بیماری هیپوسپادیاس و نکات مهم در مورد آن
هیپوسپادیاس یک بیماری مادرزادی است که در آن دهانه مجرای خروجی ادرار زیر محل طبیعی قرار گرفته است که این حالت شایع ترین ناهنجاری آلت بوده که زمینه خانوادگی در آن دخالت دارد. در این کودکان مجرا از دهانه غیرطبیعی به بعد اصلا ساخته نشده است . شبیه همین عارضه اپی سپادیاس نام دارد که بسیار نادرتر است که سوراخ مجرا در پشت آلت قرار دارد.
علل هیپوسپادیاس
هیپوسپادیاس در هنگام تولد (بصورت مادرزادی) وجود دارد. علت دقیق رخداد این نقص ناشناخته است. گاهی اوقات هیپوسپادیاس ارثی است. هورمون های خاصی باعث تحریک تشکیل مجرای ادرار و پوست ختنه گاه می شود. زمانی که در عمل این هورمون ها نقص رخ دهد هیپوسپادیاس ایجاد می شود.
عوامل خطرساز هیپوسپادیاس
هر چند علت هیپوسپادیاس هنوز ناشناخته است، اما هر دو عامل محیطی و ژنتیکی در این زمینه موثر بوده است.برخی از این عوامل شامل:
- سابقه خانوادگی. هیپوسپادیاس در نوزادان با سابقه خانوادگی هیپوسپادیاس شایع تر است.
- سن مادر بیش از40 سال. در برخی تحقیقات با افزایش سن مادر ابتلا به هیپوسپادیاس در نوزادان افزایش می یابد.
- قرار گرفتن در معرض مصرف سیگار و مواد شیمیایی. برخی گمانه زنی ها در مورد ارتباط بین قرار گرفتن مادر در معرض آفت کش ها و هیپوسپادیاس وجود دارد، اما مطالعات بیشتر برای تایید این مورد نیاز است.
علائم هیپوسپادیاس
در هیپوسپادیاس ، دهانه مجرای ادرار به جای نوک در زیر آلت تناسلی مرد قرار دارد. در بیشتر موارد ، دهانه مجرای ادرار در داخل سر آلت تناسلی مرد است. کمتر اوقات ، دهانه در وسط یا پایه آلت تناسلی مرد است. به ندرت ، دهانه در کیسه بیضه یا در زیر آن قرار دارد.علائم و نشانه های هیپوسپادیاس ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- باز شدن مجرای ادرار در محلی غیر از نوک آلت تناسلی مرد
- انحنای آلت به سمت پایین (chordee)
- ظاهر آلت تناسلی کلاه دار چون فقط نیمه بالای آلت تناسلی توسط پوست ختنه گاه پوشانده شده است.
- پاشیدن غیر طبیعی در حین دفع ادرار
چه موقع برای بیماری هیپوسپادیاس به پزشک مراجعه کنیم؟
بیشتر نوزادان مبتلا به هیپوسپادیاس بلافاصله پس از تولد در حالی که هنوز در بیمارستان هستند تشخیص داده می شوند. با این حال ، جابجایی جزئی دهانه مجرای ادرار ممکن است ظریف باشد و شناسایی آن دشوارتر است. اگر نگرانی در مورد ظاهر آلت تناسلی کودک دارید یا اگر مشکل در ادرار دارید با پزشک خود صحبت کنید.
درمان هیپوسپادیاس
درمان شامل عمل جراحی برای باز کردن خروجی آلت تناسلی در نوک آلت و در صورت لزوم راست کردن تنه ی آلت تناسلی است.در حین عمل جراحی چه اتفاقی می افتد؟
در طول عمل جراحی، جراح اورولوژی با استفاده از پیوند بافت از پوست ختنه گاه به بازسازی کانال ادراری در موقعیت مناسب میپردازد و هیپوسپادیاس را اصلاح میکند. عمل جراحی معمولا بین یک تا سه ساعت طول می کشد و نیاز به بیهوشی عمومی دارد. به ندرت به جراحی دوم و سوم نیاز است.
بهترین زمان برای عمل جراحی بیماری هیپوسپادیاس
معمولا عمل جراحی برای جلوگیری از اثرات روانی حدود یک سالگی انجام می شود. در ضمن تا حد امکان عمل جراحی قبل از ختنه کردن کودک انجام می شود.قبل از عمل کودک را ختنه نکنید چون از پوست آن جهت ترمیم نقص استفاده می شود و حتماً قبل از یک سالگی یا در اولین جراحی شامل ساختن یک مجرای جدید از بافتهای موجود در محل و پیوند کردن آن به محل طبیعی است که جراحی بسیار ظریف و میکروسکوپ می باشد.
- برای جلوگیری از وارد شدن صدمه به ناحیه عمل جراحی محدودیت حرکات تجویز می شود و در ضمن برای جلوگیری از ایجاد فشار ملافه ها و پتو می توانید از کمان تخت استفاده کنید.
- برای کاهش بیقراری کودک خود با نظر پزشک از آرام بخش استفاده می شود.
- بعد از عمل ، کودک را ۱-۵ روز در تخت در وضعیت به پشت قرار دهید و فعالیت های او را کم کنید تا استراحت کامل داشته باشد.
- برای جلوگیری از یبوست ( شکم سفت کار می کند) به دلیل استراحت زیاد ، کودک خود را به خوردن مایعات و غذاهای فیبردار (مثل هویج ، کاهو ، سبزیجات و ... ) ترغیب کنید. در ضمن مصرف مایعات کافی و برقراری جریان ادرار به باز نگه داشتن مجاری کمک می کند.
- در صورتیکه نشت ادرار یا خون از محل جراحی وجود داشت به پزشک و پرستار اطلاع دهید.
- بیمار شما سوند یا لوله ادرار دارد ، پس از پیچ خوردگی و انسداد سوند دوری کنید و سوند را کنار ران بیمار قرار دهید.
- مراقب باشید کودک شما با اشیا نوک تیز بازی نکند و از فعالیت ها و بازیهای خشن دوری نماید.
- برای جلوگیری از تحریک پوست و آلودگی زخم بعد هر بار رفع ، سریع کهنه را عوض کرده و سوند را تمیز نمایید.
- اگر ادرار بیمار کم بود یا تغییری در ادرار کردن مشاهده نمودید به پزشک یا پرستار اطلاع دهید.
- مایعات کافی مصرف نمائید.
- حمام دوش استفاده نمائید ( نه حمام وان )
- کیسه ادرار را زود خالی کنید تا سنگین نشود و به مجاری ادرار فشار نیاورد.
- پانسمان محل جراحی باید حداقل ۴ روز بعد از عمل جراحی باقی بماند و برداشته نشود. مواقع باز شدن باید پانسمان کاملا خیس خورده باشد.
- بلافاصله بعد از خارج کردن سوند باید نوک مجرا با پماد چرب شود و از آن به بعد تحت هیچ شرایطی نوک مجرا خشک شود. هر یک ساعت یا زودتر باید نوک مجرا پماد زده شود . این کار را حتما تا بهبودی کامل زخم و جذب نخ های بخیه و قرمزی ها ادامه دهید.
- تورم و شکل غیرطبیعی بتدریج ماهها از بین می رود.
هیپوسپادیاس چه تاثیری در ازدواج فرد خواهد داشت؟
در زوج هایی که تصمیم به بچه دار شدن گرفته اند این مشکل میتواند تا حدودی دردسر ساز باشد. شاید برای شما جالب باشد بدانید که چه ارتباطی بین هیپوسپادیاس و بارداری وجود دارد. در پاسخ باید گفت که هیپوسپادیاس موجب می شود که در هنگام نزدیکی زوجین، ورود مایع منی به واژن به سختی صورت گیرد. البته بیان این نکته خالی از لطف نیست که این عارضه می تواند در باروری اختلالاتی ایجاد کند، اما مانعی برای بارداری نخواهد بود و امروزه به لطف روش های مختلف درمان ناباروری مردان می توان به حل این مشکل کمک نمود.