انسان موجودی عاقل و دارای اختیار میباشد و قدرت انتخاب دارد اما همیشه در موارد مهم زندگی دچار شبهه و تردید میشود و در انتخاب درست ترین راه دچار تزلزل میشود و میخواهد با اطمینان درست ترین تصمیم را بگیرد. در طول تاریخ بشریت مسلمانان با توجه به اعتقادی که به قرآن داشته اند همیشه این کتاب مقدس را ارج نهاده اند و در تصمیمات مهم زندگی خود استخاره و مشوت با قرآن کریم را به عقل و خرد و دانش خود ترجیح داده اند. تنها راه دست یافتن به اطمینان کامل و قوت قلب مراجعه به قرآن و انجام استخاره با قرآن میباشد. احادیث بسیاری از بزرگان در طول تاریخ در مورد اهمیت کتاب آسمانی و استخاره با آن نقل شده است و این نشان دهنده اهمیت موضوع میباشد. البته استخاره با قرآن جز واجبات دین نمیباشد اما بهتر است در هر امر مهمی که برای انسان پیش آمده و وی را در دوراهی قرار داده با استخاره به قرآن تصمیم درست را بگیرد.
یکی از معروف ترین روایات که در اسلام برای استخاره با قرآن نقل شده است به شرح زیر میباشد:
جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ علیه السلام عَنْ أَبِیهِ «علیه السلام» قَالَ: کُنَّا نَتَعَلَّمُ الِاسْتِخَاره کَمَا نَتَعَلَّمُ السُّورَه مِنَ الْقُرْآنِ(1)
امام صادق از پدرش امام باقر «علیهما السلام» نقل مى کنند که فرمودند: ما استخاره را آموزش مى دهیم همانگونه که سوره قرآن را آموزش مى دهیم.
روایت دوم تصریح دارد که پس از طلب خیر از خداوند متعال، هر اتفاقى که براى استخاره کننده بیافتد، مى بایست از آن راضى باشد.
أَبِی عَبْدِ اللَّهِ «علیه السلام» قَالَ: کُنَّا نَتَعَلَّمُ الِاسْتِخَارَهَ کَمَا نَتَعَلَّمُ السُّورَهَ مِنَ الْقُرْآنِ ثُمَّ قَالَ مَا أُبَالِی إِذَا اسْتَخَرْتُ اللَّهَ عَلَى أَیِّ جَنْبِی وَقَعْتُ(2)
امام صادق «علیه السلام» مى فرمایند: ما استخاره را آموزش مى دهیم همانگونه که سوره قرآن را آموزش مى دهیم. سپس فرمودند: آنگاه که استخاره کردم، باکى ندارم که چه بر من واقع مى شود.
استخاره باید توسط فرد عاقل و بالغ انجام شود و افراط و تفریط در استخاره به هیچ وجه جایز نمیباشد که فرد برای همه تصمیمات روزانه خود بخواهد به قرآن رجوع کند. تنها در امور مهمی همچون ازدواج, داد و ستد های کلان و مسائل سرنوشت ساز بهتر است برای مشورت به قرآن رجوع کرد.
در رابطه با شرایط و زمان استخاره با قرآن احادیث و نظرات متعددی وجود دارد اما رعایت موارد زیر از سوی علمای دینی و برخی بزرگان اسلام تاکید شده است:
شنبه: از طلوع خورشید تا عصر
یکشنبه: از صبح تا ظهر، سپس از عصر تا مغرب
دوشنبه: از سپیده دم تا طلوع خورشید ، سپس از ظهر تا مغرب
سه شنبه: از صبح تا ظهر ، سپس از عصر تا تاریکی شب
چهارشنبه: از سپیده دم تا تاریکی شب
پنج شنبه: از سپیده دم تا تاریکی شب
جمعه: مثل روز پنج شنبه است
همچنین بهتر است که قبل از استخاره سه بار سوره ی اخلاص (قل هو الله احد) را بخواند و سپس سه مرتبه صلوات بر محمد و ال محمد بفرستد و سپس نیت کرده و دعای مخصوصا استخاره را نیز قرائت کند و به انچه که مایل است استخاره کند، پسندیده تر آنست که با وضو و روبه قبله باشد چنان که گویا نماز به جا می آورد.
استخاره یعنی طلب خیر از خدا کردن. یعنی پروردگارا من حیرانم و نمی دانم این کار، مورد رضایت توست یا نه، تو خود رضای خویش را برایم پیش آور. و صلاح و مصلحت مرا جاری ساز و مرا از تردید رهایم کن اما بسیار اتفاق می افتد که حتی با یک با استخاره قلب انسان آرام نمیگیرد و تمایل به تکرار به استخاره دارد اما تکرار استخاره تنها در صورتی جایز است که شرایط و موضوع استخاره اول تغییر کرده باشد به طوری که باز جای شک و تردید و تحیر باقی باشد. در سایر موارد به همان پاسخ استخاره اول بسنده نمایید و با توکل امورات خود را پیش ببرید.
انسان خود قدرت عقل و اختیار دارد و اغلب موارد بعد از انجام استخاره از جواب آن رضایت قلبی ندارد و میخواهد که راه خود را پیش بگیرد اما از خسران و عواقب آن شبهه دارد و میخواهد بداند که آیا عمل به استخاره ضرورت دینی دارد یا خیر:
در رابطه با ضرورت انجام استخاره به نظر آیت الله عظمی مکارم شیرازی و حضرت آیت الله خامنه ای اکتفا کرده ایم که ای بزرگواران در پاسخ به این سوال چنین فرموده اند:
آیت الله خامنه ای:
سؤال: آیا عمل به استخاره واجب است؟
جواب: الزام شرعی در عمل به استخاره وجود ندارد ولی بهتر است بر خلاف آن عمل نشود.
آیت الله مکارم شیرازی:
سؤال: آیا پس از انجام استخاره موظف به انجام آن هستیم؟
جواب: عمل به نتیجه استخاره وجوب شرعی ندارد.
امروزه همه امورات انسان با تلفن همراه و اینترنت انجام میشود و انجام استخاره آنلاین با قرآن نیز بسیار رواج یافته است در رابطه با این مورد نیز به نظرات این دو بزرگوار اکتفا کرده ایم که فرموده اند:
در صورتی که یک فرد حقیقی استخاره را انجام دهد و نتیجه اعلام شود یا نرم افزار طوری تنظیم شده باشد که آیات آغاز یکی از صفحات قرآن را بدون اطلاع قبلی منعکس کند، مانعی ندارد.
