سکه عبارت است از قطعه فلزی با وزن، عیار، جنس و شکل معیّن که برروی آن علایم و اشکال رسمی نقش شده باشد، این سکه پشتوانه ارزی هر کشور می باشد و بدین دلیل ضرب سکه باید قانونی انجام گیرد.در عصر صفویه برای تطبیق تجارت ایران با ارز اسمی و مشترک تجارت در منطقه مدیترانه به ضرب سکه های طلا مبادرت نمودند که به آن اشرفی طلا میگفتند، وزن سکه اشرفی طلا برابر با 88/2 گرم می باشد و سکه عباسی واحد رسمی دیگری است که در عصر صفویه ضرب نمودند که جنس این سکه نقره می باشد.
چه سکه هایی بخریم و چه سکه هایی نخریم
سکه تمام طرح جدید ( امامی ) بهترین گزینه برای خرید سکه است چرا که یک سکه ی تمام طرح قدیم (بهار آزادی) با یک سکه تمام طرح جدید (امامی) هم وزن است ولی شما باید پول بیشتری برای خرید آن بدهید و در هنگام فروش نیز خریداری ندارد و ممکن است روی دستتان باد کند! کلکسیون دارها بهتر است به سمت خرید سکه های طرح قدیم بروند نه کسانی که برای پس انداز به خرید سکه روی آورده اند! اما چرا توصیه می کنیم تا جایی که امکان دارد به سمت سکه های تمام بروید چون در هنگام فروش مبلغی را از قیمت سکه کسر می کنند که این مبلغ از سکه های تمام کمتر است مثلاً اگر کسر از مبلغ فروش سکه تمام ۴۰۰۰ تومان، از نیم سکه ۳۰۰۰ تومان و از ربع سکه ۲۰۰۰ تومان است که در نتیجه می توان فهمید در موقع فروش، سکه های بزرگتر با صرفه تر هستند بدین صورت که در موقع فروش یک تمام سکه مبلغ ۴۰۰۰ تومان کسر می شود ولی در هنگام فروش دو نیم سکه، مبلغ ۶۰۰۰ تومان کسر می شود. ( این مثال برای درک بیشتر موضوع آورده شده است و قیمت های آن غیر واقعی هستند. ) لُپ کلام! حباب قیمتی در سکه های تمام بسیار کمتر از نیم سکه و ربع سکه است، در نتیجه پس انداز کردن تمام سکه بسیار به صرفه تر است.همچنین خرید سکه های تاریخی مثل سکه های پهلوی نیز مناسب سرمایه گذاری نیستند چون این سکه ها به دلیل کلکسیون بودن، به راحتی قابل خرید و فروش نیستند و باید مشتری خاص خودش را پیدا کنید تا به قیمت بفروشید. امّا اگر خیلی پول لازم بودید، طلافروش ها آن را آب می کنند و عیارآن را محاسبه می کنند و با توجه به عیار آن، قیمت آن را محاسبه می کنند و پول آن را به شما پرداخت می کنند.مورد بعدی تاریخ ضرب سکه هاست. تاریخ ضرب سکه ها نیز در قیمت آن ها تاثیرگذار است اما نه روی سکه های طرح قدیم! فقط برای سکه های طرح جدید تاریخ ضرب آن مهم است حواستان باشد سکه هایی را خریداری کنید که از سال ۱۳۸۶ به بعد باشند، در هنگام فروش این سکه ها را با قیمت بالاتری می خرند.
چرا سال ضرب سکه در قیمت سکه تاثیرگذار هست؟
سکه طلا، سکه طلاست. دیگر تاریخ و نوع آن نباید در قیمت آن تاثیر بگذارد. مگر تاریخ سکه در عیار و وزن آن تاثیر می گذارد که قیمت آن هایی که تاریخ ضربشان کمتر هست. اگر بحث کلکسیون بودن باشد باید، گران تر باشد نه ارزان تر. وقتی به این چیزها فکر می کنیم، دلمون به حال کسایی که سکه با ضرب سال پایین دارند و می خواهند بفروشند، می سوزد، اما خُب! متاسفانه این تفاوت قیمت بین سکه های با سال ضرب جدیدتر و قدیمی تر، تبدیل به یک مکانیزم در بازار سکه شده است آن هم به این دلیل است که اکثر مردم همیشه به دنبال سکه هایی با سال ضرب جدید تر هستند، شاید به این خاطر که سکه های جدیدتر نوتر هستند و خط و خش کمتری دارند؛ در نتیجه سکه هایی با سال ضرب جدیدتر در بازار تقضای بیشتری دارد پس طبیعتاً گران تر هستند و حباب قیمتی بیشتری نسبت به سکه های قدیمی تر دارند.
چرا سکه ها فاکتور ندارند
از گذشته تا به امروز خرید و فروش سکه بدون فاکتور انجام شده است؛ چون به صورت قانونی سکه ها توسط بانک مرکزی ضرب می شوند و در بسته های صدتایی به طلافروشان، سکه فروشان یا صرافان به فروش می رسد تا آن ها در بازار به مشتریان و متقاضیان عرضه کنند. فروشندگان سکه هم موظف هستند صرفاً مبلغی به عنوان سود مغازه را به قیمت خود سکه برای فروش به مشتریان، اضافه کنند. به همین خاطر است که دیگر فاکتوری برای اعتبار، بابت سکه به خریدار داده نمی شود.
همانطور که در بخش های قبل هم گفتیم سکه هایی که توسط بانک مرکزی ضرب می شوند بانکی هستند و از اعتبار برخوردارند. اما با گران شدن سکه و افزایش قیمت لحظه ای آن، بدون دریافت فاکتوری معتبر برای سکه چه طور می توانند ضمانتی برای سکه های خود داشته باشند به خصوص این روزها که بازار تقلب برای بسیاری از سودجویان باز است. رئیس اتحادیه طلا و جواهر ( محمد کشتی آرای ) در پاسخ به این سوال که با این شرایط اگر سکه خریداری شده، تقلبی باشد خریدار چگونه می تواند حقوق خود را پیگیری کند؟ اظهار کرد: ما بارها خطاب به خریداران اعلام کرده ایم که خرید خود را از واحدهای مجازی که دارای جواز فعالیت هستند و جواز خود را در معرض دید قرار داده اند؛ خرید کنند در چنین شرایطی هیچ جایی برای نگرانی وجود ندارد. اما برخی واحدهای متفرقه، اجاره ای و … نیز هستند که ممکن است خرید از آن ها مشکلاتی برای مردم ایجاد کند. بر همین اساس همچنان تاکید و توصیه ما به مردم آن است که برای خرید به واحدهای صنفی مجاز مراجعه کنند در این صورت هم از اصل بودن سکه مطمئن می شوند و هم از قیمت آن.
مقایسه بین سرمایه گذاری بر روی طلا و سکه
در مورد سرمایه گذاری روی طلا باید عوامل مختلفی را در نظر گرفت تا به سوددهی رسید. اجرت ساخت، میزان استفاده از سنگ های اتمی، وارداتی بودن طلای موردنظر و … ازجمله این عوامل هستند.همچنین تفاوت هایی بین سکه و طلا وجود دارد که دانستن آن ها می تواند کمک بزرگی به شما در انتخاب روش سرمایه گذاری کند.برای مثال از تفاوت هایی که بین سکه و طلا در سرمایه گذاری وجود دارد این است که طلای ساخته شده دارای کارمزد است ولی سکه به این صورت نیست.در واقع شما زمانی که یک طلای ساخته شده می خرید مبلغی را بابت اجرت ساخت آن پرداخت می کنید که در هنگام فروش دیگر لحاظ نمی شود. به همین دلیل همواره شما طلایی را که می خرید باید باقیمت پایین تر بفروشید.در مقابل هنگام خریدوفروش سکه این شرایط وجود ندارد. قیمت خرید و فروش سکه در صورت یکسان بودن قیمت طلا در بازار، تفاوت چندانی باهم ندارد.پس نداشتن اجرت ساخت در خرید سکه یک مزیت در مقابل طلا برای سرمایه گذاری محسوب می شود.البته اگر از یک زاویه دیگر به موضوع نگاه کنیم، خرید طلا به جز جنبه سرمایه گذاری می تواند جنبه استفاده زینتی هم داشته باشد. در واقع شما هیچ گاه نمی توانید از سکه های خود استفاده زینتی کنید اما می توانید طلای ساخته شده توسط خود یا همسرتان در مهمانی ها یا مجالس مختلف بهکار ببرید و از زیبایی آن بهره مند شوید.
از دیگر مزیت های سرمایه گذاری بر سکه این است که شما هیچ گاه سکه های خود را در معرض دید همگان قرار نمی دهید و همیشه درجایی امن مانند گاوصندوق از آن نگهداری می کنید؛ اما طلا چون استفاده زینتی دارد عموماً در معرض دید است و خطر به سرقت رفتن آن نسبت به سکه بیشتر است.
موارد غیرقانونی ضرب سکه های تقلبی:
هر کسی شبیه هر نوع مسکوک طلا و نقره داخلی و یا خارجی از قبیل سکه بهار آزادی و سکه های حکومت قبلی ایران اعم از لیره و نظایر آن را از پولها و ارزهای دیگر که مورد معامله واقع می شوند بسازد و یا عالماً وارد کشور نماید یا مورد خرید و فروش قرار دهد یا ترویج قلب نماید مشمول مجازات از یک تا ده سال حبس خواهد شد.هر کس به قصد تقلب به هر نحو از قبیل تراشیدن و بریدن و نضایر آن از مقدار مسکوکات طلا و یا نقره ایرانی و یا خارجی نماید و یا از وزن آن بکاهد یا عالماً و یا عمداً در ترویج این قبیل مسکوکات شرکت نماید یا آن را در داخل کشور نماید به حس از 1 تا 3 سال محکوم خواهد گردید.