بهاباد شهری از توابع بخش مرکزی شهرستان بهاباد در استان یزد است. بیشتر مردم این شهرستان به کشاورزی و دامپروری مشغول بوده و دین مردم، اسلام (شیعه) می باشد. بهاباد به نقل از «مقدسی» در ۱۱۰۰ سال قبل شهری آباد و خوش آب و هوا بوده است که توتیای آن به شهرهای دیگر صادر می شده است. در زمان مغول ها این شهر به کلی نابود شده و دوباره بازسازی شده است. نقل قولهایی مبنی بر مقاومت مردم بهاباد در قلعه معروف این شهر برابر محمود افغان وجود دارد. از محصولات کشاورزی این منطقه می توان به گندم، جو، زیره، پسته، انگور، انار و اخیراً زعفران با کیفیت بالا نام برد. مقبره عالم بزرگ اسلامی ملا عبدالله بهابادی در این شهر قرار دارد. این شهر یکی از شهرهای کویری ایران است که در حاشیه دشت لوت واقع شده بارندگی آن نسبتاً متعادل است. در قدیم انگور بهاباد بسیار معروف بوده است ولی اکنون بیشتر باغات این منطقه مربوط به پسته است. نام قدیم این شهر تالی بوده است و دارای آبهای زیرزمینی فراوان می باشد که مقدار زیادی از آن به معدن چادرملو می رود که سبب پایین آمدن سطح آب و در نتیجه تلخ شدن آن شده است. بنابر اسناد تاریخی محدوده معدن چادرملو همواره متعلق به این شهرستان بوده است که به دلیل اعمال نفوذ تنی چند به شهرستان اردکان پیوسته است.
آب و هوای بهاباد
بهاباد دارای آب و هوای نیمه خشک و متوسط بارندگی ۱۵۳٫۹ میلی متر در سال می باشد. در سمت غرب و جنوب دارای مناطق ییلاقی و خوش آب و هوایی است که در فصل های بهار و تابستان تفریحگاه و استراحتگاه بسیاری از مردم مناطق دور و نزدیک می باشد. ارتفاع آن از سطح دریا در مرکز ۱٬۴۰۱ متر است. این رقم در شمال دشت بهاباد کاهش می یابد و در جنوب در قلهٔ بن لخت به حدود ۳٬۰۰۲ متر می رسد. حداکثر درجهٔ ثبت شده در منطقه ۴۵ درجه و حداقل تا ۲۰ درجه زیر صفر رسیده است. تنها رودخانهٔ دائمی بهاباد رودخانهٔ شور در منطقهٔ جلگه، در شمال شهرستان جریان دارد. سرزمین های اطراف این رودخانه از نظر ژئومورفولوژی پدیده ای کم نظیر برای مطالعه و بررسی دانشگاهیان و پژوهشگران رشته های جغرافیا و زمین شناسی می باشد.
کشاورزی بهاباد
از محصولات کشاورزی این منطقه می توان به گندم، جو، زیره، پسته، انگور، انار، به، توت، گردو، بادام و اخیراً زعفران با کیفیت نسبتاً بالا نام برد. شهر بهاباد قدمتی دیرینه دارد و در تاریخ نقل شده است که در زمان مغول ها این شهر به کلی نابود شده و دوباره بازسازی شده است. این شهر یکی از شهرهای کویری ایران است که در حاشیهٔ دشت لوت واقع شده ولی با این حال شهری سرسبز است. در قدیم انگور بهاباد بسیار معروف بوده است ولی اکنون بیشتر باغات این منطقه مربوط به پسته است.در سالهای اخیر کشت گیاهان دارویی و ایجاد گلخانه های صنعتی نیز مورد توجه قرار گرفته است.
پيدايش و قدمت تاريخي بهاباد
شهر بهاباد داراي سابقه طولاني است و دارای قدمتی دیرین همپای استان کهنسال یزد که بارها به دست جباران تاریخ و يا توسط عوامل طبيعي ویران و با تلاش و عزم راسخ مردم، تجدید بنا شده است. تا قبل از حمله مغول بر ايران بهاباد شهري آباد بوده و فرقه اسماعيليه در اطراف اين بخش قلعه هاي مستحكمي در ارتباط با قلعه طبس احداث نموده بودند. هلاكوخان براي سركوب اين فرقه به منطقه حمله برده و علاوه بر انهدام قلعه ها شهر را هم با خاك يكسان كرد. آثار خرابه هاي آن هنوز در چند كيلومتري شهر بهاباد فعلي به نام شهرك قرار دارد. قلعه هاي مخروبه به نام قلعه كافرها و گورهاي دسته جمعي آنان به نام گور كافران مشهور است. از حمله مغول تا دوران صفويه در رابطه با اين منطقه اطلاعات دقيقي در دست نيست و مطالب و مدارك تاريخي در مورد اين شهر توسط بعضي نويسندگان و مورخين نوشته شده كه از آن جمله مي توان كتاب امثال جامع جعفري نوشته تراب نائيني, بستان السياحه نوشته شيخ محمود شبستري, پاورقيهاي كتاب حماسه كبير نوشته پاريزي, كتاب تاريخ كرمان نوشته محمد علي خان وزيري, يادگارهاي يزد نوشته ايرج افشار و جامع مفيدي نوشته محمد مستوفي بافقي را نام برد كه از عظمت شهر بهاباد در آنها ذكر شده است.
اقتصاد بهاباد
دشت بهاباد یکی از مناطق حاصلخیز استان یزد می باشد و غنی بودن نسبی سفره های زیر زمینی باعث رونق کشاورزی و در کنار آن دامپروری و دامداری شده و مردم بهاباد اکثراً به کشاورزی اشتغال داشته و از دسترنج خود ارتزاق می نمایند.مهم ترین محصولات کشاورزی بهاباد گندم، جو، پنبه، زعفران، زیره، بادام، پسته، انگور، زرد آلو و انار می باشد که پنبه و زعفران آن در کنار انگور و پسته از مرغوبیت خاصی برخوردار است.در زمینه صنایع دستی قالی بافی، گلدوزی، گلسازی، منبت کاری و مشبک سازی رونق خاصی دارد. در بخش منابع طبیعی انتخاب بهاباد به عنوان منطقه پایلوت اجرای طرح های NAP وMENARID از طرف کنوانسیون مقابله با بیابانزائی سازمان ملل متحد U.N.C.C.Dو سازمان جنگل ها و مراتع کشور و طرح های تحول و توسعه و کارآفرینی و اشتغالزائی از طرف وزارت کار و امور اجتماعی، جهاد دانشگاهی و شرکت صراط میثاق، تحولی مؤثر در اقتصاد پایدار منطقه ایجاد خواهد کرد.همچنین تحقق چشم انداز توسعه منطقه و چشم انداز توسعه دانشگاه آزاد اسلامی در افق 1404 به عنوان دانشگاهی کارآفرین در زمینه انرژی هسته ای، انرژی های نو، SDI و RS/GIS اقتصادی شکوفاتر را نوید می دهد. بهاباد از حیث معادن و ذخایر زیر زمینی و منابع خدادادی منطقه ای غنی و مستعد است. معادن آهن، اورانیم، زغال سنگ، آزبست، پنبه نسوز و سنگ های تزئینی از مهم ترین معادن منطقه می باشد که بعضاً مورد بهره برداری قرار نگرفته است.بهاباد در سال 1348 مركز بخش شد و در سال ۱۳۸۸ شهرستان بهاباد به مرکزیت شهر بهاباد از ترکیب بخشهای مرکزی به مرکزیت شهر بهاباد مشتمل بر دهستان جلگه و بخش آسفیچ در تابعیت استان یزد ایجاد و تأسیس شد.
جاذبه های گردشگری بهاباد
اگر با بهاباد آشنایی ندارید و یا این که برای نخستین بار نام این مکان را شنیده اید، در ادامه معروفترین و دیدنی ترین جاذبه های گردشگری بهاباد را به شما عزیزان معرفی می کنیم تا با دید بازتری به این دیار سفر کنید.
قلعه جنت آباد
قلعه جنت آباد از بناهای متعلق به دوران زندیه می باشد که در بخش مرکزی بهاباد و در نزدیکی دهستان احمد آباد واقع شده است.این اثر تاریخی با گذشت صدها سال هنوز حصار و چهار برج دیده بانی و نگهبانی در آن پا برجا مانده و محل مناسبی برای بازدید علاقمندان آثار تاریخی است. در قلعه جنت آباد نمازخانه هایی با صفه زیبا و اتاق ها و راهروهایی به سبک معماری زندیه بنا شده اند که همچنان برای علاقمندان به تاریخ چشم نوازند.بنای تمام خشتی قلعه جنت آباد به شکل مربع بوده و طول هر ضلع آن ۵۰۰ متر است .
دریاچه نمک بهاباد
دریاچه نمک در کویر شرق بهاباد از دیدنی های این شهرستان است که توجه هر بیننده ای را به خود جلب می کند.این دریاچه زیبا در فاصله ۸۵کیلومتری بهاباد و در دل کویر واقع شده و نداشتن راه ماشین رو و دور بودن از مرکز شهرستان موجب شده تا کمتر کسی از وجود آن اطلاع داشته باشد واین پتانسیل زیبا همچنان از نظرها دور بماند.
مسجد جامع بهاباد
این بنا در بهاباد بافق یزد واقع گردیده و ظاهرا از آثار دوره صفوی است که بر طبق کتیبه موجود، در سال 1192 ه-. ق- سلطنت کریم خان زند- توسط حاج مهدی نامی تعمیر و تجدید شده است . سنگ دیگری نیز متضمن وضع موقوفات مسجد- مورخ1236 ه-. ق- وجود دارد . این بنا به علت قرار گرفتن در زمین شیب دار، در دو سطح و با شیوه ای خاص بنا گردیده است .
خانه سنگی بهاباد ( منزل آل طاها بهاباد )
خانه سنگی بهاباد ، خانه ای قدیمی و بی نظیر است که تماما از سنگ، همان مصالح بومی آن منطقه بنا شده است.این بنا که به خانه آل طاها نیز معروف است جهت نگهداری ساختمان در سرمای زمستان و گرمای تابستان به صورت تمام سنگی ساخته شده است. براساس تحقیقات محلی، قدمت خانه سنگی بهاباد را ۲۰۰ تا ۲۵۰ سال تخمین می زنند. از نکات قابل تأمل، نمای صاف و یکدست این بنا می باشد که به وسیله سنگ های صاف نما سازی شده است.جالب است بدانید که این خانه دارای سقف های کاذب است که در قسمت بالای درهای این بنا مشاهده می شود. طریقه اجرای این سقف به این صورت بوده که از نخ هایی در زیر این سقف به عنوان نگه دارنده استفاده می شده و سپس سنگ های صاف و کوچکی را به وسیله گچ که در همان منطقه تهیه می شده به این نخ ها متصل و محکم می شده است.
بقعه شیخ ضیا الدین
بقعه ای با مساحت ۱۰۵ متر مربع دارای یک ایوان در وسط و دو صفه در دو طرف و سقف گنبدی شکل به ارتفاع ۵ متر که واقع در خیابان شهید صدوقی بهاباد و در محل قبرستان قدیم بهاباد می باشد.قدمت این زیارتگاه مربوط دوران قاجاریه می باشد.(وفات مرحوم شیخ ضیاءالدین:۱۲۷۶ ه.ق)
مقبره ملا عبدالله بهابادی
مزار عالم و فیلسوف جلیل القدر ملا عبدالله بهابادی(صاحب حاشیه) که به مساحت 148 متر مربع با مصالح خشت و گل و با نما چینی آجر در دوران قاجاریه بنا گردیده است.
حدیله
بنایی زیبا که مقبره خان ها و کلانترهای بهاباد و بعضی از بزرگان بهاباد نظیر جناب فخرالواعظین می باشد.این بنا در محل قبرستان قدیم بهاباد واقع در خیابان شهید صدوقی واقع است.
کوه سنگاب بهاباد
کوه سنگاب از جاذبه های دیدنی شهرستان بهاباد است که هر روزه گردشگران زیادی را به سوی خود می کشاند.حوادث طبیعی از جمله بارش های تگرگ و طوفان موجب تشکیل نقش و نگارهای زیبایی در این کوه شده است بطوریکه ، این نقش و نگارها که شبیه دست ساخته های بشر است که باعث شگفتی گردشگران می شود.کوه سنگاب، در شرق بهاباد و در منطقه کویری و در کنار جاذبه های فراوانی همچون تپه های ماسه بادی ؛ دق , دریاچه نمک و دشتهای زیبای این شهرستان قرار گرفته است.
رودخانه شور
رودخانه شور بهاباد در شمال شهرستان بهاباد یزد واقع شده و علت شکل گیری آن، قرارگیری بر روی یک گسل فعال در این منطقه می باشد.رودخانه زیبای شور در شهرستان بهاباد با طول ۱۱ کیلومتر از جنوب کوه های آسفیچ و بنستان به شمال دشت کویر امتداد دارد و عرض آن در قسمت های مختلف به علت تغییرات دیواره ای متفاوت می باشد، آبدهی متوسط آن نیز ۸۵ لیتر در ثانیه است.رودخانه شور، تنها رودخانه دائمی بهاباد در تمام طول سال آب دارد و در مسیر عبور خود به سمت کویر، طبیعتی جالب و دیدنی خلق کرده است. پوشش گیاهی( نبکا ) و سرزمین های اطراف رودخانه شور بهاباد نیز از نظر زمین شناسی و جغرافیایی بسیار حائز اهمیت می باشد، به گونه ای که کویرنوردی در اطراف رودخانه شور بسیار شورانگیز و خاطره ساز است.
حمام حاجی آباد بهاباد
حمام حاجی آباد بهاباد که قدمت آن به دوران قاجار می رسد در شهرستان بافق، بخش بهاباد، روستای حاجی آباد واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۲۶۶۱ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.عمده مصالح به کار رفته در این حمام قدیمی آجر و ساروج است که با آجرهای فرشی نماسازی شده است.لازم به ذکر است بعد از ورودی حمام هشتی وجود دارد که به وسیله یک راهرو باریک و کوتاه به صحن اصلی حمام متصل می شود.در مجاورت این حمام دو اثر تاریخی به نام های آب انبار حاجی آباد و برج حاجی آباد وجود دارد که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. مرمت این پروژه که دو ماه به طول میانجامد شامل : کف سازی، استحکام بخشی دیواره ها، اندود کاهگل ، مرمت قسمت های آسیب دیده سر در ورودی و یله های حمام است.
ساباط قلعه
کوچه های مسقف(ساباط) بافت قدیم بهاباد واقع در قلعه بهاباد که محل استراحت مردم در ماهای گرم سال بوده است.
و در پایان...
شهرستان بهاباد با وسعت 8235 کیلومتر مربع، در فاصله ی 200 کیلومتری شهر یزد و 85 کیلومتری شهر بافق قرار دارد. این شهرستان دارای دو بخش «مرکزی» و «آسفیج» و مناطق حاصل خیز جلگه و ییلاقی بنستان و تعداد 249 روستا و آبادی و مزرعه است. مجموعه حاج مهدی شامل مسجد جامع، آب انبار، حمام و حسینیه از آثار باستانی بهاباد می باشد.نام قدیم این شهر تالی بوده است و دارای آبهای زیرزمینی فراوان می باشد.بیشتر مردم این شهرستان به کشاورزی و دامپروری مشغول بوده و دین مردم، اسلام (شیعه) می باشد.
معرفی شهر زیبای لردگان
