ببینید: ویدئویی زیرخاکی از خط تولید پیکان گوجه ای در کارخانه ایران ناسیونال دهه پنجاه 

به گزارش پایگاه خبری ساعدنیوز، شرکت ایران ناسیونال یا ایران خودروی امروز، در تاریخ 12 مهرماه سال 1341 با سرمایه 10 میلیون تومانی و با هدف مونتاژ و تولید انواع خودرو توسط علی اکبر خیامی، محمود خیامی، احمد خیامی، مرضیه خیامی و زهرا سیدی رشتی در خیابان اکباتان تهران تأسیس شد و از 28 اسفند ماه سال 1342 نیز تولید اتوبوس را آغاز کرد. با گذشت چندین سال از زمان تأسیس شرکت ایران ناسیونال همچنان در زمینه طراحی و تولید خودروهای سواری، اتوبوس و مینی‌بوس فعالیت دارد.

اولین موفقیت شرکت ایران ناسیونال

خودروی پیکان نخستین تلاش ایران ناسیونال (ایران خودروی فعلی) برای ساخت یک خودروی ملی بود. اگر چه این اتومبیل با نام خودروی ملی به بازار عرضه شد، اما به صورت مونتاژی تولید می‌شد و قطعات مهم پیشرانه و گیربکس آن از خارج به ایران وارد می‌شد. بنیان‌گذاران ایران ناسیونال پس از چندین مذاکره نافرجام به منظور عقد قرارداد مونتاژ خودروهای فیات در اوایل دهه 40 سرانجام موفق شدند با گروه صنعتی روتس Roots Group انگلستان که در آستانه ورشکستگی بود قرارداد مونتاژ پیکان را امضا کردند تا این خودرو یک دهه پس از تولید در انگلستان در ایران نیز تولید شود.

مدل‌های مختلف پیکان تولید شده در شرکت ایران ناسیونال

پس از مدتی ایران ناسیونال شرکت آمریکایی کرایسلر گروه صنعتی روتس انگلستان را خریداری کرد، اما این اقدام هیچ تأثیر مثبتی یا منفی بر تولید پیکان ایجاد نکرد و برای مدت زمان طولانی این خودرو در مدل‌های مختلف دولوکس، استیشن، جوانان و وانت تولید شد. فروش پیکان در مدل‌های مختلف پشتوانه مالی خوبی برای تولید دیگر محصولات ایران ناسیونال را به ارمغان آورد، اما نحوه تولید آن به رسمی رایج برای تمام خودروهای ایرانی تبدیل شد به طوری که محصولاتی مانند پژو، پراید و نیسان جونیور نیز همانند پیکان‌ها چندین سال بدون هیچ تغییری به بازار عرضه شد.

تولید پژو 305

در اواخر سال 1356 و اوایل سال 1357 با توجه به اینکه پیکان قدیمی شده بود تعویض آن در دستور کار قرار گرفت. بنابراین به منظور تولید خودروی جدیدتری با پژو فرانسه مذاکراتی انجام گرفت که در نهایت منجر به عقد قرارداد تولید پژو 305 شد. با وقوع انقلاب اسلامی و به موجب بند الف قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران مصوب 16-4-1358 شورای انقلاب اسلامی شرکت ایران ناسیونال به اعتبار نوع صنعت، زیر مجموعه سازمان صنایع ملی با مدیریت وزارت صنایع قرار گرفت و ملی اعلام شد.

چالش‌های شرکت ایران ناسیونال

این دوره همزمان با شروع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران بود از مهمترین مسائل این دوره وجود مشکلات ارزی و اقتصادی از جمله نبود واردات، دشواری تهیه مواد اولیه از خارج، ضعف کیفیت و تحویل به موقع و فرسودگی دستگاه‌ها در ایران خودرو بود که تا سال 1361 همچنان ادامه داشت. سال 1362 یکی از سال‌های پر رونق تولید بوده است که علت آن وضعیت مناسب ارزی بود، اما بحران صنعتی، اقتصادی و تولیدی به دلیل کاهش درآمدهای ارزی در سال 1364 آغاز شد به طوری که شرکت ایران ناسیونال در سال 1365 در آستانه تعطیلی قرار گرفت. در سال 1367 نیز با پذیرش قطعنامه 598 سازمان ملل موضوع تعیین خودروی سواری با هماهنگی کامل سازمان و وزارتخانه مطرح و قرارداد تولید پژو 405 در مدت سه سال منعقد شد.

تولید مجدد پیکان و تأسیس شرکت ساپکو

از مهمترین تحولات سال 1370 می‌توان به تولید مجدد پیکان و تأسیس شرکت ساپکو اشاره کرد. از جمله تحولات سال 1373 نیز می‌توان به برنامه هفت ساله شرکت و افزایش تیراژ تولید بیش از 300 هزار دستگاه در سال اشاره کرد. اهداف استراتژیک برنامه هفت ساله شامل موضوع کیفیت و بهبود مستمر، افزایش کمی و کیفی تعداد قطعات خودروهای ساخت داخل می‌شد که با تأسیس شرکت ساپکو به تحقق پیوست. شرکت ایران خودرو در سال 1381 نیز یک برنامه 10 ساله تدوین کرد و با استفاده از آن در جایگاه یک شرکت تراز جهانی قرار گرفت. از جمله اهداف برنامه 10 ساله افزایش کیفیت، افزایش تنوع محصولات به ویژه سمند، جمع آوری پیکان، حفظ قیمت، رقابت پذیری و دریافت تکنولوژی نوین از خودرو سازان جهان بود. پروژه‌های پارس، سمند X7 و پژو 206 نیز در سال 1382 آغاز گردید. ، پروژه‌های پژو پارس ELX و سمند LX نیز در سال 1383 به بهره‌برداری رسید.

ناکارآمدی ایران خودرو در بازارهای جهانی

با وجود سابقه طولانی ایران خودرو به عنوان اولین تولید خودرو در ایران این شرکت تاکنون نتوانسته موفقیت چشمگیری در بازارهای خارج از ایران کسب کند. دفاتر شرکت ایران خودرو در کشورهای آلمان، فرانسه، انگلستان، امارات متحده عربی، چین و ترکیه دایر است؛ همچنین این شرکت تاکنون در کشورهای ونزوئلا، سنگال، بلاروس، عراق، سوریه و جمهوری آذربایجان کارخانجاتی را به منظور تولید خودرو احداث کرده است، اما بیشتر سایت‌های تولید یا به مرحله ساخت نرسیده‌اند یا به دلیل عدم امکان رقابت در بازارهای جهانی به پروژه‌های شکست خورده تبدیل شده است.