آستیگمات چشم کودکان به حدی مسئله شایعی است که در برخی از موارد ، کودکان زیر سه سال نیز به آن مبتلا می شوند ، اما به آن دلیل که کودک زیر سه سال کمتر از تمرکز بینایی استفاده می کند و دقت بینایی در زمره کارهای روزمره وی قرار ندارد ، کمتر والدینی متوجه آن می شوند و کمتر کسی آستیگمات را در کودک خود پیگیری می کند .
آستیگماتیسم یک مشکل شایع بینایی در کودکان و بزرگسالان است. کره چشم سالم کاملاً گرد و دایره ای شکل است و انعکاس نور در آن به طور یکسان و متمرکز اتفاق می افتد. در کودکان مبتلا به آستیگماتیسم، سطح قرنیه یا عدسی چشم دچار انحنای غیرطبیعی است و نور پس از ورود دچار شکست شده و به طور یکسان پخش نمی شود.
شایع ترین علامت آستیگماتیسم تاری و کاهش دید است. همچنین خستگی چشم، سردرد و ریز کردن چشم ها برای دید بهتر از علائم آستیگماتیسم در کودکان است.
اگر آستیگمات چشم کودک بیش از شماره یک باشد باید حتما کودک از عینک استفاده کند در غیر این صورت باعث تنبلی چشم کودک می شود. در واقع عینکی که برای کودک تجویز می شود باعث می شود کودک دیدی واضح پیدا کند و همه چیز را واضح ببیند. پس در تمامی ساعاتی که کودک بیدار است باید از عینک استفاده کند.
تفاوت آستیگمات با دیگر اختلالات بینایی
افراد ی که مبتلا به آستیگمات چشم هستند ، هم در دیدن اشیا نزدیک و هم در مشاهده اشیا دور به مشکل بر می خورند ، یعنی به عبارتی فرد هم نزدیک بین است و دوربین در عین حال نه نزدیک بین است و نه دوربین ! در مجموع به دلیل تاری به وجود آمده در دید بر اثر عدم تطابق عدسی و قسمت انحنای چشم ، توان تمرکز کامل به روی اشیا موجود در مرکز توجه بینایی از افراد گرفته شده و سلب می شود .
علت آستیگماتیسم در کودکان
آستیگماتیسم در اثر انحنای غیرطبیعی در قرنیه یا عدسی چشم ایجاد می شود. آستیگماتیسم در کودکان ۶ تا ۱۲ ماه شایع است. سایر علل آستیگماتیسم در کودکان عبارت اند از:
- سابقه خانوادگی: به نظر می رسد که آستیگماتیسم ارثی است و ژن آن از طریق پدربزرگ، مادربزرگ و والدین به کودک منتقل می شود.
- نزدیک بینی: نزدیک بینی یکی از مشکلات انکساری چشم است که در آن تصویر اشیاء در جلوی شبکیه تشکیل می شود و فرد توانایی دیدن اجسام در فاصله ی دور را ندارد. نزدیک بینی احتمال آستیگماتیسم در کودکان را افزایش می دهد.
- دوربینی: یکی دیگر از مشکلات انکساری چشم است که احتمال آستیگمات در کودکان را افزایش می دهد.
- سیگار کشیدن در دوران بارداری: مطالعات نشان می دهند که سیگار کشیدن مادر در دوران بارداری احتمال ابتلا به آستیگمات در کودکان را افزایش می دهد.
علائم آستیگماتیسم در کودکان
علائم آستیگماتیسم در کودکان عبارت اند از:
- شکایت مکرر از سردرد
- شکایت از خستگی چشم به ویژه بعد از مطالعه یا خواندن
- تاری دید
- بستن یا پلک زدن مداوم چشم ها
- حساسیت به نور
- نزدیک شدن زیاد به کتاب یا تلویزیون
- مالش چشم
تشخیص آستیگمات در کودکان
چشم پزشک یا اپتومتریست از طریق معاینه چشم آستیگمات در کودکان را تشخیص می دهد. ازآنجاکه کودکان در بیان علائم خود توانایی کافی ندارند، والدین باید به طور مرتب جهت تست های بینایی سنجی به مراکز چشم پزشکی مراجعه کنند.
- اندازه گیری حدت بینایی: حدت بینایی با استفاده از نمودار یا چارت حروف الفبا بررسی می شود. قدرت بینایی به صورت کسر نشان داده می شود. عدد بالای کسر نشان دهنده ی فاصله استاندارد با نمودار است و عدد پایین نشان دهنده ی اندازه حروف الفباست. میزان بینایی طبیعی با عدد ۲۰/۲۰ نشان داده می شود.
- کراتومتری/ توپوگرافی: کراتومتر ابزاری است برای اندازه گیری میزان انحنا و قوس قرنیه. در این روش یک دایره نور بر روی قرنیه تابانده و میزان بازتاب آن اندازه گیری می شود. این اندازه گیری به تعیین مناسب لنزهای تماسی کمک می کند. در توپوگرافی جزئیات بیشتری از قرنیه در اختیار پزشک قرار داده می شود.
- اندازه گیری میزان انکسار: در این روش پزشک یا اپتومتریست یک سری لنز را در مقابل چشمان شما قرار می دهد و میزان تمرکز چشم بر نور را اندازه گیری می کند.
روش های درمان آستیگماتیسم کودکان
درمان آستیگماتیسم شامل استفاده از عینک یا لنزهای تماسی است. معمولاً تا قبل از ورود به مدرسه نیازی به استفاده از عینک و لنزهای تماسی نیست. اگر آستیگمات چشم کودک کمتر از یک دیوپتر ( واحد اندازه گیری عیوب انکساری چشم) باشد ، عموما نیازمند اقدام خاصی نیست به جز چک کردن های مداوم و مراقبت های لازم جهت بالا نرفتن دیوپتر آن .توجه کنید که اگر آستیگماتیسم به موقع و به درستی درمان نشود می تواند با مشکلاتی مانند کاهش بینایی در کودک همراه باشد.
عینک برای درمان آستیگماتیسم کودکان
درصورتی که نمره چشم کودک در شرایط زیر باشد پزشک نیاز به استفاده از عینک را ضروری می داند. کودکان مبتلا به درجات پایین تر آستیگماتیسم، قبل از مدرسه نیازی به عینک نداشته و در دوران مدرسه برای انجام تکالیف مدرسه و خواندن به عینک نیاز دارند.
- اگر کودک ۱ سال دارد و نمره چشم آستیگمات ۳ یا بیشتر از ۳ است.
- اگر کودک ۲ سال دارد و درجه آستیگمات ۲.۵ یا بیشتر است.
- اگر کوک ۳ سال دارد و نمره چشم آستیگمات ۲ یا بیشتر است.
- اگر کودک ۴ سال دارد و نمره آستیگمات ۱.۵ یا بیشتر است.
کودکانی که از عینک استفاده می کنند باید سالی یک بار برای معاینه ی مجدد، دریافت عینک یا تغییر نمره ی آن به متخصص مراجعه کنند. اگر کودکتان همچنان بعد از استفاده از عینک از تاری دید یا سر درد شکایت کرد، باید زودتر از سر رسید ویزیت سالیانه به پزشک مراجعه کنید.
لنزهای کودکان برای درمان آستیگماتیسم کودکان
استفاده از لنزهای اصلاحی یا تماسی برای کودکان تا حد زیادی به تشخیص پزشک وابسته است. معمولاً کودکان بالای ۱۲ سال قادر به استفاده از لنز هستند. این شرایط به رعایت دستورالعمل های بهداشتی لنز بستگی دارد.
جراحی برای درمان آستیگماتیسم کودکان
اگر آستیگمات در کودکان با عینک یا لنز درمان نشود، در سنین بالاتر از ۲۱ سال می توان برای این کار از جراحی استفاده کرد. مناسب بودن کاربرد جراحی و اثربخشی آن هم تا حد زیادی به شدت بیماری و تشخیص متخصص چشم پزشک مربوط می شود.
کلام آخر
آستیگمات در کودکان اگر با عینک درمان نشود، باعث خستگی چشم و سردرد شده و همچنین ممکن است مشکل بینایی به مرور زمان شدیدتر شود. با توجه به علائم و شکایت های کودک و همچنین انجام مرتب معاینات چشم پزشکی می توانید مشکلات چشم کودک را تشخیص دهید و در جهت رفع آن اقدام نمایید.
چگونگی ترغیب کودک به استفاده از عینک
