آشنایی با روستای زیبای داماش

روستای داماش، زیستگاه اصلی گل سوسن چلچراغ در استان گیلان در دامنه های ارتفاعات البرز و در شهرستان رودبار قرار دارد و یکی از بهترین دیدنیهای استان گیلان به شمار می آید. تماشای گل سوسن چلچراغ، مناظر طبیعی بی نظیر، آب و هوای دلپذیر و غذاهای محلی خوشمزه، داماش را تبدیل به یک مقصد طبیعت گردی محبوب در میان گردشگران کرده است. در ادامه با ما همراه باشید تا اطلاعات بیشتری از این روستای منحصربه فرد و جاذبه های گردشگری آن به دست بیاورید.

جاذبه دیگر این روستا آب معدنی آن است و خیلی از گردشگران برای همین منظور به داماش سفر می کنند. کارخانه آب معدنی داماش در این روستا تاسیس شده است و فعالیت می کند.اغلب مردم داماش همچنان از لباس های محلی خود استفاده می کنند. پوشیدن لباس محلی به خصوص در مراسم و جشن‏ های روستا مانند مراسم عروسی و جشنواره گل سوسن چلچراغ عمومیت بیشتری یافته است. جوراب و گلیم جزو بخش بزرگی از صنایع دستی این روستا را شامل می شوند.غذاهای محلی روستای داماش گیلان نیز شامل سیاه قاتق یا فسنجان (ترکیبی از گردوی کوبیده، گوشت مرغابی یا انواع دیگر مرغ‏ ها و گاهی گوشت قرمز، رب انار و غیره)، قیمه پلو و انواع کباب مانند کباب ششلیک، کباب کوبیده، کباب برگ و کباب چنجه می ‏باشد که در خانه‏ ها و رستوران‏ های روستا تهیه و به مشتریان عرضه می‏ شوند.

معنای داماش

باور های مختلفی درباره معنی اسم روستا وجود دارد. عده ای می گویند سرگذشت اسم این روستا به دوره هخامنشی برمی گردد. در آن زمان قبیله های اطراف دیلمان، خودمختار بودند و علیه حکومت هخامنشی قیام می کردند. به همین خاطر کوروش سرداری به اسم اسپی تاماس را به این منطقه فرستاد تا این قبیله ها را سرکوب کند. اسپی تاماس برای سرکوبی آن ها تلاش زیادی کرد. دیلمیان هم کوتاه نیامدند و این سردار هخامنشی را کشتند. کوروش بعد از این اتفاق پسر اسپی تاماس را به دیلمان فرستاد تا به جای پدرش بجنگد. این منطقه بعد از مدتی حکومت مستقلی پیدا کرد. از آن به بعد، به این ناحیه سرزمین اسپی تاماس لقب دادند. این اسم از اسپی تاماس به تاماس و بعد به داماش تغییر پیدا کرد. در جای دیگری این طور خواندیم که این واژه از دو بخش دا و ماش تشکیل می شود. این اسم در گویش کرمانجی یعنی «کسی که به کسی ماش داده».

روستای داماش کجاست؟

منطقه داماش از جاهای دیدنی رودبار است و در دامنه رشته کوه های البرز در جاده رشت به تهران و بین لوشان و منجیل قرار دارد. این روستا در دهستان جیرنده از توابع بخش عمارلو شهرستان رودبار محسوب می شود و در ۴۸ کیلومتری جنوب شرقی رودبار و ۱۳۰ کیلومتری رشت قرار دارد. مختصات جغرافیایی داماش، ۴۹ درجه و ۴۸ دقیقه طول شرقی و ۳۶ درجه و ۴۴ دقیقه عرض شمالی است.

داماش از شمال به روستای صیقلده خورگام، از جنوب به زمین ها و مراتع روستاهای گزنه چاک و قوشه لانه خورگام، از شرق به اراضی جنگلی و مراتع و از غرب به جنگل شینه چاک و مراتع لاباربن محدود می شود. فاصله تهران تا داماش، ۲۹۰ کیلومتر است و برای دسترسی به آن باید حدود چهار ساعت و نیم رانندگی کنید.

روستای داماش رودبار

روستای داماش با ارتفاع ۱۸۰۰ متری از سطح دریا از روستاهای بسیار مرتفع استان گیلان است که نسبت به دیگر نقاط این استان، خشک تر و پوشش گیاهی گسترده تری دارد؛ یک منطقه کوهستانی با آب و هوای فوق العاده که در گذشته منطقه ای ییلاقی بوده است و اهالی جیرنده، پنج ماه گرم سال را به این منطقه کوچ می کردند. البته در حال حاضر، این روستا یک سکونتگاه دائمی است. داماش از ترکیب دو کلمه «دا» و «ماش» تشکیل شده است و در گویش کرمانجی به معنای «به کسی ماش داده» است.

داماش، زمرد سبزرنگ استان گیلان با پیشینه ای کهن با عنوان سرزمین چشمه های گوارا و سرسبز شناخته می شود. متوسط دما و بارندگی سالانه در این منطقه به ترتیب ۱۰ درجه سانتی گراد و ۴۵۰ میلی متر است. داماش، اقلیمی نیمه مرطوب و معتدل دارد و گیاهانی چون سوسن چلچراغ، اقطی، گزنه، بنفشه، انواع سرخس، گل قاصد، شبدر وحشی و سرخ ولیک در آن می رویند. گل سوسن چلچراغ، یکی از نادرترین گونه های گیاهی است که برای رشد به یک محیط خشک و آفتابی در کنار خاک قابل نفوذ نیاز دارد و این شرایط رشد برای این گل در داماش فراهم است.

فرهنگ مردم داماش

در داماش، امکان کشاورزی وجود ندارد؛ زیرا این روستا با موقعیت کوهستانی، فاقد زمین های هموار مناسب کشاورزی است گویش مردم داماش، دیلمی است. باغداری، پرورش طیور و دامداری و همچنین تولید صنایع دستی از جمله پیشه هایی هستند که مردم روستای داماش از طریق آن ها امرار معاش می کنند. در داماش، امکان کشاورزی وجود ندارد؛ زیرا این روستا با موقعیت کوهستانی و شیب دار، فاقد زمین های هموار مناسب کشاورزی است.

مردم روستای داماش هم اکنون نیز از لباس های بومی و محلی خود استفاده می کنند. آن ها در مراسم و جشن های روستا مانند جشن عروسی و جشنواره های بومی و محلی، لباس محلی می پوشند و فرهنگ بومی خود را به نمایش می گذارند. مردان داماش با پوششی متشکل از جلیقه، شلوار، کت و چموش (نوعی کفش) و زنان نیز با لباس های محلی و رنگارنگ گیلانی در بازارچه های محلی حاضر می شوند.

قدمت تاریخی لباس محلی استان گیلان و همچنین روستای داماش به اشیای کشف شده در چراغ علی تپه رستم آباد (مارلیک) برمی گردد. جالب است بدانید که انواع تزئیناتی که روی دامن، پیش بند و پیراهن های پر زرق و برق و زیبای زنان گیلانی دیده می شود، از این اشیای تاریخی الهام گرفته شده اند.

سوغات داماش

صنایع دستی داماش مانند جوراب و گلیم های دستباف و همچنین محصولات تازه کشاورزی و دامداری مانند گردو و فندق و لبنیات محلی مانند شیر، ماست و کره از جمله سوغاتی های این منطقه هستند که در سفر به داماش، بهتر است از خرید آن ها غافل نشوید تا ضمن کمک به اقتصاد مردم داماش، هدایای زیبا و خوشمزه ای را به خانه ببرید.

گل سوسن چلچراغ

بزرگترین جاذبه روستای داماش گل منحصر به فردی به نام “سوسن چلچراغ” است.این گل که توسط دانشمندی فرانسوی 36 سال پیش کشف شد، بر روی کره زمین تنها در این منطقه رشد میکند. پس از معرفی این گل به ایرانیان، در همان زمان از سوی شورای عالی محیط زیست در زمره آثار زیست محیطی ملی کشور به ثبت رسید و طی این سالها رویشگاه سوسن چلچراغ در روستای داماش به مساحت 4 هکتار تحت حفاظت قرار گرفته است. قامت این گل حدود یک متر است و از آنجا که گلهای آن به طرز خاصی به پایین برگشته اند نام سوسن چلچراغی به خود گرفته است. گل ملی سوسن چلچراغ، تنها گلی است که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
گل سوسن چلچراغ تنها در دو منطقه در جهان، یکی در بخش عمارلو روستای داماش و دیگری در لنکران جمهوری آذربایجان یافت میشود. در تمام دنیا تنها یک محوطه دو هکتاری است که گل سوسن چلچراغ در آن به صورت کلی می روید و سرتاسر منطقه رویش آن حفاظت و فنس کشی شده و همه گلها شماره گذاری شده است.
فصل رویش و شکوفایی گل زیبای سوسن چلچراغ در اواخر بهار و اوایل تابستان می باشد.

از دیگر مناطقی که می توان که در سفر به داماش بازدید کرد دریاچه ای زیبا و بکر، پنهان شده در پس جاده های جنگلی و سنگلاخی با نام “ ویستان “ که گرچه در نزدیکی شهر رودبار است که در سفر به داماش می توان از این منطقه کمتر دیده شده بازدید کرد، این دریاچه شهر کوهپایه ای بره سر در بخش خورگام و در ۵۵ کیلومتری شهرستان رودبار واقع است. این زیبایی حاصل خشم زمین و زلزله ای است که در گذشته رخ داده است. آب دریاچه نیز از چشمه های زیرزمینی و آب های جاری در کوهستان های اطراف تامین می شود، وسعت آن ۴ هکتار است و عمق آن به صد متر نیز می رسد.

جشنواره سوسن چلچراغ

در زمان شکوفایی گل سوسن چلجراغ، جشنواره باشکوهی در اطراف داماش برگزار می‏ شود؛ اهالی منطقه عمارلو با لباس‏ های محلی زیبا در آن شرکت می‏ کنند و با شادی و نشاط مراسم ویژه ای را بر پا می کنند.در این روزها، بازارچه ‏های محلی برپا می‏ شوند و نغمه‏ های شورانگیز و ترانه‏ های دلنشین روستایی با همراهی سازهای نی، تنبک، تنبور، کمانچه و سنتور به گرمی جشنواره سوسن چلچراغ می‏ افزایند.

مسیر دسترسی داماش

برای دیدن این بهشت کوچک داماش باید به شمال ایران سفر کنید. از تهران که حرکت کنید 290 کیلومتر راه در پیش دارید و بعد از 5 ساعت به روستا می رسید. از رودبار هم 78 کیلومتر تا داماش فاصله دارد. برای رسیدن به این روستا می توانید یکی از این دو مسیر را انتخاب کنید.

• مسیر اول: بعد از رسیدن به قزوین به لوشان بروید. از لوشان وارد جاده فرعی جیرنده شوید. یادتان باشد این راه کمی پرپیچ وخم است. 42 کیلومتر را که طی کنید، روستاهای سنگرود، کرماک، بیوزرین، معدن زغال سنگ و پاکده را می بینید. بعد از این روستاها به شهر جیرنده می رسید. از اینجا به بعد، مسیر سربالاییست و تا مقصد 40کیلومتری مانده است. از راننده های بین راه هم بپرسید، راهنماییتان می کنند.
• مسیر دوم: بعد از واردشدن به بزرگ راه قزوین-رشت، به روستای رستم آباد رفته و خودتان را به خورگام برسانید. جاده خورگام، کوهستانی است. یادتان نرود باک بنزین خودروتان از قبل پر باشد. در این مسیر باید از چند روستا بگذرید. بعد از سنرس، انار کول، چره، دشتویل، دره دشت، حشمت آباد، چلکاسر و چهار محل به بره سر می رسید. بعد از بره سر فقط 6 کیلومتر تا مقصد باقی مانده است. فاصله رشت تا داماش از این مسیر 139 کیلومتر است.

آبشار لاتون کجاست؟