بیلت آلومینیوم چیست و موارد استفاده آن کدام است؟

وابستگی کیفیت بیلت آلومینیوم به روش تولید آن

اگر تا کنون اقدام به خرید بیلت آلومینیوم کرده باشید با تفاوت قیمت انواع بیلت آلومینیوم مواجه شده­اید. این تفاوت قیمت بیلت آلومینیوم علاوه بر اینکه در بیلت­های غیر مشابه از نظر قطر و هم از نظر طول وجود دارد بلکه حتی بیلت­های آلومینیوم مشابه از نظر قطر و طول نیز که در کارخانه­های مختلف تولید شده­اند باهم متفاوت هستند. به عنوان مثال یکی از بهترین بیلت­های ساخت داخل که طرفداران بسیار زیای هم دارد، بیلت آلومینیوم ایرالکو است. این تفاوت قیمت کاملا به نحوه تولید بیلت مربوط می­شود و کارخانجاتی که از روش­های تولید پیشرفته­تری استفاده می­کنند مانند بیلت ایرالکو، از قیمت بالاتری به نسبت بیلت­های تولید شده در کارگاه­های کوچک­تر برخوردار است.

مهمترین عوال تاثیرگذار در کیفیت تولید بیلت آلومینیوم

عوامل تاثیرگذار بر کیفیت تولید بیلت آلومینیوم موارد بسیار گسترده و بحثی کاملا تخصصی است که در حوصله این مطلب نمی­گنجد. اما به طور کلی می­توان عوامل تاثیرگذار بر کیفیت بیلت تولیدی را به سه بخش مهم تقسیم­بندی کرد که هریک از این بخش­ها به تنها و باهم می­توانند کیفیت تولید بیلت آلومینیوم را به شدت تحت تاثیر قرار دهند. این سه بخش مهم در تولید بیلت آلومینیوم این موارد هستند.

1. روش و تکنولوژی تولید بیلت آلومینیوم
2. مواد اولیه بیلت آلومینیوم
3. میزان و حجم تولید کارخانه تولید کننده بیلت آلومینیوم

روش های تولید بیلت آلومینیوم در صنعت

در زمان خرید بیلت آلومینیوم با گزینه­های مختلفی از نظر قیمت بیلت و کیفیت آن مواجه خواهید شد که به احتمال زیاد حتی فروشنده بنگاه هم در مورد تفاوت­های فنی هریک توضیحی ندارد ولی صرفا می­دانند که کیفیت بیلت آلومینیوم ایرالکو و یا بیلت DC ایرالکو بهتر از دیگر شرکت­ها است. اما این تفاوت­ها در چیست؟

بیلت آلومینیوم به صورت ریخته­گری در قالب­های فلزی تولید می­شود و در کارگاه­هایی که از سیستم­های تولید قدیمی و اولیه استفاده می­کنند آلومینیوم مذاب درون قالب­های ریختگری چدنی ریخته شده و پس از سرد شدن در دمای محیط از قالب بیرون می­آید. این روش به دلیل بسته بودن قالب و همچنین دیر سرد شدن مذاب، دارای مقدار زیادی مُک و سوراخ و ترک در بیلت است؛ به غیر از وجود مُک در بیلت مشکل دیگر این بیلت­ها این است که آلیاژ روی بیلت با آلیاژ مغز بیلت متفاوت است و این به دلیل سرد شدن غیر همگن و غیر همزمان روی بیلت و مغز بیلت رخ می­دهد که باعث رسوب روی در بیلت شده و سختی­ها و ویژگی­ها مغز بیلت با روی آن متفاوت خواهد شد.

جدیدترین و بهترین روش تولید بیلت آلومینیوم روش تولید DC یا همان سرد سازی مستقیم Direct Chilled است که همزمان با ریخته شدن مذاب داخل قالب عمل سرد سازی یا تبرید مستقیم انجام می­شود که باعث حفظ خواص آلیاژ آلومینیوم و یک دست بودن مغز و سطح بیلت می­شود.

روش DC نیز به دو دسته هات تاپ HOT TOP و روش ایراسلیپ تقسیم­بندی می­شود که روش ایراسلیپ به نسبت هات تاپ از کیفیت بیلت تولیدی بهتری برخوردار است که در کارخانه ایرالکو به این روش بیلت تولید می­شود.

مواد اولیه تولید بیلت آلومینیوم

یکی دیگر عوامل مهم در کیفیت بیلت تولید شده مواد اولیه آن است که آلومینیوم دست اول است یا آلومینیوم ضایعاتی. باید توجه داشته باشید که بازیافت آلومینیوم یکی از قابل تقدیر ترین کار­هایی است که بشر انجام می­دهد و هیچ مشکلی هم در روند تولید محصول جدید با آلومینیوم بازیافتی وجود ندارد و حتی می­توان گفت هیچ تفاوتی از نظر کیفیت بین آلومینیوم دست اول و بازیافتی و قراضه وجود ندارد. با این حال جایی این نکته مهم می­شود که کارخانه تولیدی توان پالایش و فیلتراسیون و هموژنیزه کردن مذاب را نداشته باشد.

در صورتی که مذاب آلومینیوم به درستی فیلتر و تسویه نشود و گاز­های آن خارج و هموژنیزه نگردد، بیلت تولیدی نیز از کیفیت مناسبی برخوردار نیست. این موضوع تا حدی مهم است که کارگاه های کوچک تولید بیلت ریسک استفاده از آلومینیوم قراضه را هم نمی­کنند و به صورت مستقیم شمش آلومینیوم را برای تولید بیلت ذوب می­کنند که در همینجا مشکل بعدی بوجود می­آید.

نکته بعدی در استفاده از مواد اولیه نو و قراضه این است که مذاب آلومینیوم بازیافتی یا همان قراضه از آلیاژ­های مختلفی ترکیب شده است که برای تولید بیلت با آلیاژ مشخص باید درصد دقیق فلزات و آلیاژ­های موجود در مذاب را سنجیده و با عناصر مناسب با درصد مناسب ترکیب کنند. این کار در کارخانجات بزرگ تولیدی مانند بیلت ایرالکو که توان تولید و کنترل دقیق آلیاژ­ها را دارا هستند کاری به نسبت راحت است ولی در کارگاه­های کوچک­تر تولید بیلت، توانایی کامل آلیاژ کردن مذاب قراضه وجود ندارد، به همین دلیل خواص آلیاژ یا درصد عناصر آن می­تواند تغییر داشته باشد که در تولید محصول نهایی از بیلت می­تواند تاثیر­گذار بوده و حتی در طول عمر قالب­های اکستروژن نیز تاثیر­گذار باشد.

میزان و حجم تولید کارخانه تولید کننده در کیفیت بیلت آلومینیوم

شاید در نگاه اول نتوان رابطه بین حجم تولید با کیفیت بیلت آلومینیوم را تشخیص داد ولی این مورد زمانی شفاف می­شود که با روند و پروسه تولید بیلت آلومینیوم آشنا شویم. همانطور که در بالا توضیح داده شد بیلت به روش­های مختلف ریختگری می­شود و هرکدام در کیفیت بیلت تولیدی تاثیر­گذار هستند. اما باید نگاهی به یک مرحله قبل از قالب­ریزی بیلت داشته باشیم. در کارخانجات تولیدی بزرگ مانند بیلت آلومینیوم ایرالکو، مذاب مستقیما از کوره اصلی به داخل قالب­های DC ریخته می­شود و دقیقا از همان مذابی استفاده می­شود که برای تولید شمش استفاده می­شود.

در حالی که در کارگاه­های کوچک تولید بیلت به دلیل عدم وجود زیرساخت برای تولید مذاب با حجم بالا، شمش­های تولید شده توسط کارخانجات بزرگ را برای تولید بیلت استفاده می­کنند و با ذوب کردن شمش آلومینیوم بیلت را تولید می­کنند. به دلیل وجود اکسید آلومینیوم در روی شمش کیفیت بیلت تولید شده کمتر از بیلت آلومینیوم کارخانجات بزرگی است که همزمان شمش آلومینیوم و بیلت را تولید می­کنند.

اشکال دیگری که در تولید بیلت کارخانجات کوچک­تر رخ می­دهد عدم فیلتراسیون مناسب مذاب و ریختگری آن است که با توجه به اینکه هزنیه­های فیلتراسیون و هموژنیزه کردن مذاب بسیار بالا و روند آن پیچیده است، برای کارگاه­های تولیدی کوچک به صرفه نیست که مذاب تولید شده از شمش را در مراحل مختلف فیلتر کنند.

دلایلی که در بالا توضیح داده شد در قیمت بیلت تولیدی کارخانجات بزرگ کشور مانند بیلت آلومینیوم ایرالکو در مقایسه با بیلت­های تولید شده در کارگاه­ها و کارخانجات کوچک­تر و با تکنولوژی پایین­تر تاثیر­گذار است و به همین دلیل است که در بازار بیلت آلومینیوم با آلیاژ مشابه و با سایز و قطر مشابه از قیمت­های مختلفی برخوردار هستند.

مصارف بیلت آلومینیوم در کجاست؟

در بالا به گوشه­هایی از مصارف بیلت اشاره شد و در تکمیل آن می­توان چند مثال از مصرف عمده بیلت را توضیح داد. تقریبا تمام مصرف بیلت آلومینیوم مربوط به کارخانجات اکستروژن می­شود که از آن پروفیل­های آلومینیومی ساخته می­شود. در خط تولید کارخانه اکستروژن ابتدا بیلت به سایز­های مورد نیاز برش خورده و سپس داخل کوره به حرارت مناسب می­رسد. حرارت مورد نیاز در اکستروژن به حدی نیست که آلومینیوم به حالت مذاب تبدیل شود و فقط تا حدی حرارت داده می­شود که شکل پذیری آلومینیوم بالاتر رود. پس از رسیدن بیلت آلومینیوم به حرارت مناسب در داخل یک پرس با قدرت بسیار بالا قرار می­گیرد و یک پیستون بیلت را به طرف قالب فشار می­دهد که با گذشتن بیلت از قالب پروفیل آلومینیوم خارج می­شود.

قالب­هایی که در پروسه اکستروژن مورد استفاده قرار می­گیرد دارای اشکال مختلف و مقاطع متنوع است و نسبت به نوع نیاز می­توان با هر مقطعی پروفیل آلومینیوم را تولید کرد. برخی از نمونه­های پروفیل­های آلومینیوم که با روش اکستروژن تولید شده است را در زیر می­بینید.

در موارد محدود از بیلت آلومینیوم به صورت مستقیم برای ساخت قطعات صنعتی استفاده می­شود که با روش­های کار سرد بیلت آلومینیوم را به قطعات تبدیل می­کنند. به عنوان مثال برای ساخت قالب­های صنعتی می­توان به طور مستقیم از بیلت استفاده نمود و با ماشین­کاری و مراحل تراش و شکل­دهی، آن را به عنوان قطعه صنعتی یا قالب استفاده نمود.

نحوه خرید بیلت آلومینیوم با کیفیت و قیمت مناسب

خرید بیلت آلومینیوم با توجه به حجم و تناژ مورد نیاز می­تواند متفاوت باشد. بیلت­های مختلفی در بازار موجود است که با آلیاژ و سایز­های مختلف در دسترس هستند که بیلت­های وارداتی و ساخت داخل را می­توان در بین آنها مشاهده نمود. از بهترین بیلت­های موجود در بازار ایران بیلت آلومینیوم ایرالکو است که با بهترین بیلت­های وارداتی از نظر کیفیت قابل مقایسه است.

شرکت آلومینیوم ایران (ایرالکو) محصولات خود را در بورس عرضه کرده و خرید بیلت آلومینیوم، مستقیم از خود کارخانه با حجم و تناژ بسیار بالا و از طریق بورس انجام می­شود که این حجم خرید معمولا برای مصرف کننده­ها به صرفه نیست و فقط بنگاه­های بزرگ وارد کننده و عرضه کننده آلومینیوم قادر به خرید مستقیم از کارخانه هستند. برای خرید می­توان به بنگاه­های بزرگ مورد اعتماد مراجعه نمود و بیلت مورد نیاز را خریداری کرد.