بزرگ ترین معادن و ذخایر الماس در جهان 

بزرگ ترین ذخایر الماس در لایه های درونی زمین

الماس به جرات باارزش ترین و زیباترین سنگ قیمتی است که خیلی ها آرزوی داشتنش را دارند. در سرتاسر دنیا معادن الماس مختلفی وجود دارد که این سنگ گرانبها را از آنجا استخراج می کنند و شاید خیلی ها به دنبال کشف و حفاری الماس هم رفته باشند. اما جالب است بدانید که تحقیقات جدید نشان می دهد که داخل زمین کادریلیون ها تن (هزار تریلیون!) الماس وجود دارد و در واقع داخل کره زمین مملو از این سنگ قیمتی و باارزش است. اما، متاسفانه دانشمندان می گویند که هیچ وقت نمی توانیم به بزرگ ترین ذخایر الماس دست پیدا کنیم و این حجم انبوه الماس برای همیشه در اعماق زمین مدفون خواهند ماند! چرا؟ در ادامه با الی گشت همراه باشید.

جدیدترین تحقیق که در ماه ژوئن در مجله ژئوشیمی، ژئوفیزیک، ژئوسیستم ها منتشر شده است نشان می دهد که حجم الماسی که در زیر پوسته زمین پنهان شده ۱۰۰۰ برابر بیشتر از میزانی است که تصور می شد. اما متاسفانه بزرگ ترین ذخایر الماس که می تواند خیلی ها را ثروتمند کند غیرقابل دسترسی است! این الماس ها حدود ۱۴۵ تا ۲۴۰ کیلومتر پایین تر از سطح زمین و در اعماق پوسته کراتون (Craton) قرار گرفته اند. کراتون ها سطوح سنگی بسیار بزرگی هستند و در زیر اکثر صفحه های زمین قرار گرفته اند و از دوران باستان تاکنون از جای خود تکان نخورده اند. کراتون یا پوسته پایا شبیه به کوه هایی وارونه هستند و نوک این شبه کوه ها را به عنوان «ریشه کراتونی» می شناسند.

معادن الماس

• معدن «جوبلی»، در منطقه یاکوتیا در روسیه که شروع فعالیت آن به سال ۱۹۸۶ میلادی (۱۳۶۵ خورشیدی) برمی گردد و حجم ذخایر اثبات شده قابل بهره برداری از آن بیش از ۱۵۳میلیون قیراط است، به اضافه ۵۱میلیون قیراط ذخایر احتمالی. مالک آن شرکت دولتی معادن روسیه آلروسا است.
• معدن «اوداچنی» نیز مانند جوبلی در منطقه یاکوتیا در روسیه قرار دارد و دومین معدن بزرگ جهان است. ۱۵۲میلیون قیراط ذخایر قابل بهره برداری دارد و از سال ۲۰۱۳ میلادی (دی ۱۳۹۱) تاکنون سالانه ۱۰میلیون قیراط الماس از آن استخراج شده و تا ۳۰سال پس از آن تاریخ هم امکان بهره برداری دارد. اوداچنی نیز متعلق به شرکت دولتی آلروسا است.
• «میر» سومین معدن بزرگ جهان هم در روسیه واقع شده و حجم ذخایر آن ۱۴۱میلیون قیراط برآورد می شود که اکنون سالانه ۱میلیون قیراط تولید دارد. همانند سایر معادن الماس روسیه، مالکیت این معدن نیز در اختیار دولت است.
• معدن «آرگایل» چهارمین منبع بزرگ الماس در جهان در منطقه کیمبرلی در استرالیای غربی قرار دارد و ذخایر اثبات شده و قابل بهره برداری آن ۱۴۰میلیون قیراط (۶۷میلیون تن با عیار ۲/۱ قیراط در هر تن) است؛ این معدن تاکنون۷۹۱میلیون قیراط الماس تولید کرده و انتظار می رود تا سال ۲۰۲۰ میلادی (۱۳۹۹ خورشیدی) بهره برداری از آن ادامه داشته باشد. مالک آرگایل، ریوتینتو، غول معدنی استرالیاست.
• معدن «کاتوکا» افریقایی است و در منطقه سائوریمو در آنگولا قرار گرفته، حجم ذخایر تخمینی قابل بهره برداری آن ۱۳۰میلیون قیراط و عمر پیش بینی شده برای آن ۳۰سال است. اتحادیه معادن کاتوکا، شرکت دولتی الماس آنگولا، شرکت دولتی آلروسای روسیه، دولت چین، شرکت نفتی سونانگول و شرکت نفتی برزیلی اودبرخت در مجموع مالکیت کاتوکا را در اختیار دارند. ۷۰درصد الماسی که آنگولا استخراج می کند، از این معدن به دست می آید.
• معدن «ونتیا» در ایالت لیمپوپو در افریقای جنوبی قرار دارد، حجم ذخایر اثبات شده قابل بهره برداری از آن ۱۰۲میلیون قیراط و عمر مفید آن ۲۰سال است. دی بِرز که کارتلی از شرکت های مختلف در زمینه استخراج، فرآوری و تجارت الماس در دنیاست، مالک این معدن است.
• معدن گِریب، هفتمین معدن بزرگ الماس جهان نیز روسی است و میزان ذخایر آن به بیش از ۹۸میلیون قیراط تخمین زده می شود، بهره برداری از این معدن از ۳سال پیش آغاز شده و مالک آن لوک اویل شرکت نفتی روسیه است.
• معدن «جونانگ» در کشور بوتسوانا در جنوب افریقا قرار گرفته که از نظر حجم ذخایر رتبه هشتم را دارد اما از نظر ارزش، غنی ترین سنگ های الماس جهان را در خود جای داده است. ذخایر ارزیابی شده آن ۸۸/۳میلیون قیراط است که شامل ۷۰/۱میلیون تن عیار ۱/۲۶ قیراط در هر تن می شود. دولت بوتسوانا و شرکت دی بِرز به طور مشترک مالک جونانگ هستند.
• اُراپا نیز مانند جونانگ در بوتسوانا قرار دارد و در بخش مرکزی این کشور قرار گرفته است، حجم ذخایر آن نیز ۸۵/۷میلیون قیراط برآورد می شود. در سال ۲۰۱۲ میلادی (۱۳۹۱ خورشیدی) این معدن بزرگترین معدن دنیا از نظر حجم تولید بود و این معدن نیز مانند جونانگ در مالکیت مشترک دولت بوتسوانا و شرکت دی بِرز قرار دارد.
• درنهایت در مجموع ده گانه معادن بزرگ الماس جهان، معدن «باشوبینس کایا» است که در یاکوتیای روسیه قرار دارد و امسال میلادی (۲۰۱۷) سومین سالی است که بهره برداری از آن آغاز شده و پیش بینی می شود تا ۷۰میلیون قیراط ظرفیت استخراج داشته باشد و تا بیش از ۴۰سال آینده ۱/۵میلیون قیراط الماس تولید کند، مالک این معدن نیز مانند سایر معادن الماس روس، دولت این کشور است.

آیا تاکنون در ایران معادن الماس کشف شده است؟

معادن بزرگ الماس در ایران در حجم و ظرفیت معادن بزرگ جهانی وجود ندارد. تاکنون از نظر اقتصادی، اکتشاف گسترده ای از الماس ایرانی درسطح کشور دیده نشده است. اخیرا ذراتی از الماس در استان سیستان و بلوچستان کشف شده که احتمال وجود معادن الماس در ایران را بیشتر کرده است. در منطقه کوه سفید سراوان و کوه سرخ در استان سیستان و بلوچستان به مقدار محدودی پودر الماس به همراه سنگ های قیمتی اکتشاف شده است. سازمان زمین شناسی کشور در این مورد نظر مثبتی ندارد ولی منکر وجود الماس در مناطق شرقی کشور نیز نشده است. به نقل از این سازمان امکان کشف معادن بزرگ الماس در ایران با ظرفیت معادن بزرگ جهانی منتفی است. اما برخی از آگاهان با توجه به همسانی زمین های منطقه با کشورهای همسایه، به احتمال وجود ذخایر الماس در ایران خوش بینانه نگاه می کنند.

لازم به ذکر است که در کشور افغانستان نیز ذخایر الماس و دیگر سنگ های قیمتی کشف شده است. با توجه به مشابهت لایه های زمین در شرق ایران و افغانستان، امکان کشف ذخایر الماس در ایران نیز وجود دارد. هندوستان نیز از دیگر کشورهای منطقه است که به معادن الماس دست یافته است. تجارت جهانی الماس به لحاظ ارزش اقتصادی بسیار ارزشمندتر از دیگر سنگ ها و فلزات گرانبها است. هنوز به صورت رسمی و گسترده در زمینه اکتشاف معادن الماس در ایران کار نشده است. تا کنون در حدود 14 هزار گونه الماس شناسایی شده که به لحاظ کیفیت و قیمت یکسان نیستند.

چهار عامل در قیمت گذاری الماس اصلی ترین نقش را دارند:

• درجه خلوص گوهر الماس ( کانی طبیعی)
• رنگ الماس طبیعی
• نحوه تراش الماس
• اندازه بزرگی و وزن سنگ الماس