شهر غاری واردزیا از قیدیمی ترین شهرهای غاری در کشور گرجستان است. در اواخر دهه 1100 میلادی، پادشاهی قرون وسطی گرجستان برای مقاومت در برابر حملات انبوه مغول ها تصمیم به دستورساخت شهری نفوذناپذیر در کوه های این منطقه را داد.
شهر غاری واردزیا به دستور ملکه تامار پادشاه گرجستان در قرن دوازدهم میلادی ساخته شد. ملکه تامار در سال 1185 ساختن این پناهگاه زیرزمینی را صادر کرد و حفاری آن آغاز شد و واردزیا در دل کوه اروشلی (Erusheli mountain) که در جنوب کشورگرجستان است و در نزدیکی شهر آسپیندزا (Aspindza) واقع شده، ساخته شد. هنگامی که شهرغاری واردزیا تکمیل شد، دارای 13 طبقه با 6000 غار مسکونی، اتاق پادشاهی و کلیسای بزرگ با برج ناقوس بود.
حفاری‌های مربوط به دورهٔ برقراری اتحاد بین جمهوری‌های موسوم به شوروی، نشان می‌دهند که واردزیا در عصر برنز مسکونی بوده‌است و این موضوع نشان دهندهٔ تأثیر و نفوذ فرهنگ منطقهٔ تریالتی گرجستان در این منطقه بوده‌است. مراحل ساختمانی در واردزیا اینگونه مشخص می‌شود.
مرحلهٔ اول: هنگام سلطنت گیورگی سوم (1156 – 1184) م، در این مرحلهٔ زمانی، این مکان در معرض دید قرار داشته و اولین غار به منظور سکونت حفر شده‌است. مرحلهٔ دوم: بین مرگ او (گیورگی سوم) و ازدواج جانشین وی ملکه تامار در سال 1186 م، یعنی زمانی که کلیسای تعهد با کنده کاری و سنگ‌تراشی‌هایی، تزئین شد. مرحلهٔ سوم: از آن تاریخ (1186 م) تا زمان جنگ باسیان در سال 1203 که در این مدت خانه‌هایی مسکونی ساخته شد که از آن‌ها برای استحکامات دفاعی، محل ذخیره کردن آب و شبکهٔ آبیاری استفاده شد. مرحلهٔ چهارم یک دورهٔ زمانی برای بازسازی جزئی بناها بود، چرا که زمین لرزهٔ سال 1283 به این مکان خسارات سنگینی وارد کرد.
این شهر سنگی در اصل در طول چند مرحله و در زمان حکومت پادشا‌ه‌هان مختلف ساخته و تکمیل شده است. در این شهر سنگی شماری کلیسا و اتاق‌ها برای استراحت راهبان وجود دارد، همچنین اتاق‌های مسکونی، سالن اجتماعات، سکونت‌گاه ملکه تامار، اتاق پذیرایی و حتی داروخانه بخش‌های دیگر این شهر سنگی بزرگ و شگفت‌انگیز را تشکیل می‌دهند. در این شهر انبارهای متعددی برای نگهداری آذوقه و غذای ساکنان شهر وجود دارد و همچنین نانوایی و اجاق پخت نان از دیگر بخش‌هایی هستند که نشان می‌دهند در این منطقه شهری با تمام امکانات وجود داشته است.
در این شهر غاری، یک کلیسا به نام کلیسای تعهد وجود داشته است که به نظر می‌رسد آن را در سال 1180 ساخته‌اند. زمانی که عثمانی‌ها به این منطقه نفوذ کردند؛ این کلیسا تقریباً متروکه و بدون استفاده باقی ماند. در بخش بیرونی این بنا برجی بلند با ناقوس وجود دارد. همچنین قسمت‌های مختلف این سازه خصوصا دیوارهای آن با نقش‌ها و کتیبه‌هایی تزیین شده‌اند که هر کدام از این نقاشی‌ها تمثالی را به تصویر کشیده است. این نقاشی‌ها را می‌توان نشان‌دهنده اهمیت ظهور و پیشرفت دیوارنگاره در قرون وسطایی دانست.
برای مثال، تمثالی از ملکه تامار و کتیبه‌ای به این مضمون که "خدا به او عمر طولانی عنایت کند" وجود دارد. نقاشی‌های دیواری از سال 2012 به این سو توسط چند مرکز از جمله مؤسسه ملی حفظ میراث گرجستان مورد حفاظت قرار گرفتند. این کلیسا را باید یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های شهر واردزیا گرجستان دانست، این مکان در زمان ملکه تامارمیزبان جشن‌های پیروزی بوده است.
این کلیسا را باید مرکز روحانی – معنوی و کانون تاریخی این محل دانست که از دل صخره تراشیده شده است. دیوارهای سنگی این کلیسا 27 فوت در 48 فوت است و به ارتفاع آن به 30 فوت می‌رسد. روی دیوار شمالی کلیسا، تمثالی از راتی سوراملی وجود دارد که همراه با این تمثال کتیبه‌ای نیز با دیده می‌شود که مضمون کتیبه به این شرح است: «خدایا، این هدیه را از بنده ات راتی بپذیر… که او این کلیسا را برای رضای تو تزئین کرده‌است»
روی همان دیوار (دیوار شمالی) تمثال‌های از مؤسسان سلطنتی، گیورگی سوم و ملکه تامار نیز دیده می‌شود. اما همراه تمثال گیورگی کتیبله‌ای وجود ندارد و این موضوع نشان دهنده این است که تاریخ این نقاشی‌ها بین مرگ گیورگی در سال 1184 و ازدواج تامار در سال 1186 بوده است. همچنین نقاشی‌هایی از حوادث مهم زندگی عیسی در این کلیسا وجود دارند که دیوارهای زیر زمین و همچنین دیوارهای بالایی را پوشانده‌اند. این نقاشی‌ها با بشارت جبرئیل به مریم مقدس آغاز شده است. در قسمت پایینی دیوارها هم می‌توان تصاویر قدیسان را دید. دسترسی به این بخش راحت‌تر از سایر بخش‌هاست.
بعد از زلزله، حصارهای بیشتر اتاق‌ها و سالن‌ها فرو ریخت و این اتاق‌ها که تا قبل از آن نمایان نبودند دسترسی به این مکان‌ها راحت‌تر شد. قسمت‌های مختلف این شهر را از بیرون با نرده‌های فلزی امن کرده‌اند تا گردشگران هنگام بازدید و تماشا دچار حادثه نشوند و خطری تهدیدشان نکند.
سفر به این شهر تاریخی و تماشای خانه‌های غاری در حدود یک روز زمان نیاز دارد. به دلیل اینکه در محوطه اطراف کافه و رستورانی وجود ندارد، بهتر است همراه خود خوراکی و نوشیدنی ببرید و عازم یک ماجراجویی جذاب شوید. جهت دسترسی به این جاذبه می‌توانید یکی از سه مسیر زیر را انتخاب کنید:
شهر آخالتسیخه: از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنید و به غاری واردزیا بروید.
برجومی: اگر مبدأ حرکت شما برجومی باشد، با استفاده از تاکسی پس از دو ساعت به آنجا خواهید رسید.
تفلیس: ابتدا به شهر آسپیندزا بروید و سپس با استفاده از وسایل نقلیه عمومی به این شهر برسید.
پیشنهاد می‌شود برای اینکه از گردش در قسمت‌های مختلف این شهر غاری خسته نشوید، لباس سبک و کفش راحت داشته باشید. همچنین برای جلوگیری از آسیب نور آفتاب حتماً از کلاه یا ضد آفتاب استفاده کنید.
گرجستان کشوری‌ست که نیمی از آن در آسیا و نیمی دیگرش در اروپا است و از سنت‌ها و آیین‌های هر دو قاره، سهمی برده است. به جز این، کشور تاریخ کهنی دارد و به همین سبب پر است از آثار تاریخی جذاب. این ویژگی‌ها در کنار نزدیکی این کشور به ایران، گرجستان را به یک مقصد گردشگری محبوب تبدیل کرده است. گردشگرهای زیادی هستند که بیش از یک بار به این کشور سرسبز سفر می‌کنند و دوست دارند به جز تفلیس پایتخت و باتومی زیبا، جاهای دیگر را هم ببینند. واردزیا گرجستان ، یکی از جاذبه‌هایی است که مورد توجه گردشگرهای ایرانی قرار گرفته است و در طول سفر به گرجستان، بازدید از آن را در برنامه‌شان قرار می‌دهند.از اینکه در این مطلب همراه ما بودید متشکریم...
