باغ عفیف آباد شیراز که معمولا از آن با نام باغ گلشن نیز یاد می شود، نگینی است که جلای تازه ای به انگشتر شهر شیراز می بخشد. این باغ تاریخی و فوق العاده زیبا، امروزه به یکی از اصلی ترین اهداف گردشگران شهر شیراز تبدیل شده و تماشای آن جزو اولویت های اول مسافران خوش سلیقه و خوش ذوق است. اگر شما هم دوست دارید با چشمان خود شاهد زیبایی این باغ باشید.باغ عفیف آباد شیراز که به نوعی تاریخ شفاهی و زنده کشورمان نیز محسوب می شود، زیبایی های معماری را به طبیعت چشم نواز و تمدن کشورمان گره زده و بدون تردید، جزو جذاب ترین نقاط ایران شده است.
معرفی باغ عفیف آباد شیراز
«باغ عفیف آباد» یا «باغ گلشن» از باغ های تاریخی و مکان های دیدنی شیراز است که توسط ارتش جمهوری اسلامی اداره می شود. این باغ زیبا به دلیل قرار داشتن یکی از بزرگ ترین موزه های نظامی خاورمیانه در آن رنگ و بویی کاملا نظامی به خود گرفته و در گوشه و کنار آن می توانید انواع ادوات نظامی و حتی تانک و توپ های بسیار قدیمی را مشاهده کنید.
باغ عفیف آباد شیراز کجاست؟
باغ عفیف آباد در انتهای خیابان عفیف آباد، نزدیک به خیابان ستارخان قرار دارد. برای دسترسی به باغ عفیف آباد می توانید از خودروی شخصی یا وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنید. نزدیک ترین ایستگاه های مترو، ایستگاه چهارراه زرگری (مطهری) و ایستگاه آوینی هستند که با پیاده شدن در این ایستگاه ها می توانید با تاکسی خود را به باغ عفیف آباد برسانید. همچنین می توانید از اتوبوس هایی که در بلوار استقلال تردد می کنند، استفاده کنید و با پیاده شدن در یکی از ایستگاه های زرهی در بلوار استقلال و بعثت در بلوار بعثت و اندکی پیاده روی به مقصد برسید. بهترین انتخاب برای دسترسی به باغ عفیف آباد از نقاط مختلف شهر تاکسی است.اگر با خودروی شخصی به سمت باغ عفیف آباد می روید، باید از خیابان قصردشت وارد خیابان عفیف آباد شوید و خیابان را تا انتها ادامه بدهید. در انتهای خیابان باغ عفیف آباد، در سمت دیگر تقاطع عفیف آباد با ستارخان قرار دارد که برای دسترسی به پارکینگ رو به روی باغ باید وارد خیابان ستارخان و از اولین دور برگردان وارد جهت مخالف شوید. پس از طی حدود ۵۰ متر در خیابان ستارخان، باید به سمت راست بپیچید تا به باغ عفیف آباد برسید.
تاریخچه باغ عفیف آباد شیراز
باغ عفیف آباد شیراز با وسعتی نزدیک به 127 هزار متر، یکی از باغ های تاریخی ایران است که از دل فرازونشیب های تاریخ سربرآورده و هنوز هم پابرجاست. این باغ در دوران صفویه به عنوان یکی از املاک شخصی حاکم فارس، یعقوب خان ذوالقدر و گردشگاهی برای پادشاهان صفوی شناخته شد که در مرکز باغ، قلعه سنگی عظیمی به نام قلعه گلشن ساخته شد.در دوران قاجار باغ توسط یکی از خاندان های قدرتمند شیراز، میرزا علی خان قوام الملک خریداری شد. قوام الملک دستورات نوسازی باغ را صادر کرد و برای آبیاری باغ، قناتی در فاصله 15 کیلومتری آن خریداری کرد. با توجه به اینکه بخش زیادی از قلعه گلشن فرسوده و تخریب شده بود، در سال 1284 هجری قمری، عمارتی زیبا و دو طبقه را جایگزین قلعه فرسوده کردند. این عمارت همان بنای زیبایی است که هنوز هم در باغ عفیف آیاد شیراز مشاهده می کنید. در اواخر دوران قاجار، باغ به شخصی به نام عفیفه خانم، خواهرزاده بانی باغ سپرده شد. عفیفه خانم تحولات زیادی در بخش های مختلف باغ ایجاد کرد، برای همین هم از آن زمان نام باغ به باغ عفیف آباد تغییر پیدا کرد.پیشنهاد خواندنی: باغ هفت تنان شیراز؛ یادگاری چندین وچند ساله از کریم خان زنددر دوران پهلوی وارثین باغ، آن را به فرح پهلوی هدیه دادند اما در نهایت، باغ عفیف آباد طی یک مزایده در سال 1340 توسط ارتش خریداری شد. پس از این اتفاق، عفیف آباد با الگوبرداری از کاخ ورسای طی هفت سال مرمت و بازسازی شد.پس از انقلاب جمهوری اسلامی نیز، این باغ همچنان در اختیار ارتش باقی ماند و در تاریخ 29 فروردین 1370، روز ارتش، به عنوان موزه نظامی شماره دو بازگشایی شد که بازدید از آن برای عموم آزاد است. مجموعه باغ عفیف آباد شیراز در سال 1351 در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد.
بخش های مختلف باغ عفیف آباد شیراز
باغ عفیف آباد شیراز به عنوان یکی از جاهای دیدنی شیراز که جنبه تاریخی و تفریحی دارد، دارای بخش های مختلفی است. کلیت باغ مجموعه ای از کاخ سلطنتی با دو موزه نظامی و موزه عبرت، حمام، قهوه خانه سنتی و باغ ایرانی است که جهت بازدید در دسترس عموم قرار دارد. در ادامه به معرفی این بخش ها می پردازیم.
کاخ سلطنتی
ساختمان کاخ در دو طبقه ساخته شده و در آن حدود ۳۰ اتاق و تالار وجود دارد. طبقه اول کاخ امروزه به موزه نظامی تبدیل شده و در آن ادوات جنگی و اسلحه هایی مربوط به دوران مختلف در معرض دید بازدیدکنندگان از این موزه قرار گرفته است. اموال این موزه از ابتدایی ترین جنگ افزارها تا اسلحه های پیشرفته سال های نه چندان دور را در بر می گیرند که می تواند برای هر بیننده ای جذاب باشد.پس از گذر از طبقه اول با استفاده از یک راه پله به طبقه دوم می رسید که موزه عبرت نام گذاری شده است. این طبقه از یک راهروی بلند تشکیل شده که در دو طرف آن اتاق های همایش، رخت کن، نشیمن، مطالعه و پذیرایی قرار گرفته است. وسط راهروی این طبقه تالار بزرگی با سقف چوبی و دیوارهایی زیبا قرار دارد.در نگاه اول چشمتان به یک عمارت عظیم با ایوانی بزرگ و دل باز می افتاد که اطراف آن را ستون های بلند فراگرفته است. جالب است بدانید که تمام اتاق های طبقه دوم به ایوان راه دارند. در فضای ایوان، لحظه تاج گذاری یکی از پادشاهان ساسانی کاشی کاری و جاودانه شده است.
در اصلی عمارت در نمای شمالی کاخ قرار گرفته است که چند پلکان سنگی شما را به سمت تالار اصلی راهنمایی می کند. سردر ورودی دارای چهار ستون با سرستون های شبیه به سرستون های تخت جمشید است. در این بخش، جذاب ترین نکته، سقف چوبی و نقاشی های رنگ روغن است که سراسر فضای داخلی سقف را پوشش داده است.نمای شرقی کاخ عفیف آباد شیراز ایوان سرتاسری و بسیار بزرگی است که بخش اصلی نمای بیرونی عمارت را تشکیل می دهد. دو طرف ساختمان نیز دو تراس بهارخواب با هشت ستون طراحی شده است. یادتان باشد اطراف عمارت قدم بزنید و حتما با آن عکس یادگاری بگیرید.
موزه نظامی
وقتی به طبقه اول عمارت باغ عفیف آباد شیراز قدم می گذارید، معماری و تزیینات داخلی با نورهای رنگارنگی که از پنجره به فضای داخل می تابد، حس وحال دلنشینی به فضا می بخشد، انگار نه انگار که این طبقه موزه نظامی است.شاید یکی از پارادوکس های جالب موزه نظامی در این باشد که این همه اسلحه خطرناک و زمخت، در فضایی چنین لطیف چیده شده اند. وسط تالار هم آب نمایی زیبا طرح زیبای سقف و دیوارها را در آب منعکس می کند و سراسر دیوارها با طرح سنگ گندمک (طرح و نقشی شبیه به گندم، در پس زمینه کرمی) طراحی شده است.
در موزه نظامی باغ عفیف آباد، تمام ادوات جنگی مربوط به دوران های مختلف تاریخ به نمایش گذاشته شده است. این موزه یکی از بزرگ ترین موزه های اسلحه به شمار می رود. موزه نظامی بخش عظیمی از انواع سلاح سرد و گرم، شمشیر، زره، تفنگ، تپانچه و… را به بازدید عموم قرار داده است. این موزه شامل مجموعه ای ارزشمند و دیدنی از اسلحه های افراد مهم تاریخ همچون فتحعلی شاه، ناصرالدین شاه، محمدرضا شاه، رضا شاه و مظفرالدین شاه می شود.
موزه عبرت
طبقه اول عمارت از طریق سه پله به طبقه دوم متصل شده است. این طبقه دارای راهرویی طویل با اتاق هایی تودرتو در طرفین است. راهرو شما را به مرکز طبقه راهنمایی می کند که تالار بزرگ و مجلل باغ عفیف آباد شیراز به شمار می رود. در نگاه اول، نور خورشید را می بینید که از پنجره های شیشه ای خودش را به مقرنس کاری ها و گچ بری های تالار می رساند.
درست است که زیبایی در و دیوار تالار اصلی چشم گیر است اما سرتان را بلند کنید و نگاهی به سقف بیندازید. سقف تالار از جنس چوب است که سراسر آن با ظرافت با طرح گل وبوته، بزم و شادی و… نقاشی شده است. یکی دیگر از دیدنی های تالار دو بخاری از سنگ مرمر است که در شمال و جنوب تالار قرار گرفته است.
آنقدر از زیبایی تالار گفتم که فراموش کردم درباره موزه عبرت صحبت کنم. این طبقه با نام موزه عبرت شناخته می شود که محلی برای نگهداری و نمایش وسایل شخصی خاندان پهلوی است.این موزه از بخش های مختلفی از جمله اتاق همایش، نشیمن، رختکن، اتاق مطالعه، پذیرایی و قمارخانه تشکیل شده است. فرش های اصیل و گران بهای اتاق ها و پیانوی شخصی فرح پهلوی جزو مهم ترین لوازمی هستند که در موزه عبرت به نمایش گذاشته شده اند.
باغ ایرانی
باغ عفیف آباد شیراز یکی از زیباترین باغ های سنتی ایران است که درختان سربه فلک کشیده و گل کاری های زیبای آن چشم هر گردشگری را نوازش می کند. این باغ به سبب فضای سبزی که دارد یکی از محبوب ترین جاهای دیدنی شیراز است که محل مناسبی برای پیاده روی و قرارهای دوستانه است.باغ ایرانی با صدای پرندگان، صدای باد در میان شاخ وبرگ درختان، در فصل بهار با شکوفه های نارنج، در تابستان با عطر نارنج و در پاییز و زمستان با رنگ سفید و نارنجی خود تمام حواس پنجگانه انسان را به کار می گیرد. متاسفانه در حال حاضر توجه به گل کاری های باغ، به اندازه زمان ساخت آن نیست و آبادی سابق را ندارد، اما باغ گلشن شیراز هنوز هم گزینه اول اهالی شیراز برای تفریح و یک نفس تازه است.
حمام سنتی
این حمام سنتی در بخش غربی باغ عفیف آباد شیراز قرار گرفته است. ساختار حمام مانند سایر حمام های سنتی ایرانی است اما معماری سنتی ایرانی آن فضایی دیدی ایجاد کرده است. دیوارهای داخلی حمام با نقش برجسته داستان های مشهور قدیمی مثل نقش فرهاد در کوه بیستون، دیدار مردم با خسروپرویز ساسانی، صحنه ورودی یوسف به جمع زنان مصری تزیین شده است.حمام سنتی باغ گلشن شیراز دارای دو خزینه آب سرد و آب گرم است که آب گرم خزینه توسط دیگ بزرگ مسی در کف خزینه تامین می شد.در گذشته با روشن کردن آتش زیر دیگ، آب کم کم گرم می شد، دود آتش نیز از طریق مناره بالای پشت بام حمام خارج می شد. پشت بام حمام سنتی دارای یک مناره و قبه (گنبد کوچک) است. این حمام در طول سالیان مرمت و بازسازی شده است و می توان گفت کمی از اصالت سابق خود فاصله گرفته است.
قهوه خانه
قهوه خانه سنتی باغ عفیف آباد شیراز درست کنار حمام سنتی در بخش غربی باغ قرار دارد. قهوه خانه در گذشته محلی برای استراحت، تفریح و قلیان کشیدن شاهزادگان قاجاری بود. دیوارهای آجری و معماری ایرانی قهوه خانه، حس وحال کاملا سنتی به فضا بخشیده است. البته نباید فراموش کنیم که حوض کوچکی هم در وسط قهوه خانه دلبری می کند.قهوه خانه دارای شش حجره با کاشی های طراحی شده است، طرح کاشی ها شرح تصویری از داستان های مهم شاهنامه، مثل داستان ضحاک و کاوه آهنگر، زال و سیمرغ، نبرد رستم و سهراب، نبرد تهمتن و دیو سپید و نبرد رستم و اسفندیار است. البته فضای قهوه خانه به خاطر تجاری شدن بنا، زیبایی روزهای قدیم خود را ندارد اما هنوز هم یکی از جاهای دیدنی شیراز به شمار می رود و دیدن تصاویر رنگارنگ و جذاب شاهنامه روی دیوار خالی از لطف نیست.
امکانات رفاهی مختلف باغ برای گردشگران
با توجه به اینکه باغ عفیف آباد شیراز یکی از مهم ترین جاهای گردشگری شیراز محسوب می شود، امکانات رفاهی و تفریحی مختلفی برای گردشگران و بازدیدکنندگان فراهم شده است. امکانات رفاهی باغ گلشن شیراز شامل تالار عروسی و مهمان سرا، سرویس بهداشتی، استخر، قهوه خانه سنتی، سرویس بهداشتی، کتاب فروشی، فروشگاه صنایع دستی، زمین بازی تنیس و والیبال و غرفه اجاره لباس های سنتی جهت عکاسی است.امکانات ورزشی و تالار و مهمانسرا در اختیار ارتش است، استفاده از این امکانات برای بازدید عموم آزاد نیست و برای استفاده از آن ها حتما باید هماهنگی های لازم جهت رزرو را انجام دهید.
ساعات بازدید باغ عفیف آباد
بازدید از باغ عفیف آباد شیراز در نیمه اول سال از ساعت 8 تا 19 و در نیمه دوم سال از ساعت 8 تا 17 امکان پذیر است. بهای بلیط ورودی برای گردشگران داخلی 5 هزار تومان و برای گردشگران خارجی 50 هزار تومان است.
بهترین زمان بازدید از باغ عفیف آباد شیراز
بهترین زمان بازدید از باغ عفیف آباد مانند دیگر باغ های شیراز اردیبهشت ماه است. البته این باغ در فصول دیگر سال نیز جذابیت خود را دارد. حتی در فصل زمستان به دلیل وجود موزه های نظامی و عبرت، بازدید از این مجموعه می تواند خاطره انگیز باشد.
و در پایان....
باغ عفیف آباد شیراز در انتهای خیابان عفیف آباد، نزدیک به خیابان ستارخان قرار دارد. کل مجموعه باغ عفیف آباد از کاخ سلطنتی، حمام و قهوه خانه سنتی و باغ ایرانی تشکیل شده است که هم اکنون همه آن ها برای بازدید عموم در دسترس قرار دارند. کاخ سلطنتی نیز خود میزبان دو موزه نظامی و موزه عبرت است.بهترین زمان بازدید از باغ عفیف آباد مانند دیگر باغ های شیراز اردیبهشت ماه است. البته این باغ در فصول دیگر سال نیز جذابیت خود را دارد. حتی در فصل زمستان به دلیل وجود موزه های نظامی و عبرت، بازدید از این مجموعه می تواند خاطره انگیز باشد. امیدواریم از خواندن این مطالب لذت ببرید با ساعد نیوز همراه باشید.