تقریبا دیگر همه ما میدانیم که همین میهمانی کوتاه مدت خارجی ها در کشورمان یکی از مهمترین عوامل رشد و توسعه صنعت گردشگری برای کشورمان محسوب می شود. به همین دلیل لازم است که فرهنگ چگونه رفتار کردن با گردشگران خارجی را بلد باشیم.
فراموش نکنیم که گردشگران خارجی همیشه پتانسیل بالایی را برای تبدیل شدن به سفیران تبلیغاتی کشور میزبان دارند. ما نیز باید به بهترین نحو ار این فرصت استفاده کنیم و با ارائه آموزش های کافی در چگونگی رفتار با یک گردشگر باعث رضایتمندی و به وجود آمدن فرصت های آتی برای حضور دوباره او در کشورمان باشیم. در ادامه نکاتی را جهت بالابردن فرهنگ جذب گردشگر به کشورمان را بیان می کنیم. به لطف خدا و امنیتی که در کشور ما حکمفرماست در چند سال اخیر تعداد بیشماری از گردشگران خارجی از نقاط مختلف دنیا به ایران آمده اند، نکته مهم دیگری که می بایست در نظر داشته باشیم، راهنمایی درست در مورد محل اسکان مناسب برای گردشگران است. دادن اطلاعات کافی و درست در مورد چگونگی رزرو هتل می تواند خیال گردشگران را در مورد محل اقامت راحت کند و او را از سردگمی نجات دهد.
راهنماي موزه كه دختر جواني است با ديدن زن فرانسوی به طرف او و همراهان ايراني اش مي آيد. بعد درباره تمام زواياي موزه از زمان ساخت آن و دليل شكل جالب معماريش تا سرگذشت پادشاهي كه در قبر داخل موزه آرميده، مجسمه ها و لباس هاي رزم داخل موزه و هر چيز ديگري كه فكر مي كند جالب است براي زن فرانسوی توضيح مي دهد. يكي از همراهان زن فرانسوی هم مطالب را براي او ترجمه مي كند. در حيني كه راهنما توضيح مي دهد، هر بازديد كننده ديگري كه از او سؤالي مي پرسد يا راهنمايي مي خواهد جوابش را نمي دهد يا جواب سربالا مي دهد. راهنما زن فرانسوی را حتي تا بيرون از محوطه موزه و كنار مغازه هايي كه صنايع دستي مي فروشند هم مي برد.
در آخر با وجود اين كه دو زن ديگر هم همراه زن فرانسوی هستند تنها با او دست مي دهد و خيلي گرم از او خداحافظي مي كند و بدون خداحافظي از بقيه به محل كارش برمي گردد! توضيحات او قريب به نيم ساعت طول مي كشد و واقعاً زن فرانسوی را تحت تأثير كارها و شخصيت مغرور پادشاهي قرار مي دهد كه تلاش زيادي كرده بود تا ايران را متحد كند و به عنوان كشوري قدرتمند در صحنه جهاني مطرح كند. اما رفتار او به عنوان يك ايراني به هيچ وجه نمي توانست زن فرانسوی را تحت تأثير قرار دهد. زن فرانسوی به خوبي متوجه مي شد كه راهنما او را با وجود اين كه تنها يك كارمند ساده در كشورش است، به انبوهي از هموطنانش كه در بين آنها افراد فرهيخته زيادي وجود دارند ترجيح مي دهد يا حتي اگر مي خواسته تصوير مثبتي از ايران نشان دهد رفتارش به حدي همراه با افراط بوده كه تبديل به رفتاري زننده شده است.
اين تنها نمونه اي از رفتارهاي غيرمتعارفي است كه ما در مواجهه با خارجي ها به ويژه غربي ها در پيش مي گيريم. در واقع به نظر مي رسد كه رفتار ما در مواجهه با اين افراد دچار نوعي افراط و تفريط است. افراط و تفريط از يك طرف از جانب كساني كه نظير راهنماي موزه رفتار مي كنند و برعكس از جانب كساني كه مي خواهند به خارجي ها نشان دهند كه افراد مغروري هستند و خارجي ها را هيچ حساب مي كنند و يا رفتار خصمانه اي با آنها دارند. اين هر دو نوع رفتار هم از گذشته همراه با شيفتگي ما نسبت به جهش هاي اقتصادي غرب از يك سو و از سوي ديگر صدمات جبران ناپذيري كه استعمارگران به كشور ما و غرور ملي مان وارد كرده اند و نهايت آن اجراي قانون كاپيتولاسيون در دوره پهلوي است ناشي مي شود.
ولي از هرچه كه ناشي شود لازم است كه در رفتارها، تعديلي به وجود آيد و همه فكر و برداشت هايمان را براي خودمان نگه داريم. چراكه اين امر به ديدگاه خارجي ها به ويژه جهانگردان نسبت به فرهنگ ما خدشه وارد مي كند. در واقع خارجي هايي كه به دليل مأموريت و يا به دلايل ديگر در ايران ماندگار مي شوند يا طولاني مدت در ايران به سر مي برند و به تدريج با فرهنگ عمومي مردم ايران آشنا مي شوند پس از مدتي حتي ترك ايران را سخت مي بينند. ولي براي جهانگردي كه تنها مدت كوتاهي در ايران به سر مي برد گاهي هضم بعضي از رفتارها سخت مي شود. به ويژه كه روزبه روز بر اهميت توريسم در اقتصاد كشورها افزوده مي شود و در كشور ما هم به تدريج رويكردي نسبت به گسترش توريسم ايجاد شده است. طبيعي است كه گسترش توريسم هم به فرهنگ خاصي نياز دارد.
با مسافران خارجی چگونه برخورد کنیم؟
1- استفاده از راهنمای کار کشته
از آنجایی که راهنمایان گردشگری پل ارتباطی میان فرهنگ ما و گردشگر محسوب می شوند، در وهله اول استفاده از راهنمای کاربلد و آموزش دیده اهمیت بسیار بالایی در جذب گردشگر خارجی دارد. اما باید به این نکته توجه داشت که راهنمایان گردشگری صرفا راهنمایان تور نیستند، راهنمایان محلی و ارگانهای متولی گردشگری نیز خود به عنوان راهنمایان گردشگری محسوب می شوند که به نوعی سفیران فرهنگی و تاریخ و تمدن و ارائه کننده تصویری جامع از کشورمان هستند که می توانند هر یک از گردشگران را به سفر دوباره به ایران ترغیب کنند.
2- یاد گرفتن زبان انگلیسی
همانطور که میدانید زبان انگلیسی به عنوان زبان بین الملی دنیا شناخته شده است. ما نیز با آموزش و فراگیری این زبان خیلی راحت تر میتوانیم با توریست های خارجی ارتباط برقرار کرده و به رفع نیازهای میهمان خارجی مان بپردازیم. متاسفانه نباید این نکته را فراموش کنیم که کشور ما جز معدود کشورهایی است که مردمش از انگلیسی به عنوان زبان دوم استفاده نمی کنند و فقط عده خاصی صحبت کردن به این زبان را بلدند. از این رو ارتباط گرفتن گردشگران خارجی با ما اندکی دشوار است. این نکته را نباید فراموش کرد که به دلیل اهمیت نقش زبان در جذب گردشگر لازم است که حداقل نوجوانان و جوانان کشورمان دست به اقدامی اساسی زده و به یاد گیری این زبان بپردازند.
3- بیایید گردشگر را تیغ نزیم
باید این فرهنگ غلط زرنگ بازی در مقابل گردشگر خارجی را دور بریزیم.متاسفانه بسیاری از ما گمان میکنیم که توریست خارجی هیچ پس زمینه ذهنی درباره هزینه ها در کشورمان ندارند و بنابراین آزادیم که هر هزینه پرت و پلایی را او بستانیم. اما خیر! هیچ هم این طور نیست. امروز عصر تکنولوژی و اینترنت است و هر گردشگر پیش از آغاز سفر خود تمامی هزینه های مربوط به کشور میزبان اعم از نرخ تاکسی ها، خوراکی ها،اقامتگاه ها و… را با جزییات دقیق تحلیل و بررسی کرده است. پس با دریافت هزینه های اضافی باعث فراری دادن گردشگر از کشورمان نشویم چرا که بقای صنعت گردشگری کشورمان به همین گردشگران بستگی دارد.
4- مهربان باشیم
متاسفانه باید حقیقت را پذیرفت که نحوه رفتار با گردشگران در ایران دارای کاستی ها و نواقصی است. برای مثال میتوان گفت که گاه گردشگران خارجی به منظور کنترل مدارک و انگشت نگاری در فرودگاه ها یا حتی مرزهای زمینی، مدتی طولانی متوقف می شوند. این انتظار درنهایت به کلافگی و نارضایتی گردشگر می انجامد.
از طرف دیگر برخوردهای نامناسب درباره ی نوع پوشش گردشگران و رعایت نکردن حجاب کامل از طرف گردشگر خارجی، گاه موجب ناراحتی و آزرده خاطر شدن گردشگر است لذا بهبود رفتار با گردشگر بسیار راحت تر از تقویت زیرساخت هایی نظیر هتل، غذاخوری و پرواز است. به نظر من یک رفتار گرم و دوستانه خیلی راحت می تواند ضعف هایمان درباره کاستی های محل اقامت یا مسائل دیگر را بپوشاند.
5- سفره دلمان را برای گردشگران خارجی باز نکنیم
شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشد که ببنید یک هم وطن هنگام مواجه با توریست های خارجی سفره دلش را برای او باز کرده و از تمامی مشکلات و سختی هایی که در کشورش وجود دارد با او صحبت می کند.
توجه داشته باشید که این کار بسیار اشتباه است چرا که به شکلی باورنکردنی ارزش و مرتبه کشورمان را در نزد آنها پائین می آورد. گرچه باید واقع بین باشیم و قبول کنیم که ما بی شک از نظر توسعه اقتصادی هم ردیف کشورهای پیشرفته نیستیم اما با این حال موضوعات ارزشمند زیادی وجود دارد که می توانیم به آنها ببالیم. جالب است بدانید که برخلاف ما مردم بسیاری از کشورها اصلاً دلیلی نمی بینند که درباره مشکلات کشورشان با گردشگران خارجی صحبت کنند. آنها معتقدند که مشکلاتشان صرفا برای خودشان است و ارتباطی به دیگران ندارد.
در نهایت لازم است هر یک از ما ، به عنوان یک ایرانی ، با برخورد صحیح با گردشگران خارجی، از ترویج تبلیغات منفی درباره کشورمان جلوگیری کنیم و راه را برای توسعه ی هر چه تمام تر صنعت گردشگری هموار سازیم.
طوري با جهانگردان رفتار كنيم كه مطمئن شويم آنها باز مي گردند:
يكي از فكرهاي اشتباه ما در قبال خارجي ها به ويژه جهانگردان اين است كه گمان مي كنيم آنها افراد مناسبي براي تيغ زدن هستند. در حالي كه ما لازم است اصول مشتري مداري را در قبال جهانگردان نيز رعايت كنيم. لبخند زدن و احترام گذاشتن به مشتري و ارائه خدمات مناسب به او اصول اصلي مشتري مداري هستند كه نه تنها در قبال خارجي ها بلكه در قبال خريداران كالا و خدمات داخلي نيز بايد رعايت شوند و بقاي صنايع در شرايط رقابت جهاني به آنها بستگي دارد.
در واقع در كشورهاي موفق در زمينه صنعت توريسم اين مشتري مداري به خوبي رعايت مي شود. تركيه نمونه اين كشورها است. در اين كشور رستوران ها، هتل ها و بخش هاي خدماتي ديگر با هم رقابت مي كنند تا با قيمت مناسب تر خدمات بهتري نسبت به رقيبشان به جهانگردان ارايه دهند و حداكثر رفاه را براي او فراهم آورند. هدف آنها اين است كه توريست دفعه بعد هم به هتل يا رستوران آنها مراجعه كند. يا در كشور فرانسه توريست ها براي خريد كالا از معافيت مالياتي برخوردار مي شوند و در هنگام خروج از كشور با ارايه رسيد خريدها، پول مالياتي كه از شهروندان عادي كسر مي شود به آنها پرداخت مي شود. در حالي كه يك فكر اشتباه در بخش هاي خدماتي ما اين است كه جهانگرد همين يك بار به آنها مراجعه مي كند و بنابراين بايد با او گران تر حساب كنند.
يك خارجي كه براي مأموريت در ايران به سر مي برد، از اين بابت شاكي است. او مي گويد: «هر بار كه به تنهايي به رستوراني مي روم قيمت غذا را براي من گران تر حساب مي كنند. بنابراين هميشه با يك ايراني به رستوران مي روم. در مورد كرايه تاكسي هم همين طور است. راننده ها فكر مي كنند كه هر كرايه اي كه بخواهند حق دارند از من بگيرند. بنابراين سعي مي كنم ميزان كرايه هر مسير را بفهمم و حتماً پول خرد همراه داشته باشم».
برخي از هتل ها هم به شيوه اي كه فكر مي كنند زرنگي است به خارجي ها مي گويند خدماتشان را به يورو يا دلار هم ارائه مي كنند و در اين ميان مقدار زيادي از ما به التفاوت را براي خود برمي دارند.
2 سال پیش