چندی پیش در یکی از ساختمان های مسکونی بزرگ تهران در حال سوار شدن به آسانسور بودم که کاغذی روی تابلوی اعلانات ساختمان توجهم را به خود جلب کرد! روی این کاغذ نوشته شده بود «انواع تاتو و پیرسینگ گوش، لب، ناف و ... با کمترین هزینه، برای اطلاعات بیشتر با شماره ... تماس بگیرید یا به واحد 24 مراجعه کنید.» وقتی از دوستم که ساکن ساختمان بود در این مورد سؤال کردم گفت همه این کارها هنر یکی از خانم های همسایه است که متخصص و پزشک نیست اما سوراخ کردن بدن را به صورت تجربی یاد گرفته است.
اما چطور می توان پوستی که گاهی به کوچک ترین تغییرات به شدت واکنش نشان می دهد و پس از آسیب دیدن به سختی ترمیم می شود را به دست یک «سوراخ کن» تجربی سپرد و خطر عفونت، گوشت اضافه و اسکار را به جان خرید؟ به همین بهانه با دکتر محمود صدوقی، متخصص گوش، حلق و بینی، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران، دکتر شیده یزدانیان، متخصص پوست و مو، فلوشیپ فوق تخصصی زیبایی و لیزر از ایالات متحده و دکتر آزیتا صفارزاده، متخصص زنان و فوق تخصص نازایی و لاپاراسکوپی گفت وگو کردیم. این متخصصان شما را با همه عوارضی که به دنبال سوراخ کردن بدن تان ممکن است به آنها دچار شوید آشنا می کنند.
پیرسینگ (Piercing) یا همان سوراخ کردن پوست به منظور وارد کردن اشیای تزئینی و جواهرات است که شایع ترین و قدیمی ترین نوع آن سوراخ کردن نرمه و غضروف گوش است اما امروزه برای قسمت های دیگر بدن ازجمله بینی، زبان، لب، ابرو، ناف، دندان و حتی چشم هم انجام می شود. پیرسینگ نرمه و غضروف گوش معمولا با استفاده از گان های مخصوص (دستگاه تفنگ مانند) انجام شده و برای قسمت های دیگر بدن از سوزن استفاده می شود. همچنین درمورد پیرسینگ دندان ابتدا سطح دندان تراش می خورد و بعد جواهر روی آن نصب می شود. در پیرسینگ چشم هم شیء تزئینی از طریق جراحی زیر ملتحمه قرار می گیرد که برای درآوردن آن هم بار دیگر به عمل جراحی نیاز خواهد بود.
شاید زبان تان عفونت کند
دکتر یزدانیان معتقد است یکی از مهم ترین عوارض پیرسینگ، عفونت باکتریایی و ویروسی است. او می گوید:«در این رابطه مناطقی مثل لب و زبان بیشتر مستعد عفونی شدن هستند زیرا با باکتری های بیشتری تماس دارند. اما به هر حال عفونت ممکن است در هر قسمتی از بدن پس از پیرسینگ ایجاد شود به خصوص اگر اصول بهداشتی رعایت نشود. برای مثال باقی ماندن خون روی وسایل می تواند فرد را در خطر ابتلا به بیماری هایی مثل هپاتیت B، هپاتیت C و HIV قرار دهد. »
چه کسانی گوشت اضافه می آورند؟
گرچه پیش از این ادعا کردیم که پیرسینگ بدن اگر با اصول بهداشتی انجام شود، آسیب زیادی را به همراه نمی آورد؛ اما برخی مشکلات حتی می تواند پس از کمک گرفتن از متخصصان مجرب و با رعایت اصول بهداشتی هم اتفاق بیفتد. یکی از عوارض احتمالی پیرسینگ، ایجاد گوشت اضافه یا کلوئید است.
دکتر یزدانیان توضیح می دهد:« این عارضه در هر قسمتی از بدن می تواند ایجاد شود و در کسانی که زمینه ارثی کلوئید دارند، بیشتر دیده می شود. به عبارتی ممکن است براثر پیرسینگ در ناحیه مورد نظر بافت اسکار رشد کند که نمای ظاهری بدی دارد و برای برطرف کردن آن جلسات درمانی زیادی لازم است. همچنین اگر فرد بار دیگر پیرسینگ انجام دهد دوباره دچار گوشت اضافه یا کلوئید خواهد شد.
علاوه بر اینها، بعضی مناطق بدن بیشتر مستعد آوردن گوشت اضافه هستند ازجمله ناحیه گردن به بالا، ناحیه پشت، سینه، شانه و ... اما احتمال ایجاد کلوئید در نواحی پایین تنه کمتر است مگر اینکه فرد استعداد کلوئید داشته باشد.»
سوراخ کردن غضروف خطرناک است
دکتر محمود صدوقی، متخصص گوش و حلق و بینی و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران معتقد است: «پیرسینگ گوش اگر در غضروف و کمی بالاتر از نرمه گوش ایجاد شود، می تواند باعث عفونت غضروف شود که اگر سریع درآورده و درمان نشود ممکن است حتی باعث عفونت های جدی، بدشکلی و درد گوش شود.
سوراخ کردن بینی هم کار صحیحی نیست و می تواند مشکل ساز شود. حتی انجام عمل های جراحی با وجود این سوراخ ها با اشکال روبه رو می شود. درواقع هرگونه مداخله و وارد کردن جسم خارجی در بدن کاری غیرمنطقی است. بافت زیرین پوست نباید با محیط بیرون در ارتباط باشد. با انجام پیرسینگ میکروب ها می توانند از طریق سوراخ ایجاد شده به راحتی وارد بدن شوند. پیرسینگ معمولا توسط پزشکان متعهد انجام نمی شود زیرا از نظر آنها چنین کاری صحیح نیست.»
به گفته دکتر یزدانیان«سوراخ هایی که روی نرمه گوش ایجاد می شوند معمولا خیلی مشکل زا نیستند اما سوراخ های متعدد روی غضروف گوش می توانند به غضروف آسیب برسانند. علاوه براین، کشیده شدن این جواهرات گاهی اوقات باعث پارگی گوش می شود که در این صورت محل پارگی باید ترمیم شده و حتی بخیه زده شود.»
مراقب باشید!
سوراخ هایی که روی نرمه گوش ایجاد می شوند معمولا خیلی مشکل زا نیستند اما سوراخ های متعدد روی غضروف گوش می توانند به غضروف آسیب برسانند. پس اگر تمایل به دو سوراخه کردن گوش تان دارید، لااقل ناحیه بالایی گوش را دست کاری نکنید.
فراموش نکنید!
افرادی که مستعد حساسیت هستند بهتر است از فلزات حاوی نیکل یا بدلیجات استفاده نکنند. در صورت وقوع حساسیت باید آویز از پوست جدا شده و برای دریافت درمان مناسب به متخصص پوست مراجعه شود.
از آویز نیکل استفاده نکنید!
دکتر یزدانیان یکی دیگر از عوارض احتمالی پیرسینگ را حساسیت یا آلرژی نسبت به آویزهای تزئینی می داند و معتقد است:« این حساسیت معمولا در مورد فلز نیکل اتفاق می افتد و احتمال آلرژی به طلا خیلی کمتر است. از علائم آن هم می توان به قرمزی، پوسته ریزی و خارش در محل اشاره کرد. البته در موارد شدیدتر ممکن است مناطق دیگر بدن هم دچار علائم حساسیت شوند بنابراین افرادی که مستعد حساسیت هستند بهتر است از فلزات حاوی نیکل یا بدلیجات استفاده نکنند. در صورت وقوع حساسیت باید آویز از پوست جدا شده و برای دریافت درمان مناسب به متخصص پوست مراجعه شود.»
دهانشویه قرقره کنید
دکتر شیده یزدانیان درمورد مراقبت های بعد از سوراخ کردن پوست توضیح می دهد:«بعد از انجام پیرسینگ معمولا حدود شش هفته طول می کشد تا محل آن ترمیم شود. البته این زمان برای بعضی افراد می تواند طولانی تر باشد. به هر حال در این دوره باید نکات بهداشتی خاصی را رعایت کرد برای مثال درمورد پیرسینگ لب و زبان باید بعد از هر بار غذا خوردن و قبل از رفتن به تختخواب از دهانشویه های آنتی باکتریال استفاده کرد طوری که دهانشویه چند دقیقه در دهان باقی بماند. همچنین باید مرتب مسواک زده شود. پیرسینگ های روی پوست هم بهتر است روزانه با صابون های آنتی باکتریال شست وشو داده شوند.
با الکل ضدعفونی نکنید
نباید پس از سوراخ کردن پوست از الکل، بتادین و موادی مانند آنها روی محل مورد نظر استفاده کنید چراکه باعث خشک شدن و آسیب رساندن به پوست می شوند. عفونت ناحیه سوراخ شده، از مشکلات دیگری است که افراد را نگران می کند. دکتر شیده یزدانیان می گوید:« بعد از گذشت چند ماه معمولا دیگر سوراخ باز می ماند و احتمال بسته شدن آن کم است. باید توجه داشته باشید که یک مقدار قرمزی، التهاب و حتی ترشحات زرد و سفید و خونریزی مختصر در ناحیه طی روزهای اول طبیعی است و به مرور برطرف می شود اما اگر این علائم شدید باشند حتما باید به پزشک مراجعه کرد.»
با حوله خشک نکنید
«بعد از انجام پیرسینگ تا پایان زمان ترمیم، آن را دستکاری نکنید و آویز را تغییر ندهید.» دکتر یزدانیان علاوه بر این توصیه، تاکید می کند در سه تا چهار ماه اول بیشتر از دو بار در روز ناحیه را شست وشو ندهید و برای خشک کردن محل پیرسینگ از حوله کاغذی استفاده کنید زیرا حوله های پارچه ای معمولا آلوده به باکتری هستند. این متخصص می گوید در چند ماه اول سعی کنید روی پیرسینگ خود نخوابید و از لباس های تنگ در آن محل استفاده نکنید. همچنین هفته ای یک بار ملحفه های تختخواب تان را عوض کنید. علاوه براینها تا کامل شدن دوره ترمیم از رفتن به استخر، وان آب، جکوزی، دریا و ... خودداری کنید.
اگر با تجربه باشد اشکالی ندارد!
به گفته دکتر شیده یزدانیان، متخصص پوست و مو در کشورهای پیشرفته برای انجام پیرسینگ مراکزی وجود دارند که حتما باید گواهی یا مجوز این کار را داشته باشند اما یزدانیان معتقد است:«در کشورهایی مثل ایران جواز کاری برای پیرسینگ وجود ندارد و خیلی اوقات این عمل در آرایشگاه ها توسط افراد غیرمتخصص انجام می شود. به هر حال فردی که می خواهد پیرسینگ انجام دهد باید حتما تجربه این کار را داشته باشد و اصول بهداشتی را رعایت کند ازجمله اینکه برای هر فرد از وسایل یکبار مصرف استفاده کند و دستگاه های غیر یکبار مصرف را حتما ضدعفونی و استریل کند تا بیماری ها از فردی به فرد دیگر منتقل نشوند. همچنین باید قبل از انجام این کار دستان خود را به خوبی شست وشو دهد و از دستکش یکبار مصرف استفاده کند.»
قابل توجه خانم های باردار!
به گفته دکتر آزیتا صفارزاده، متخصص زنان و فوق تخصص نازایی، ناف منطقه ای است که به ندرت تمیز می شود و حفره مانند است بنابراین احتمال وقوع عفونت با سوراخ کردن آن افزایش پیدا می کند. او می گوید:« این پیرسینگ در زمان جراحی و سزارین می تواند منبعی برای عفونت باشد. به همین دلیل به خانم ها توصیه می شود در زمان بارداری پیرسینگ ناف را خارج کنند.» دکتر یزدانیان هم تاکید می کند که پیرسینگ ناف بهتر است در زمان بارداری خارج شود زیرا در این دوران پوست کشیده می شود و احتمال پارگی و آسیب پوستی وجود دارد.
