آشنایی با ویژگی های امامزاده سلطان میر احمد کاشان!
امامزاده سلطان میراحمد امامزاده ایست در شهر کاشان. آرامگاه این امامزاده که گفته میشود نسبش به موسی کاظم میرسد (احمد میرزاده فرزند موسی ابو احمد ضیاالدین فرزند احمد ابو ناصر قمرالدین فرزند موسی ابو احمو شهاب الدین فرزند احمد ابو عبدالله النقیب فرزند محمد الاعرج فرزند احمد النقیب فرزند موسی المبرقع فرزند امام جواد میباشد) دارای صحن و ایوان و بارگاه و رواقهای بزرگ و گنبد مخروطی شکل است. کاشیکاریهای جلوی ایوان بزرگ و دو مناره طرفین آن در دورهٔ قاجار تعمیر و بازسازی شده است. گور امامزاده درون ضریحی مزین بوده است، ولی در اوایل سدهٔ کنونی آن ضریح دزدیده شده است. فقط روی ازارههای درون رواقها تعدادی از کاشیهای دوران صفوی باقی مانده است.
این امامزاده در خیابان علوی، محله سلطان میراحمد واقع شده و در تاریخ 20 خرداد 1321 با شمارهٔ ثبت 352 بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
امامزاده سلطان امیر احمد کاشان از بناهای تاریخی مربوط به دوره صفوی است که گنبد آن مخروطی شکل بوده و مربوط به سال 941 هجری قمری میباشد. البته کاشی کاری گلدسته ها و ایوان این بنا مربوط به دوره قاجاریه میباشد. قبر برجسته امامزاده که درون ضریح چوبی مشبکی ساخته شده، از روزگاران قدیم با کاشی های گران قیمت عهد مغول پوشش و تزیین یافته بود، ولی در اوایل قرن حاضر شبانه ربوده شد. روی ازاره های داخل رواقها مقداری از کاشی های خشتی معمولی زمان صفوی باقی مانده است.
ضریح چوبی امامزاده سلطان امیر احمد کاشان در سال 1382 با ضریح فولادی که با طلا و نقره تزئین شده بود جایگزین شد. بر روی ضریح دو کتیبه نوشته شده است که بر روی آنها قصیده ای از استاد حسن عاطفی در مدح وی کنده کاری شده است.
حرم و رواق های جانبی امامزاده سلطان امیر احمد کاشان آیینه کاری می باشد، و درب بزرگ چوبی از طرف آستانه مقدس حضرت فاطمه معصومه (ع) قم بر این مکان اهدا شده و بر روی آن نوشته شده است. درهای قدیمی و ارزشمند آن در طرح نوسازی برداشته شده و در قاب های شیشه ای در حرم نگه داشته می شود. همچنین شایان ذکر است که حمام سلطان امیر احمد نیز که یک نمونه از زیباترین حمام های ایران در زمینه معماری و تزئین است، در کنار این امامزده واقع شده است.
حمام سلطان امیر احمد که در مجاورت این امامزاده قرار دارد، با وسعت هزار متر مربع نام خود را از امامزاده سلطان امیراحمد که بقعه آن حضرت در مجاورت آن می باشد گرفته است. حمام سلطان امیر احمد کاشان، شامل دو بخش سربینه و گرم خانه است. سربینه فضایی با قاعده هشت ضلعی است که هشت ستون آن را به دو فضای متفاوت تقسیم کرده است. فضای میانی محل تردد و عبور است و با سقف مرتفع و کاشی معرق پوشیده شده است، فضای پیرامون (صفهها)، که کف آن بالاتر است، محل رختکن و استراحت میباشد. بام این حمام، یکی از زیبا ترین بام های گنبدی شکل ایران بوده که روی هر گنبد، شیشه های عدسی محدب قرار گرفته تا به علاوه تامین نور کافی برای قسمت های مختلف حمام، مانع دید به داخل شود.
کتیبه های تاریخدار بنا
قدیمی ترین کتیبه بنا بر روی در مقابل ضریح قرار دارد و به تاریخ 915 است. همچنین بر در رواق بقعه ، تاریخ 933 حک شده است. کتیبه کاشیکاری دور گنبد به تاریخ 941 است. این تاریخ بر در اصلی بقعه ، واقع در ایوان بزرگ آن و یکی دیگر از درها نیز دیده میشود. ضریح چوبی بقعه ، کتیبه ای منظوم با ماده تاریخ مورخ به 1241 دارد.
صاحب مزار
در کتاب ” تاریخ کاشان” ، این بقعه ، مزار میر احمد بن موسی بن جعفر (ع) معرفی شده است. در تعلیقات همین کتاب ، به نقل از متولی مقبره ، آمده که این امامزاده فرزند موسی مبرقع و نوه امام محمد تقی (ع) است.
بانیان و سازندگان بنا
بانی اولیه بقعه مشخص نیست. بر کتیبه دور گنبد ، نام بانی تعمیرات کاشی آن ، امیر نظام بن حسین کاشانی ، آمده است. نام امیر مطهر بن خواجه معین الدین شرف ، واقف در مقابل ضریح و نام رستم بیک ، واقف در رواق ، بر کتیبه های آنها دیده میشود. بر یکی دیگر از درهای بقعه ، نام واقف آن ، یاراحمد بن خواجه احمد اردستانی و سازنده اش ، استاد حاجی حسین و همچنین نام خواجه مظفر الدین مسعود بن خواجه قوام الدین خوانده میشود. کتیبه منظوم روی ضریح ، از شاعری بنام “شایق” است. واقف ضریح را هاشم ، فرزند رضا معرفی میکند.
خلاصه
امامزاده سلطان امیر احمد در کوچهای با طاقهای خشتی و در نزدیکی خانه تاریخی طباطباییها، در بافت قدیمی شهر کاشان قرار دارد. طبق گفتهها، نسب این امامزاده به امام موسی کاظم (ع) بازمیگردد. بنای امامزاده شامل صحن، ایوان، بارگاه، رواقهای بزرگ و گنبد مخروطی شکل و فیروزهای رنگ میشود. کاشیکاریهای جلوی ایوان بزرگ و دو مناره طرفین را در دوره قاجاریه بازسازی کردند. درون رواقها نیز میتوان تعدادی از کاشیهای بازمانده از دوران صفوی را مشاهده کرد. این اثر ارزشمند تاریخی و مذهبی از دیدنی های کاشان به شمار میرود و در تاریخ 20 خرداد 1321 با شمارهی ثبت 352 بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.