- بیایید تصور کنیم یک روزمان را به طور کامل تعطیل کنیم، ماجراهای مخاطره آمیز را فراموش کنیم، روی کاناپه دراز بکشیم، فیلم های روز دنیا را تماشا کنیم و کتاب بخوانیم. حالا چه اتفاقی می افتد اگر یک هفته تعطیلِ این چنینی برایمان فراهم شود؟
- شاید شما هم جزو افرادی باشید که ترجیح می دهند به جای سفر کردن به دور دنیا، در خانه بمانند و پیتزا بخورند. اگر از این دسته افراد هستید، جالب است بدانید تنبلی ممکن است شما را تبدیل به شخصی مبتکر و نوآور کند. موضوع شگفت انگیزتر این است که این حقیقت، نه تنها ساختگی نیست؛ بلکه دانشمندان و محققان نیز آن را ثابت کرده اند.
- تنبلی هنری گم شده است. البته منظور از تنبل بودن هدر دادن بی معنای لحظه های زندگی نیست. منظور از این موضوع، بیکاری و تنبلی مناسب است؛ یعنی زمانی که می خواهیم هیچ کاری انجام ندهیم و به ذهن مان استراحت بدهیم.
- تحقیقات نشان می دهد غیرمتمرکز بودن هرچند که به روش های مختلفی باشد، باز هم قدرتمند است. تمرکز کردن کارآمدی ما را افزایش می دهد، در عین حال غیرمتمرکز بودن باعث بیشتر شدن خلاقیت ما در موارد مختلف می شود.
- فکر می کنید چرا مغز شما چنین لحظاتی را برای وصل شدن به ایده های در حال چرخش روی هوا انتخاب می کند؟ یک دلیل اساسی وجود دارد. هنگامی که توجه مان روی استراحت کردن است، ذهن مان در مکان های شگفت انگیز سرگردان می شود. به تازگی مطالعه ای درباره این حقیقت انجام شده است. دانشمندان، افکار مردم را در حالی که فکر می کردند سرگردان هستند و تنبلی می کنند، بررسی کردند.
- با این بررسی ها تایید شد، ذهن انسان در حال استراحت سرگردان است. براساس این تحقیق ۴۸ درصد از مکان هایی که ذهن ما، هنگام استراحت در آنجا سرگردان می شود، مربوط به آینده، ۲۸ درصد مربوط به حال و ۱۲ درصد مربوط به زمان گذشته است.
تاثیر آب و هوا بر شیوه تفکر
جرالد کلور، از پیشگامان پژوهش درباره چگونگی تاثیر تغییردهنده خلق و خوی محیط اطراف بر توانایی شناختی و سنجش، دریافت که آب و هوای مطبوع در اغلب موارد وقفه های گیج کننده در توجه و دقت فرد ایجاد می کند.
گروه کلور 122 دانشجوی لیسانس را در روزهای با آب و هوای خوب مراجعه کردند و از آنها خواستند در نطرخواهی درباره تحصیلات عالی شرکت کنند. هر چه هوا بهتر بود، قانع کردن این دانشجویان با استدلال های نه چندان محکم در موضوعات مورد بحث راحت تر می شد؛ در روزهای آفتابی، با هوای صاف و گرم افراد به طور یکسان با استدلال های قوی و ضعیف به نفع امتحان جامع آخر سال قانع می شدند. هنگامی که هوا بارانی، ابری یا سرد بود، توانایی های انتقادی این دانشجویان بهبود می یافت: در این شرایط آب و هوای فقط استدلال های قوی آنها را قانع می کرد.
کلور و همکارانش نتیجه گیری کردند که آب و هوای مطبوع باعث می شود افراد بیشتر به شیوه تفکر بر اساس "مکاشفه" (heuristic) روی آورند- که عمدتا مبنی بر میانبرهای ذهنی است، و نه تجزیه و تحلیل واقعی.
- آب و هوای تابستانی - بخصوص نوع شرجی آن- نیز ممکن است هم میزان دقت و توجه و هم میزان توان ما را کاهش دهد. در یک بررسی، رطوبت بالای هوا میزان تمرکز افراد مورد آزمایش را پایین آورد و میزان خواب آلودگی آنها را بالا برد. آب و هوا همچنین بر توانایی تفکر انتقادی این افراد نیز تاثیر می گذاشت: هر چه هوا داغتر بود، این افراد با احتمال کمتری چیزهایی را که به آنها گفته می شد، به پرسش می گرفتند.
راه های ترک کردن تنبلی و به تعویق انداختن کارهاشانس با ما یار شده و احتمالا باید زمان بیشتری را برای تنبل بودن خودمان اختصاص دهیم و فکر خود را آزاد کنیم. استراحت دادن به مغز باعث می شود که ایده های عملی بیشتری به ذهن مان برسد و برای به انجام رساندن برنامه ها و اهداف آینده مان نقشه های بهتری بکشیم. گاهی، بهترین فعالیت برای به انجام رساندن کارها این است که هیچ کاری انجام ندهیم.
کار یا تفریح
در مقابل با بهتر شدن آب و هوا، بهره روی افت می کند. برای تعیین کردن علت این رویداد، پژوهشگران گروهی از دانشجویان هاروارد را به کاری شامل وارد کردن داده ها در روزهای آفتابی یا بارانی واداشتند. این دانشجویان به طور اتفاقی به دو گروه تقسیم شده بودند که در یکی از این دو شرایط آب و هوایی به کار می پرداختند: به آنها پیش از شروع کار شش عکس از فعالیت های بیرون از خانه در هوای خوب مانند قایقرانی یا غذا خوردن در فضای بیرون نشان داده می شد، یا از آنها خواسته می شد تا فعالیت های معمول روزانه شان را توصیف کنند.
این پژوهشگران دریافتند که این دانشجویان هنگامی عکس های فعالیت های مطبوع در فضای بیرون را دیده بودند، بهره روی کمتری داشتند. توجه آنها به جای متمرکز شدن بر کارشان، بر چیزهایی معطوف می شد که ترجیح می دادند انجام دهند- بدون توجه به اینکه آب و هوای بیرون آفتابی یا بارانی باشد (گرچه تاثیر نشان دادن این عکس ها در روزهای آفتابی قوی تر می شد). صرف فکر کردن به جایگزین های خوشایند باعث کاهش تمرکز افراد می شد.
