنرمند روسی مشهور زوراب سرتلی (Zurab Tsereteli) طراحی شده است.
• پارک فرهنگ (Culture Park): این ایستگاه به پارک اصلی موسکو یعنی پارک گورکی منتهی میشود و 5 نوع سنگ مرمر از خاکستری روشن رگهدار تا سیاه در ساخت آن به کار رفته است. دیگر مشخصه های این ایستگاه چلچراغ ها و نقوش برجسته مرمرین است که اوقات کار و تفریحات مردم شوروی و نیز تفریحات و سرگرمیهای پارک گورکی (Gorky Park) نظیر رقص، بازی فوتبال و تنیس را به تصویر می کشد.
• بلوار اسلاویانسکی (Slavyansky Bulvar): این ایستگاه مدرن در سال 2008 افتتاح شده است. با این حال از استانداردهای هنری ایستگاه های قدیمی تر پیروی می کند. در تزئینات این ایستگاه از آثار هنرمند معروف فرانسوی هکتور گیمارد (Hector Guimard) الهام گرفته شده است. درختان، شاخه ها و برگ های فلزی در تزئینات این ایستگاه به کار رفته است. به طوری که یادآور تزئینات ظریف مترو پاریس است.
• ایستگاه پلوشاد روولوتسی (Ploschad Revolutssi): این ایستگاه به انقلاب 1917 بلشویک اختصاص یافته است. به طوری که 76 مجسمه برنزی از افرادی که نقش مهمی در این انقلاب داشتند، از جمله سربازان، دهقانان، ملوانان، کارگران، مهندسان، دانش آموزان و سایر اقشار در آن قرار دارد. به دلیل کمبود فضا در طاقچه ها، بسیاری از مجسمه ها در حالت نشسته، دو زانو و خمیده ساخته شده اند.

عمق مترو مسکو

عمق مترو مسکو در تمام نقاط آن یکسان نیست و در مناطق مختلف کم و زیاد می شود. بعضی از ایستگاه های مترو مسکو جزو عمیق ترین جاهای آن هستند. می توان گفت عمیق ترین ایستگاه های مترو جهان در مسکو ساخته شده اند. در بین این ایستگاه ها، ایستگاه پارک پوبدی با بیش از ۸۴ متر عمق، عمیق ترین ایستگاه مترو در روسیه و یکی از عمیق ترین ایستگته های متروی دنیا محسوب می شود. در برخی مناطق، عمق این ایستگاه تا ۹۸ متر نیز می رسد.

چطور از مترو مسکو دیدن کنیم؟

بد نیست بدانید که می توانید بدون خرید بلیط مترو از داخل هر ایستگاه دیدن کنید زیرا بلیط مترو به هنگام ورود به سکوی ایستگاه لازم می شود. همچنین می توانید با یک تیر دو نشان زده و هم ایستگاه را از نزدیک ببینید و هم سوار مترو شده و به مقصد موردنظر خود بروید.اگر هم قصد داشته باشید تا از مترو استفاده کنید، می توانید بلیط را از باجه بلیط فروشی بلیط تهیه کنید. بازدید از این ایستگاه ها تجربه ای جدید و به یادماندنی برای همه اعضای خانواده است. زیرا چه بزرگ باشید و چه کوچک، بدون شک چنین سبک معماری و تزئیناتی را در هیچ ایستگاه مترو دیگری در دنیا نخواهید دید. در حقیقت بازدید از مترو مسکو هم برای بزرگسالان و هم برای کودکان جالب خواهد بود.

بهترین زمان بازدید از مترو مسکو چه زمانی است؟

بازدید از مترو مسکو به فصل خاصی از سال محدود نمی شود و میتوانید هر زمانی که به این شهر سفر کردید، از مترو آن دیدن کنید و با استفاده از آن به مقصد مورد نظر خود رفته و از طراحی زیبای ایستگاه ها که بیشتر به موزه های هنری و بناهای تاریخی شباهت دارند هم لذت ببرید. ضمن اینکه بهتر است بدانید ساعات اوج شلوغی مترو 8:00 تا 9:30 و 17:30 تا 19 است.

آشنایی با کوه البروس در روسیه