استئونکروز زانو یا نکروز آواسکولار زانو (AVN)
استئونکروز زانو (با نام نکروز آواسکولار نیز شناخته می شود)، وضعیتی است که در هنگام اختلال در خون رسانی به استخوان ران یا استخوان ساق پا بروز می کند و با درد شدید در ناحیه ران، زانو و ساق پا همراه است. این وضعیت تاثیر مستقیم و شدید بر روی مفصل زانو دارد و متاسفانه یک بیماری پیش رونده است که در صورت عدم رسیدگی، می تواند درگیری بیشتری ایجاد کرده و کار را حتی به جراحی بکشاند. این مشکل با وجود شایع بودن و مشکلات زیادی که ایجاد می کند، متاسفانه خیلی مورد بررسی قرار نگرفته و به همین واسطه ما در ادامه این نوشته از درمانکده قصد داریم به صورت کامل به بررسی استئونکروز زانو بپردازیم؛ پس تا انتها با ما همراه باشید.
استئونکروز زانو چیست؟
سلول های استخوانی برای ادامه زندگی به خون نیاز دارند و در صورتی که خون رسانی به سلول ها متوقف شود، سلول های استخوانی می میرند. پیشتر اشاره شد که اگر این وضعیت در استخوان ران یا ساق پا به وجود بیاید، زانو نیز درگیر شده و درد شدید ایجاد می شود. به صورت کلی، استئونکروز زانو، معمولا در قسمت دیستال و مدیال استخوان ران و قسمت داخل زانو اتفاق می افتد اما احتمال درگیر شدن قسمت خارجی زانو هم وجود دارد. این مشکل جدا از اینکه درد شدیدی را به همراه دارد، می تواند منجر به ایجاد اختلال در عملکرد مفصل زانو شود و در صورتی که مورد توجه قرار گیرد، در نهایت باعث ایجاد آرتروز شدید خواهد شد.
این بیماری دردناک هیچ محدودیت سنی ای ندارد اما معمولا در افراد بالای شصت سال شایع است؛ همچنین خانم ها تا سه برابر بیشتر از آقایان در معرض خطر ابتلا به این مشکل قرار دارند.
دلایل بروز استئونکروز زانو
اینکه دقیقا چه چیزی می تواند منجر به اختلال در خون رسانی به زانو بشود، دقیقا مشخص نیست اما هستند برخی از دلایل که می توانند به عنوان زمینه ساز استئونکروز زانو در نظر گرفته شوند. این موارد به شرح زیر هستند:
-
تروما
-
لخته های خونی
-
پوکی استخوان
-
کورتیکواستروئیدها
-
شکستگی های غضروفی
-
مصرف مزمن کورتیکواستروئیدها
-
مصرف بیش از اندازه مشروبات الکلی
-
التهاب و آسیب رسیدن به سرخ رگ ها
-
بیماری های زمینه ای مانند کم خونی داسی شکل، خود ایمنی ها و ...
علائم استئونکروز زانو
استئونکروز زانو، علائم مختلفی دارد اما معمولا به واسطه دردی که در زانو ایجاد می کند با مواردی همچون ضرب دیدگی یا آرتروز اشتباه گرفته می شود اما باید در مورد درد های مفصلی قدری بیشتر حساسیت به خرج داد. استئونکروز زانو به صورت کلی دارای علا زیر است:
-
احساس درد در داخل زانو
-
کاهش دامنه حرکتی زانو
-
حساس شدن اطراف زانو نسبت به لمس
-
مختل شدن فعالیت های زانو مانند ایستادن، خم شدن و غیره
شدت هر کدام از علائم گفته شده، بسته به مدت زمان ایجاد بیماری می تواند متفاوت باشد و حتی ممکن است که در مراحل ابتدایی برخی از علائم خود را نشان ندهند؛ اما به هرجهت، باید با مشاهده هر کدام از علائم به دکتر ارتوپدی مراجعه کنید تا در صورت وجود بیماری از پیشرفت آن جلوگیری شود.
تشخیص استئونکروز زانو
تشخیص استئونکروز زانو راه های خیلی متفاوتی ندارد و بیمارانی که با علائم این بیماری به پزشک مراجعه می کنند، معمولا تحت روش های زیر معاینه می شوند:
-
بررسی علائم بالینی و معاینه فیزیکی
-
انواع تصویر برداری ها، مخصوصا MRI
انجام عکس برداری اهمیت بسیار بالایی دارد و نمی توان صرفا از طریق علائم به وجود یا عدم وجود بیماری پی برد اما باز هم شما باید با دقت، هر چیزی که در ناحیه زانو آزارتان می دهد را با پزشک در میان بگذارید.
درمان استئونکروز زانو
در صورتی که مشخص شود استئونکروز زانو ناشی از یک علت زمینه ای است، در مرحله اول برای رفع آن مشکل تلاش می شود. اما در مراحل بعدی برای جلوگیری از پیشرفت و درمان خود بیماری، روش های درمانی زیر توصیه می شوند:
-
حرکات ورزشی خاص
-
کاهش وزن برای کاهش فشار بر زانو
-
اصلاح عادات در فعالیت های مربوط به زانو مانند نشستن
-
فیزیوتراپی با تمرکز بر عضلات مربوطه و بهبود شرایط زانو
-
داروهایی همچون کلسیم، ویتامین D، آنالوگ های PTH و غیره
روش های درمانی ذکر شده صرفا روش های بدون جراحی بودند و معمولا تنها در مواردی پاسخگو هستند که بیماری در مراحل اولیه خود باشد. اما اگر استئونکروز زانو کوچک ترین پیشرفتی کرده باشد، این درمان ها دیگر پاسخگو نبوده و باید از روش های مذکور را به عنوان مکمل درمانی، و از انواع جراحی ها به عنوان روش درمانی اصلی استفاده کرد. برخی از معروف ترین روش های جراحی برای درمان استئونکروز زانو به شرح زیر هستند:
جراحی میکروفرکچر آرتروسکوپیک
در این روش جراحی، بخش هایی که از استخوان جدا شده و ریز هستند، با روش آرتروسکوپیک برداشته می شود.
جراحی Core decompression
در این روش سعی می شود تا با ایجاد سوراخ هایی بزرگ یا کوچک در استخوان مورد نظر، کانال هایی جدید برای رگ های خونی در استخوان ایجاد کرد. این روش در پیشگیری از پیشرفت بیماری و ایجاد آرتروز بسیار کاربردی و موثر است.
پیوند استخوان یا غضروف
این روش به عنوان یک مکمل جراحی به کار می رود که معمولا با روش Core decompression انجام می شود. در این روش بافت استخوانی سالم به محل آسیب دیده پیوند داده می شود.
استئوتومی زانو
در این روش سعی می شود تا تمرکز وزن بر روی استخوان های آسیب دیده کمتر شده و با برداشتن قسمت آسیب دیده، وزن به قسمت های سالم تر استخوان منتقل شود.
جرای تعویض مفصل زانو
اگر درگیر هر مشکل مربوط به زانو باشید، احتمالا نام این روش را شنیده اید. در این نوع جراحی، بخش های مختلف زانو برداشته شده و با ایمپلنت های مصنوعی جایگزین می شوند.
روش های جراحی بسته به شرایط فرد و میزان پیشرفت بیماری انتخاب می شوند؛ به عنوان مثال در بیمارانی که بیماری به شدت پیشرفت کرده باشد، از جراحی تعویض مفصل زانو استفاده می شود و مابقی موارد هم به همین شکل.
جمع بندی
استئونکروز زانو از مشکلات شایع برای زانو است که در صورت بروز و عدم رسیدگی می تواند حتی باعث از کار افتادگی فرد نیز بشود. این مشکل به شدت مفصل انو به عنوان اصلی ترین مفصل بدن را درگیر کرده و باعث ایجاد درد های شدید و مزمن در ناحیه زانو شده و در نهایت، آرتروز زانو بروز می کند. این مشکل با توجه به اینکه علائم مشابهی با برخی دیگر از مشکلات زانو دارد، معمولا با سایر بیماری ها اشتباه گرفته می شود و به همین واسطه باید برای بررسی های بیشتر حتما به پزشک متخصص مراجعه شود. استئونکروز زانو با وجود اینکه افراد زیادی را به خود درگیری می کند، اما متاسفانه اطلاعات زیادی در رابطه با این بیماری در دسترس نیست و به همین واسطه ما در این نوشته تمام تلاش خود را به کار بستیم تا مهم ترین نکات درباره این بیماری را با شما در میان بگذاریم.
درصورتی که برای بررسی بیشتر این مشکل یا هر مشکل دیگری قصد مراجعه به پزشکان متخصص را دارید، می توانید به سادگی برای دریافت نوبت از پزشکان متخصص مختلف، از متخصص ارتوپدی گرفته تا دکتر گوارش و هر تخصص پزشکی دیگری از طریق سایت نوبت دهی آنلاین درمانکده اقدام کنید.