از رفتارهای فرزندم مستاصل شدم و نمی دانم چه باید بکنم؟ اصلاً چرا چنین رفتارهای انجام می دهد؟ آیا همه کودکان اینگونه هستند یا فقط فرزند من رفتارهای ناخوشایندی دارد؟ اگر این سوالات برای شما هم مطرح است باید بدانید که مراحل رشدی کودک در رفتار او تعیین کننده است. کودکان در مراحل رشد، فرایندهای شناختی، عاطفی و رفتاری سنین خود را دارند که با بزرگتر شدنشان مسائل و دیدگاهها را بهتر درک می کنند و توانایی آنها گسترش می یابد. بعنوان مثال در سنین 5/1 – 2 سالگی کلمه "نه" را زیاد می شنوید که نشاندهنده شکوفایی اراده آنهاست. که به دنبال خواسته های خود هستند. عدم شناخت والدین از فرایند رشد سنین مختلف موجب برداشتهای غلط از رفتار کودک می شود.
علت بدرفتاری و بداخلاقی کودکان
مسائل و مشکلات کودکان دامنه وسیعی را در بر می گیرد. بسته به موقعیت و بافت خانوادگی و نوع تعاملاتی که با او دارید متفاوت است. در بسیاری مواردمشکلات و بدرفتاری کودکان از مسائل شایع آنهاست. البته بعضی اوقات بدلیل اختلالات رفتاری است که باید بررسی دقیقی در مورد آنها انجام شود.
بی توجهی به کودک
بدلیل توجه نکردن به کارهای مثبت و بازگو کردن رفتارهای منفی آنها برای دیگران، کودک به مرور می آموزد با رفتارهای منفی بهتر می تواند جلب توجه کند. بهتراست توجه مثبت به فرزند خود داشته باشید تا او با کارهای منفی نخواهد آنرا به دست آورد.توجه و تحسین کارهای مثبت کودک، او را از انجام کارهای منفی دور می کند. تغییرات کوچک او را مورد تحسین قرار دهید. تا متوجه شود که شما به کارهای مثبت او علاقه دارید.
ترس در کودک
ترس، هراس و اضطراب کودک که به شکل بدرفتاری ظاهر می شود، به صحبتهای آنها گوش دهید و از نگرانی آنها بکاهید و روشهای برطرف کردن ترس و هراس را به آنها بیاموزید و یا از متخصص کمک بگیرید.
بی تجربگی والدین
والدین آگاه سعی می کنند نیازهای رشدی هر مرحله را تشخیص دهند و درباره آنها به کودک آموزشهای لازم را بدهند. بعنوان مثال با ورود کودک به مدرسه ممکن است در ارتباط برقرار کردن با دیگران مشکلاتی داشته باشد. با صبر و حوصله و برطرف کردن موانع ، او را در این مسئله یاری کنید.
خشم و پرخاشگری
باید به کودک اجازه داد تا احساساتش را بیان کند. در عین حال با او تمرین کنید تا نحوه صحیح بروز احساسات خود را یاد بگیرند یعنی مهارت کنترل خشم را در خود و کودک تقویت کنید
انتظارات متناسب
بدلیل عدم بلوغ جسمانی شما شاهد دستپاچگی و ناشیگری کودک هستید، سطح انتظارتان را با توجه به شرایط جسمانی کودک تعدیل کنید و موقعیت او را در نظر بگیرد تا با انتظارات بیجا باعث بد رفتاری او نشوید. بازیها و فعالیتهایی که در جهت بهبود آنهاست، انجام دهید. بعنوان مثال بازی دارت ،دقت و توجه کودک و هماهنگی حرکتی چشم و دست را افزایش میدهد.کودک به دلیل نابلدی ،احساس و رفتار خود را به شکل نادرستی بیان میکند. زمینه بیان احساسات او را فراهم کنید. از طریق آموزش حل مسئله و دادن مسئولیت مناسب سنش، شایستگی او را تقویت و افزایش دهید.
رفتار با کودک بد اخلاق و بد عنق
اگر کودک بد اخلاق شما رفتار ناشایستی دارد و مدام با او دعوا دارید و نمی دانید در موقعیت های گوناگون چه رفتاری با او داشته باشید و ناخواسته رفتاری را انجام می دهید که نتیجه ی منفی به دنبال خواهد داشت این بخش را مطالعه کنید تا بتوانید پدر یا مادر خونسردتری باشید و با کودک راحت تر کنار بیایید
اگر کودک هر چیزی که می بیند، می خواهد.
حتما برای شما نیز پیش آمده که هنگام رفتن به خرید با فرزندتان ، از دست نق زدن های او در امان نیستید و همیشه او از شما تقاضای خرید های غیر ضروری دارد . برای اینکه کودکتان این رفتار را از خود بروز ندهد لازم است در خانه با او صحبت کنید و به او بگویید امروز برای خرید مثلا کفش و... به فروشگاه می رویم . اگر هنگام خرید کودکتان نسبت به خرید اسباب بازی اصرار نمود ، بگویید :اسباب بازی خیلی قشنگ است اما همان طور که گفتم امروز آمده ایم که کفش بخریم نه اسباب بازی.
قبل از خرید فهرستی از خواسته های کودک محیا کنید و همراه خود ببرید . اگر فرزند شما خواسته ای از شما داشت ، فهرست را از کیف بیرون بیاورید و اسباب بازی مورد علاقه اش را انتهای آن اضافه کنید. و به او بگویید برای یکی از مناسبت ها این هدیه را برای او می خرید.هیچ گاه نگویید پول کافی برای خرید وسایلی که تو می خواهی ندارم بلکه بگویید با پولی که باید برای خرید این وسیله بپردازیم می شود وسایل زیبای دیگری خرید.
زمانی که کودک زیاد بحث می کند
برخی از بچه ها از بحث کردن درمورد موضوع خاصی لذت می برند. اگر کودکتان عادت به بحث کردن داشت نظرات او را بشنوید و سپس ساکت بمانید و از او دور شوید و حرف آخر را خودتان بزنید . برای اینکه کودکانتان این عادت را ترک کنند :
- به آنها بگویید نمی تواند در مورد همه موضوعات بحث کند و شما تصمیم گیرنده هستید.
- هنگامی که دیگری مشغول صحبت است، او باید ساکت بماند و گوش دهد.
- صدایش را بالا نبرد .
برای اینکه کودکتان را از بحث کردن دور کنید ، به جای دستور دادن ،او را بر سر دوراهی قرار دهید تا جایی که مجبور به انتخاب شود. مثلا به جای اینکه بگویید :«همین حالا برو و تکالیفت را انجام بده» بگویید:«اول چه کاری دوست داری انجام بدهی، ظرف ها را بشویی یا تکالیفت را انجام دهی؟» اگر کودک با گستاخی به شما گفت:«هیچ کدام» خودتان را نبازید و پاسخ دهید:«این جزء انتخاب های تو نیست. فقط می توانی یکی از آن دو مورد را انتخاب کنی.»همواره به جای فرزندتان تصمیم نگیرید زیرا اینگونه فرصت یادگیری بعضی از مهارت ها را از او می گیرید.
هنگامی که در خانه بی ادب است
برخی از کودکان در خانه به دیگر بچه ها القاب نامناسبی نسبت می دهند و رفتار بدی دارند . اگر شما هم جزو والدینی هستید که نمی دانید چگونه کودک خود را از این رفتار ناشایست باز دارید و او را کنترل کنید روش های زیر می تواند کار ساز باشد.
- هنگامی که کودک این رفتار را از خود بروز می دهد به او نخندید زیرا خندیدن شما یا سایر افراد خانواده او را تشویق می کند تا این رفتار را منبع شوخی و سرگرمی بداند.
- او را سرزنش نکنید و به جای اعمال خشونت و تنبیه علیه او ، به او آموزش دهید .
- با او صحبت کنید تا به دلیل رفتار بدش عذر خواهی کند مثلا بگویید:«پرخاشگری کار خوبی نیست و اگر چنین کاری انجام دادی، باید بگویی ببخشید.»
- بهترین توصیه زمانی که کودک تلاش می کند شما را عصبانی کند، این است که بی تفاوت باشید و توجهی به او نکنید سپس در یک فرصت مناسب درباره این موضوع با کودک تان حرف بزنید.
- به او بگویید هنگامی که کار بدش را ترک کند و کار خوبی انجام دهد، شما خوشحال می شوید.
- الگوی رفتاری خوبی باشید و هنگام صحبت کردن با اعضای خانواده با ادب باشید.
اگر تکالیفش را انجام نمی دهد
برخی از کودکان نسبت به انجام تکالیف مدرسه خود بی توجه هستند و این کار اولویت پنجم یا ششم آنهاست . با اینگونه کودکان چه برخوردی باید داشت ؟
- با معلم کودکتان صحبت کنید و از او بخواهید تکالیف هر روز را برای شما بنویسد تا بدانید تکالیف روزانه کودکتان چقدر است .
- هنگامی که فرزندتان تکالیفش را انجام می دهد کنار او بنشینید و اشکالاتش را برطرف کنید ، حضور شما ، فرزندتان را تشویق می کند تا تکالیفش را کامل کند.
- اگر در طول هفته تکالیفش را انجام نداد از او بخواهید ، روز جمعه قبل از بازی و تفریح آنها را انجام دهد.
مقابله با بی اخلاقی کودک
بهترین راه برای مقابله با کج خلقی در کودکان، متوقف کردن کودک در اولین مرحله ی ممکن است. در این مقاله به چند روش اشاره می شود. با ما همراه باشید.
1- علت تغییر رفتار کودکتان را پیدا کنید.
سعی کنید بفهمید چه اتفاقی روی داده که موجب عصبانیت فرزندتان شده است. بدخلقی و عصبانیت، بی دلیل ایجاد نمی گردد. سعی کنید بفهمید که بر کودکتان چه گذشته است. مثلاً اگر او دچار ناامیدی بزرگی شده، سعی کنید برای او آرامش ایجاد کنید.
2- آرامش و خونسردی خود را حفظ کنید.
اجازه ندهید بداخلاقی کودکتان بر مهارت های فرزندپروری شما شما غلبه یابد و شما هم بداخلاق شوید. به هنگام بروز بدخلقی در کودکتان سعی کنید با کشیدن نفس های عمیق آرامش خود را حفظ کنید و هر آنچه باعث عصبانیت، نفرت و خشونت شما می گردد را به فراموشی بسپارید.
3- مراقب باشید که به فرزندتان بیش از حد بی توجهی نکنید.
مطمئن شوید که کودکتان به خاطر عدم توجه شما دچار عصبانیت نشده است. برای یک کودک، توجه منفی مثل پاسخ والدین به یک کج خلقی، بهتر از توجه نکردن است. این عادت را در فرزندتان ایجاد کنید که در مقابل رفتارهای مثبتش به او توجه نشان دهید.
4- برای کودکان بد اخلاق از روش توجه برگردانی استفاده کنید.
حواس کودک خود را پرت کنید. موقعی که عصبانی است، حواس او را با پیشنهاد یک چیز جدید پرت کنید یا محیط او را عوض کنید. او را بیرون ببرید یا به یک اتاق دیگر منتقل کنید.
5- برخورد جدی داشته باشید.
اگر کودک در حال بد رفتاری است و احتمال صدمه زدن به خود را دارد و شما قبلاً از او خواسته اید که این کار را نکند، با جدیت با او برخورد کنید تا بفهمد در مورد مسائل مربوط به سلامتی او کاملاً جدی و انعطاف ناپذیر هستید.
6- با کودکتان به یک مکان خوب و مناسب بروید.
این مکان خوب می تواند دورتر از جایی که با دیگران دعوا کرده است، جایی که ترسیده است و یا جایی که سبب تحریک بیش از حد او می گردد، باشد.
7- فرصت ابراز احساسات را به کودکان بد اخلاق بدهید.
در صورتی که فکر می کنید این کار مؤثر است می توانید به کودک خود فرصت و مجال ابراز احساسات بدهید. البته باید به دو نکته توجه داشت:اول آنکه این فرصت و مجال به هیچ وجه برای تنبیه نباشد بلکه برای آرام شدن و عکس العمل نشان دادن است و دوم اینکه این فرصت نهایتاً یک دقیقه باشد.برای اینکه کودک، توجه منفی مثل پاسخ والدین به یک کج خلقی، بهتر از توجه نکردن است.
8- با کودکتان هم صحبت شوید.
با کودکتان صحبت کنید و سعی کنید علت بدخلقی اش را بفهمید. دانستن اینکه چه چیزی باعث بد خلقی او شده است در واقع کلید این معما است که چگونه به او کمک کنید که هم احساس بهتری پیدا کند و هم رفتاری بهتر داشته باشد. به علاوه اگر کودکتان دلیل ناراحتی خود را بتواند به شما بازگو کند احتمالاً بیشتر از این بداخلاقی نخواهد کرد. این موضوع به ویژه در خصوص کودکانی صادق است که از بداخلاقی به عنوان نوعی روش ارتباطی با والدین خود استفاده می کنند تا آنها را متوجه آنچه اشتباه است بنمایند.
9- در مواجه با عامل بداخلاقی کودک خود مراحل و روند مناسب را طی کنید.
به عنوان مثال کودکتان را به رختخواب ببرید، یا محل جشن و مهمانی را ترک کنید، به کودکتان در رفع درگیری و نزاع با دیگران کمک کنید و او را از عشق و علاقه ی خود نسبت به او مطلع کنید تا به این طریق کودکتان بتدریج به آرامش و احساس خوشایندی برسد.
10- رفع خستگی کنید.
به محض آنکه کودک بداخلاق به شرایط طبیعی بازگشت و به احساس خوشایندی رسید سعی کنید کم حوصلگی، عصبانیت و بدخلقی احتمالی خود را نیز تخلیه کنید. برای این کار می توانید سراغ سرگرمی ها یا فعالیت های مورد علاقه تان بروید تا شما نیز به آرامش برسید.در غیر اینصورت در مواجه با موارد ناچیز بدخلقی کودکتان، زود از کوره در خواهید رفت و همان طور که در ابتدای این مقاله گفته شد شرایط رفتاری کودکتان بدتر خواهد شد.
با کودک تنبل خود چه کنیم؟
