عوارض بوتاکس چیست ؟
در کل تزریق بوتاکس عوارض بسیار کمی دارد و بیشتر این عوارض ممکن است به دلیل ناآشنایی شخص تزریق کننده بوتاکس و تزریق این ماده توسط افراد غیر متخصص ایجاد شود. لذا اولین و مهمترین توصیه ما به شما انجام تزریق بوتاکس در کلینیک های معتبر پوست و مو و مطب پزشک متخصص می باشد. کلیه عوارض احتمالی در نواحی مختلف صورت بصورت کامل برای شما شرح داده شده است.
بوتاکس برای چه منظوری استفاده می شود؟
تزریق بوتاکس یکی از روش هایی است که برای صاف کردن چین و چروک های صورت و ایجاد ظاهری جوان تر در افراد به کار می رود؛ مانند چین و چروک های ناشی از اخم کردن که در بین ابروها یا روی پیشانی ایجاد می شوند و چروک های اطراف چشم و دهان که در موقع خندیدن ظاهر می شوند.
این نوع چروک ها عمدتا ناشی از انقباض عضلات زیر پوستی هستند. تزریق بوتاکس با کاهش توانایی انقباض این عضلات، باعث کم شدن این چروک ها می شود.
بوتاکس در برخی موارد برای کاهش میزان تعریق در کف دست ها یا زیر بغل نیز استفاده می شود.
در تهیه داروی بوتاکس باید به این نکته توجه شود که دارو حتما مورد تایید وزارت بهداشت و درمان باشد.
عوارض عمومی بوتاکس
قرمزی و اِدِم
قرمزی و ادم (تورم) واکنش طبیعی بدن به هر روش درمانی است. این عوارض معمولاً خفیف تا متوسط هستند، در عرض چند ساعت برطرف می شوند و نیازی هم به درمان ندارند. شدت قرمزی و ادم به میزان بوتاکس تزریق شده و همچنین ضخامت سوزن تزریق بستگی دارد. پیشگیری از این عوارض تا حد زیادی به تجربه ی پزشک وابسته است. استفاده از سوزن های باکیفیت، تزریق آهسته و مقادیر کم بوتاکس و همچنین استفاده از کمپرس سرد پس از اتمام تزریق، از جمله مواردی هستند که می توانند از شدت قرمزی و تورم بکاهند.
درد
میزان درد در طی تزریق بوتاکس به آستانه ی تحمل درد شما بستگی دارد. معمولاً بیشتر مراجعین به خوبی درد ناشی از تزریق را تحمل می کنند. برای کاهش درد می توانید پس از مشورت با پزشک، حدود ۱ ساعت قبل از مراجعه به کلینیک، استامینوفن مصرف کنید. در برخی موارد قبل از درمان، از کرم های بی حسی موضعی یا کمپرس سرد استفاده می شود تا درد محل تزریق کاهش یابد. درد ممکن تا ۳۰ دقیقه بعد از اتمام تزریق هم کمی باعث رنجش شما شود.
سردرد و تهوع
شایع ترین عوارض بوتاکس سردرد و تهوع هستند. این دو عارضه در ۲ تا ۱۵ درصد از مراجعین مشاهده می شوند. البته سردرد و تهوع معمولاً خفیف بوده و بیشتر برای کسانی رخ می دهد که اولین تزریقات بوتاکس خود را انجام می دهند. ماندگاری این عوارض بین چند ساعت تا حداکثر سه چهار روز متغیر است.
علت سردرد و تهوع بعد از تزریق بوتاکس هنوز مشخص نیست؛ اما عواملی مانند آسیب های ایجاد شده در محل تزریق، استرس و سابقه ی سردردهای میگرنی در ایجاد آن ها موثرند. برای درمان سردرد، مصرف داروهای مسکن یا قرص های ضد میگرن معمولی کفایت می کند.
کبودی
کبودی به دلیل سوراخ شدن عروق خونی موجود در محل تزریق رخ می دهد. این اتفاق معمولاً ناشی از این است که محل عروق خونی، پیش از تزریق بوتاکس به خوبی شناسایی نشده اند. توجه داشته باشید که پزشکان غیرمتخصص و افراد غیر پزشک با آناتومی صورت و گردن آشنایی کافی ندارند. به همین علت ممکن است در طی فرآیند تزریق به عروق خونی آسیب بزنند. کبودی بیشتر زمانی مشاهده می شود که پزشک مهارت و تجربه ی کافی در تزریق بوتاکس نداشته باشد.
برای پیشگیری از این عارضه، باید از مصرف آسپیرین و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (مثل ژلوفن) تا حداقل ۷ روز پیش از تزریق خودداری کنید. استفاده از کرم های ویتامین K یا کرم هایی که حاوی عصاره ی گیاه ارنیکا هستند، در رفع کبودی موثرند. سایر اقداماتی که باید برای پیشگیری از کبودی پوست انجام بگیرند، شامل موارد زیر است:
- در حین تزریق بوتاکس باید در حالت نشسته قرار داشته باشید؛
- عروق خونی باید پیش از تزریق شناسایی شوند؛ به ویژه در مورد نواحی اطراف چشم و سایر بخش های مستعد؛
- پزشک با فشار دادن انگشت خود بر محل تزریق (بدون ماساژ دادن) می تواند احتمال کبودی را کاهش دهد.
عفونت
تا کنون گزارشی مبنی بر عفونت ناشی از تزریق بوتاکس منتشر نشده؛ البته در مورد تزریق هایی که در محیط های درمانی و توسط پزشک صورت گرفته اند. تمامی محلول های بوتاکس حاوی مایع نرمال سالین هستند و در دمای ۴ درجه ی سانتی گراد نگهداری می شوند. حتی ۳۰ روز بعد از باز کردن محلول بوتاکس، هیچ نشانه ای از رشد باکتری ها یافت نمی شود. با این حال در محیط های درمانی، پیش از تزریق پوست شما را به خوبی استریل می کنند تا خطر عفونت به صفر برسد.
واکنش های کولینرژیک
واکنش های کولینرژیک از جمله عوارض بوتاکس هستند که معمولاً به شکل خشک شدن دهان یا چشم ها مشاهده می شوند. این عوارض بیشتر در صورت استفاده از فرآورده هایی مشاهده می شود که از سم بوتولونیوم نوع B ساخته شده اند. در کلینیک خانه سفید تنها از فرآورده های حاوی سم بوتولیونیوم نوع A استفاده می کنیم.
عوارض بوتاکس در محل تزریق
این گروه از عوارض معمولاً ناشی از انتشار بوتاکس به عضلات مجاور محل تزریق و اثر گذاری بر ماهیچه هایی است که مد نظر ما نیستند. احتمال این عوارض زمانی زیاد می شود که تزریق بوتاکس توسط افراد غیر پزشک یا پزشکان غیرمتخصص صورت بگیرد.
عوارض محل تزریق در موارد درمان یک سوم بالایی صورت (خط اخم، خطوط افقی پیشانی، ابروها و خطوط پنجه کلاغی) بسیار کم است. چون تکنیک ها و دستورالعمل های تزریق بوتاکس در این نواحی تا حد زیادی بهینه سازی شده اند. تزریق بوتاکس در یک سوم میانی و پایینی صورت و همچنین گردن، کاربردهای کمی دارد. به همین علت تکنیک های تزریق در این مناطق ضعیف تر بوده و تزریقات باید با دقت و احتیاط بیشتری صورت بگیرند. احتمال بروز عوارض محل تزریق در این مناطق بیشتر است.
عوارض بوتاکس در تزریقات بین دو ابرو
عوارض بوتاکس در موارد درمان خطوط بین ابروها شامل سه مورد زیر است. هیچ کدام از این عوارض دائمی، خطرناک یا تهدید کننده ی سلامت شما نیستند. صرفاً از لحاظ زیبایی شناختی عوارض نامطلوبی به شمار می روند.
افتادگی پلک
افتادگی پلک در گذشته شیوع زیادی داشت و هنوز هم در افرادی که تزریق بوتاکس را در مراکز غیر درمانی یا غیرمعتبر انجام می دهند، مشاهده می شود. این عارضه به دلیل تزریق نادرست و اثر گذاری ماده ی بوتاکس بر عضله ی بالا برنده ی پلک فوقانی اتفاق می افتد. افتادگی پلک معمولاً ۲ تا ۱۵ روز بعد از تزریق بوتاکس مشاهده شده و ۲ تا ۸ هفته طول می کشد تا بهبود یابد. با این حال با از بین رفتن تدریجی اثرات بوتاکس، به کلی درمان شده و جای نگرانی ندارد.
برای پیشگیری از این عارضه توجه به موارد زیر کاملاً موثر است:
- بعد از تزریق بوتاکس به جلو خم نشوید. به محل تزریق دست نزنید و آن را نمالید.
- پزشک باید محلول بوتاکس را در مقادیر کم و به آرامی تزریق کند. یادتان باشد که هیچگاه نباید در حین تزریق، نواحی تحت درمان را ماساژ داد.
- برای ثبیت بوتاکس در عضلات هدف، بهتر است تا ۲-۳ ساعت به طور مداوم عضلات مورد نظر را به کار بگیرید و با آن ها تمرین کنید. به این ترتیب بوتاکس سریع تر جذب بافت هدف شده و به سمت عضلات دیگر نمی رود.
برخی از افراد نسبت به این عارضه از عوارض بوتاکس مستعدترند. پزشک باید عوامل خطرساز در مورد شما را بررسی کند تا اگر هر کدام وجود داشت، شیوه ی تزریق را منطبق بر شرایط شما انتخاب کند. برخی از عوامل افزایش دهنده ی احتمال افتادگی پلک در زمان تزریق بوتاکس در بین دو ابرو عبارت اند از:
- کسانی که سابقه ی آسیب یا جراحی در آن ناحیه داشته اند؛
- افراد مسن؛
- کسانی که به طور ژنتیکی عضله ی بالابرنده ی پلک ضعیفی دارند. این مشکل به طور معمول توسط عضلات دیگر صورت جبران می شود و در حالت عادی قابل تشخیص نیست. پزشک با معاینه ی عضلات متوجه این موضوع خواهد شد.
- در گذشته افتادگی پلک در ۱۰ درصد از مراجعین دیده می شد. اما اکنون با بهبود تکنیک های تزریق و موارد مصرفی، شیوع این عارضه تقریباً به صفر رسیده است. تاکنون در کلینیک خانه سفید هیچکدام از مراجعین ما دچار این عارضه نشده اند.
تورم بافت لنفاوی ابرو و پلک مجاور
احتمال این عارضه کم است و بیشتر در کسانی مشاهده می شود که سابقه ی تورم و ادم در ناحیه ی ابرو و پلک دارند، به ویژه آن هایی که دچار پف صبگاهی چشم می شوند. همچنین التهاب ملتحمه و افتادگی بافت بین دو ابرو، می توانند باعث افزایش احتمال این عارضه شوند.
افزایش خطوط مجاور بینی
گاهی با فلج شدن عضلات ناحیه بین ابروها، فعالیت عضلات اطراف بینی بیشتر شده و خطوط مجاور بینی نمایان می شوند؛ به ویژه در زمان خندیدن و اخم کردن. با تزریق بوتاکس در طرفین بینی می توان این مشکل را به خوبی برطرف کرد.
عوارض بوتاکس در تزریقات ابرو و پیشانی
افتادگی ابرو
عضله پیشانی که فرونتالیس نام دارد، یک عضله ی نازک، عریض و حساس به دوزهای پایین بوتاکس است. اگر محل تزریق بوتاکس در پیشانی بیش از اندازه پایین باشد، می تواند باعث افتادگی ابروها و پلک ها شود. در این حالت روی پیشانی و پلک های فوقانی احساس سنگینی می کنید که با آرایش کردن بدتر می شود. البته این عارضه بر روی بینایی شما اثری نمی گذارد و معمولاً بعد از ۱ تا ۴ هفته برطرف می شود. این عارضه هم مانند سایر عوارض بوتاکس به دلیل کم تجربگی تزریق کننده و عدم شناخت آناتومی صورت رخ می دهد. در صورتی که تزریق توسط پزشک متخصص صورت بگیرد، احتمال افتادگی ابرو و پلک تقریباً صفر است.
علامت مِفیستو
بالا رفتن بخش میانی و/یا یک سوم انتهایی ابرو را علامت مفیستو می گویند. این حالت زمانی اتفاق می افتد که بخش های طرفی عضله ی پیشانی به خوبی فلج نشده باشند.
عوارض بوتاکس در تزریقات پلک
شل شدن پلک پایین
عضله ی دور چشم شما که مسئول ایجاد خطوط پنجه کلاغی است، یک عضله ی سطحی، نازک، عریض و بسیار قدرتمند است. گاهی در زمان درمان خطوط پنجه کلاغی، فلجی ایجاد شده در این عضله به حدی زیاد است باعث افتادگی یا فتق بالشتک های چربی زیر چشم می شود. به علاوه عضله ی دور چشم با ماساژ عروق لنفاوی اطراف چشم باعث تخلیه ی مایعات اضافی ناحیه می شود. در صورت فلج شدن کامل عضله، مایعات اضافی تخلیه نمی شوند و زیر چشم ورم می کند. این وقایع باعث پف کردن صبگاهی زیر چشم شده و حتی می تواند چین و چروک های پلک تحتانی را بیشتر کند. شل شدن پلک پایین مانند بیشتر عوارض بوتاکس ناشی از اشتباه در تزریق دارو بوده و موقتی است.
سایر عوارض بوتاکس در این ناحیه
- افتادگی پلک پایین
- افتادگی پلک بالا
- دو بینی و لوچی چشم ها(بسیار نادر)
- افتادگی لب (نادر)
- عمیق شدن خطوط گونه (نادر)