به گزارش سایت خبری ساعد نیوز، تعصب عبارت از نظر یا عقیده مطلوب یا نامطلوب و محبت یا نفرت نسبت به یک چیز یا یک شخص است که معمولاً رنگ عاطفی دارد و بر هیچگونه تحقیقی مبتنی نمی باشد و فرد را از تفکر منطقی درباره آن چیز یا شخص باز می دارد.
فرد متعصب همه افراد متعلق به گروههای دیگر از جمله اجتماعی، مذهبی، جنسی، نژادی و غیره را به عنوان افراد پایین تر از خویش طبقه بندی می کند و با آنان بر اساس این انگیزش رفتار می کند.
رفتار فرد متعصب نسبت به دیگران رنگ دشمنی پیدا می کند ولی در مورد خودش یک حالت خود شیفتگی یا عشق به خود داشته و خطاهای خود را موجه می داند و در انتقاد از خطاهای دیگران زیاده روی می کند.
اعتقادات پذیرفته شده درباره افرادی که تعصب علیه آنان در جریان است، یکی از دلایل ایجاد تعصب است.
این اعتقادات به ندرت بر تجارب شخصی متکی است و معمولاً مبتنی بر نظرات قالبی درباره ی ویژگیهای شخصی افراد متعلق به گروه خاصی است.
عواطف و احساسات همراه با تعصب که از بی تفاوتی سرد تا کینه ورزی تلخ و خشونت بار می تواند در تغییر باشد، از دیگر عوامل تشکیل دهنده تعصب می باشد.
آيا بدون اين كه متوجه باشيد تعصباتي داريد؟ پرسشنامه زير اين موضوع را به طرز بهتري توضيح مي دهد.
1- بعد از جمع آوري تمامي حقايق و واقعيت ها، براي هر سوال تنها يك جواب درست باقي مي ماند.
درست غلط
2- خودم را كاملا سنتي مي دانم و برخوردي محافظه كارانه دارم.
درست غلط
3- در زمينه هاي مختلف اجتماعي، تحصيلي، و يا حرفه اي، با كساني كه زمينه اي متفاوت با من دارند در رقابت هستم.
درست غلط
4- در رسيدن به موفقيت مالي هميشه با دشواري روبه رو بوده ام.
درست غلط
5- نسبت به اغلب مردم تحصيلات رسمي كمتري دارم.
درست غلط
6- هميشه آرزو مي كنم از قدرت روان شناسي زيادي برخوردار باشم.
درست غلط
7- معتقدم كه جنايتكاران بايد به اشد مجازات محكوم شوند.
درست غلط
8- سوﺀظن من بيش از دوستانم است.
درست غلط
9- درباره ساير گروه هاي قومي اطلاع بسيار كمي دارم.
درست غلط
10- نسبت به اغلب والدين، پدر و مادر من بسيار سختگير و متوقع بودند.
درست غلط
محاسبه امتيازات:
براي محاسبه امتيازات خود به هر جواب ”درست“ يك امتياز بدهيد.
امتياز 3-1: شما انسان بالغ، عاقل، و رها از هر تعصبي هستيد.
امتياز 7–4: در حد متوسطي تعصب داريد. به خاطر داشته باشيد كه هميشه امكان پيشرفت وجود دارد.
امتياز 10-8: در برخورد با ديگران رفتار تعصب آميز داريد. بهتر است درباره كساني كه نسبت به آن ها تعصب داريد بيشتر مطالعه كنيد.
آيا شما فردي متعصب هستيد؟
تعصب در جوامع مختلف تعاريف و ارزش هاي متفاوتي دارد. در جايي به عنوان غيرت و مردانگي و مسووليت پذيري تعريف مي شود و داراي ارزش و اهميتي فوق العاده اي است. اما در خيلي از جوامع امروزي تعصب در نقطه مقابل انعطاف پذيري قرار گرفته است و افراد متعصب را در رديف مردان و زنان انعطاف پذير خشك و بي روح و مقرراتي و سرد مي شناسند. در اين جا به ده خصيصه از ويژگي هاي مضر تعصب مي پردازيم و آن را تست مي كنيم تا ببينيم تا چه اندازه خصايص منفي و مخرب تعصب در ما وجود دارد.
غرض ورزي: برداشت هاي مغرضانه و عجولانه و ناآگاهانه از وقايع حوادث و برخوردهاي ما با ديگران مي تواند از نشانه هاي تعصب و جهل در ما باشد. يك لحظه تمركز كنيد و خود را در دادگاه وجدان خويش متصور نماييد كه چقدر با برداشت هاي متعصبانه باعث رنجش خود و ديگران شده ايم. چندين بار با خود عهد كرديم كه ديگر اين گونه قضاوت نكنيم اما چون ريشه اين معضل در نسل هاي بسيار پيشين ما وجود دارد غالبا دچار اين گونه تنش ها خواهيم شد.
عدم تحمل ابهام: ”موضوع بايد شفاف سازي شود. لطفا حرف خود را رك بزنيد. طفره نرويد هر چه مي دانيد بگوييد حتي اگر حقيقت به ضرر من تمام شود موضوع بايد همين امروز تمام شود.“ جملات فوق از زبان افراد متعصب بيشتر شنيده مي شود.
به وجدان خود مراجعه كنيم و صحنه هايي را مجسم كنيم كه در آن مصلحت و حكمت فداي حقيقت و بي تدبيري ما شده اند.
ميل به تسلط داشتن بر ديگران: افراد متعصب فقط مايلند حرف بزنند چون خيلي چيزها بلدند كه ديگران نمي دانند و حرف ديگران براي آن ها تكراري و بي ارزش است، ديگران بايد فقط گوش كنند حتي آن ها حاضر نيستند بدانند كه بازخورد و تاثير حرف هايشان در ديگران چه بوده زماني هم كه به ظاهر به ديگران گوش مي كنند در حقيقت گوش نمي كنند فقط مجالي براي ادامه بحث خود مي يابند.
مقاومت در برابر تغيير و نوآوري: بدترين و بزرگ ترين مانع رشد در كشورهاي عقب مانده مقاومت در برابر تغيير و نوآوري است اين بدان معنا نيست كه اين كشورها بايد هر چه را كه از دنياي متمدن به آن ها رسيده بي كم و كاست و بدون مقاومت بپذيرند بلكه به اين معني است كه قبل از آن كه ديگران ما را تغيير دهند خودمان خود را تغيير دهيم.
ديگران را مسوول نابساماني هاي خود دانستن: اين حالت تعصب آميز هميشه در حالات بحراني و تنش زا بيشتر بروز مي كند. افراد متعصب هميشه به دنبال متهم هستند. و از مكانيزم هاي جبراني استفاده مي كنند.
بي سوادها متعصب ترند: آمار و ارقام نشان دهنده اين حقيقت است كه هر چه سطح سواد كمتر باشد عصبيت در افراد بيشتر است.
اهميت بيش از اندازه به نظم و انضباط: نظم خوب است اما به شرط آن كه به يك رفتار وسواس گونه تبديل نشود كه تخطي از آن به مثابه يك جرم يا گناه نابخشودني تلقي شود.
جهان را ناامن و غريب ها را دشمن دانستن: اصولا ترس از ناشناخته ها يك عكس العمل متعصبانه است. از كودكي ما را براي خيلي از ناشناخته ها و كنجكاوي در آن ها بر حذر مي داشتند. اين ترس در ما و با ما بزرگ شد. انسان هاي متعصب نسبت به غريبه ها رفتار خوشي ندارند.
تربيت در خانواده هاي بسيار اصول گرا: بسياري از خصلت ها به ويژه تعصبات خشك، موروثي هستند كه از پدر يا مادر به فرزندان منتقل مي شود حتي اگر آن ها در دوران اوليه و مياني سن خود عكس العمل مخالفي نسبت به خانواده از خود نشان دهند نهايتا رنگ اصل خود را مي گيرند. بايد نسبت به رفتارهاي گذشتگان خود كمي تامل نماييم و با ديده انتقاد محاسن و معايب خصلت هاي موروثي خود را بررسي كنيم و بعد به قضاوت بنشينيم.
پافشاري بر آن چه كه اطلاعات كمي از آن داريم: هر چه ميزان اطلاعات ما از علوم يا هر چيز ديگر كمتر باشد و اصرار ما بر دانستن نسبت به آن ها بيشتر تجلي يابد حالات عصبيت در ما بيشتر نمود پيدا مي كند. و غالبا با رفتارهاي پرخاشگرانه در برابر ديگران ظاهر مي شويم.
