چه کسانی شرایط و صلاحیت انجام استخاره را دارند؟ 

استخاره چیست؟

«استخاره» در لغت، به معنای طلب خیر از خداوند متعال است که دانا به امور و عواقب کارها است. در کنار این معنا، گاهی استخاره به معنای نوعی قرعه در هنگام تحیّر است که همراه با دعا و درخواست از خداوند متعال به کار برده می‏شود. این نوع استخاره معمولاً با تسبیح و قرآن انجام می‏شود.

استخاره دارای دو معنی است:

• از خدا بخواهد تا خیر و برکت را در عملی قرار دهد که تصمیم بر انجام آن گرفته است.
• از خدا بخواهد تا او را در انتخابش موفق بدارد یعنی توفیق شناخت حق را به او مرحمت فرماید و یا مسیر حق را در زبان و بیان طرف مشاوره اش قرار داده تا به او القا گردد.

از مجموع روایات این گونه برداشت می شود: هر گاه کسی تصمیم بر کاری گرفته باشد لازم است نخست تأمل نموده و جوانب قضایا را به درستی رسیدگی نماید و اگر با قدرت فکر و اندیشه به جایی رسید همان را عملی نماید، اما اگر سر دو راهی قرار گرفت و فکرش به جایی نرسید با فرد یا افرادی که از صلاحیت لازم برخوردارند به مشورت بنشیند و با استفاده از تجربیات و علم دیگران حق را جستجو نماید. اما استخاره با قران چگونه است و چه کسانی میتوانند با قرآن استخاره کنند؟آیا همه افراد صلاحیت انجام استخاره را دارند؟

برای پاسخ به سوالاتی که در مورد استخاره پرسیده میشود با چند حدیث از امامان و بزرگان دینی پاسخ میدهیم:

چه کسانی میتوانند استخاره انجام دهند؟

بايد بدانيم که استخاره مراتب و انواع متعدد دارد. آنچه که از آن بعنوان «علم استخاره» تعبير مي شود عالي ترين مرتبه از مراتب توانايي بر استخاره است که بدون سپري کردن مراحل علمي و عملي بسيار زياد بدست نمي آيد و لذا عده بسيار کمي توفيق دست يابي به آن را پيدا مي کنند. اين دانش لزوما استخاره مشهور که با تسبيح يا با قرآن گرفته مي شود نيست بلکه همانند دانش علم اسماى الهى از علوم موهوبى و مرتبط با غيب عالم است که ايمان به آن ايمان به غيب و باطن جهان دانسته مى شود. اين دانش توسط حضرات انبياى الهى و حضرات ائمه ى معصومين ^ آموزش داده مى شده و از دانش هاى بسيار سنگين و از اسرار ولايت است.

به طوری که در احادیثی از امام محمد باقر(ع) چنین نقل شده است که:

(کنا نتعلم الإستخارة کما نتعلّم السورة من القرآن): «ما استخاره را تعلّم و فرا مي گرفتيم همانطوري که سوره اي از قرآن را فرا مي گرفتيم» (وسائل الشيعة، جلد ۸، ص۶۶)؛ اين دانش از امور عنايى است و نه درايى و فرايند استخاره به عنايت حضرت حق شکل مى پذيرد و نه به درايت عقل. البته عقل با درايت خويش، حجيت، حقانيت و ارزش صدق آن را درمى يابد. ايمان به استخاره به معناى ايمان به عنايت و توجه حق تعالى است. کسى که به عنايت حضرت حق چشم دارد، باطن را به مراتب بيش از ظاهر، بلکه در سير علّى و معلولى مرتبط با آن و بالاتر از اين، چيره ى بر آن مى داند، از اين رو هيچ گاه يأس و نااميدى به وى راه نمى يابد و با اين اسباب باطنى که همواره در کار و فعاليت مى باشند، تعطيلى و بن بست براى نظام مادى قائل نمى گردد و پوچى در عالم نمى بيند و تهى انگارى را به خود راه نمى دهد؛ زيرا آنان را که در باطن وى در حال فعاليت هستند مى بيند و صداى هر يک از آنان را مى شنود.

استخاره باید توسط فردی انجام شود که با همه وجود و توان خود بتواند به درگاه الهی متصل شود و مشکل خود را مطرح نماید و نتیجه آنرا از خداوند متعال طلب کند انسان باید خود را از همه درگاهها جدا کند و به خداوند متصل شود و بداند که بهترین راه همان راهی است که خداوند آنرا نمایان کند. احادیث دیگری از امامان و پیشوایان نقل شده است که:«هر کس خودش استخاره کند.» چنان که علامه مجلسي & مي گويد: «سيد بن طاووس & گفته است: من حديث صريحي نديده ام که کسي براي ديگران استخاره کند و اصل، آن است که هر کس براي خودش، استخاره نمايد. علامه مجلسي در بيان اين مطلب مي گويد: اولي و احوط آن است که هر کس براي خودش استخاره کند، زيرا ما هيچ حديثي نداريم که شخصي به وکالت از ديگري استخاره نمايد، و اگر وکالت در استخاره، جايز و يا بهتر بود، شايسته و سزاوار بود که اصحاب، از امامان ^ تقاضاي استخاره نمايند و اگر چنين چيزي مي بود، نقل مي شد و دست کم، يک روايت در اين مورد به ما مي رسيد. به علاوه آن کس که مضطر و حاجتمند است، اگر خودش استخاره کند به اجابت، نزديک تر است و دعاي او به اخلاص در نيت، نزديک تر است.

بنابراین همه افراد میتوانند برای خودشان استخاره انجام دهند فقط باید با نیت و اعتماد قلبی این کار را انجام دهند و سعی کنند باور قلبی داشته باشند که در این استخاره خیر و صلاح انها نهفته شده است زیرا که از کتاب آسمانی برآمده است. از این رو اگر نمیتوانید مطلب دل خود را با گسی در میان بگذارید قران را در مقابل خود بگشایید و از درگاه خداوند با خلوص نیت و اعتماد قلبی بخواهید که راه را نشان دهد و شما را از گمراهی نجات دهد. قرآن بهترین راهنما و راه نشان بشریت در کل تاریخ بوده است و استخاره نیز راهی برای مسلمانانی است که دچار دودلی و شک میشوند که در این صورت باز هم میتوانند به قرآن اکتفا کنند و از قران راه و درست را درخواست کنند. خداوند همیشه درهای رحمتش را برروی بندگانش باز گذاشته است و هیچ کس را از عبادت و دعا منع نکرده است از این رو هر مسلمانی میتواند با کتاب آسمانی مشورت کند و آنرا قرائت نماید فقط باید شرایط طهارت را دارا باشد و با وضو در مقابل قرآن بنشیند.