چگونه یک پروپوزال خوب بنویسیم

پروپوزال چیست؟

دانشجویان در مقاطع مختلف تحصیلی به ویژه در مقاطع ارشد و دکتری یا کارمندان امروز اداری و پژوهشی، مسلما در فرآیند کار و تحصیل خود با واژه «پروپوزال» Proposal مواجه شده اند. بسیاری از افراد وقتی اولین بار واژه پروپوزال را از اساتید راهنمای خود می شنوند، از خود پرسیده اند، پروپوزال یعنی چه؟ می خواهید بدانید پروپوزال چیست و یک نمونه پروپوزال موفق دانشگاهی یا کاری را چگونه می توان پیدا کرد یا نوشت. در این مطلب با شما هستیم تا در این خصوص بیشتر صحبت کنیم.

در واقع، واژه پروپوزال برگرفته شده از واژه propose به معنای پیشنهاد دادن است. به عبارت دیگر می توان گفت معنی پروپوزال یا proposal چیزی شبیه «پیشنهاده پژوهشی» است. این معنی برای واژه پروپوزال از سوی فرهنگستان ادب فارسی انتخاب شده است. در حقیقت پروپوزال، طرحی است که در ذهن دارید و می خواهید آن را عملی کنید و باید آن را به صورت استاندارد و مکتوب به گروهی پیشنهاد بدهید.

قسمت های یک پروپوزال

1. عنوان
2. چکیده
3. مقدمه/پس زمینه
4. بیان مشکل
5. مرور متون
6. هدف/مقصود/علت/سوالات تحقیق
7. روش تحقیق
8. ابزار تحقیق
9. اهمیت/پیامدها
10. کلیات فصل ها
11. زمان بندی/طرح کار
12. نتایج
13. منابع و ضمایم

تعریف پروپوزال قوی چیست؟

تعریف عملیاتی برای یک پروپوزال قوی عبارت است از امتیاز یا نمره اولویت (priority score) که توسط بخش بررسی مطالعات در یک نهاد یا موسسه تحقیقاتی اعطا کننده بودجه به آن پروپوزال داده میشود. کیفیت پروپوزال پژوهشی شما نه تنها به کیفیت پروژه تحقیقاتی شما بستگی دارد بلکه به کیفیت نگارشی پروپوزال نیز بستگی دارد. در عین حال یک پروپوزال نمیتواند قوی باشد مگر اینکه محتوای علمی آن قوی باشد. مفهوم قوی بودن محتوای علمی مستلزم اعتبار علمی ذاتی کار میباشد و همچنین دلالت بر به کارگیری تکنیک هایی منطبق بر آخرین پیشرفت های علمی دارد.

چگونه یک پروپوزال خوب بنویسیم؟

پروپوزال باید حاوی اطلاعاتی باشد که خوانندگانش متقاعد شوند که شما ایده پژوهشی مهمی در سر دارید، دریافت درستی از ادبیات موضوع و مباحث مهم مربوط به آن دارید و در نهایت آنکه روش شما روشی معتبر است. کیفیت پروپوزال پژوهشی شما نه تنها به کیفیت پروژه پیشنهادی ، بلکه به چگونگی نگارش پروپوزال شما بستگی دارد . این خطر وجود دارد که یک پر وژه پژوهشی خوب به دلیل آن که پروپوزال آن نگارش خوبی ندارد رد شود . از این رو به صلاح است که نگارش شما منسجم ، روشن و برانگیزاننده باشد. هدف از این موضوع تمرکز شیوه نگارشی پروپوزال است و نه نحوه بسط ایده های پژوهشی.

عنوان :

عنوان پژوهش باید مختصر و توصیفگر با شد. برای م ثال می توان عبارت پژوهشی درباره ... را به کار نبرد . عنوان ها اغلب برحسب کارکرد پژوهش بیان می شوند، زیرا چنین عنوان هایی به روشنی نشان دهنده متغیرهای مستقل و وابسته هستند . با وجود این درصورت امکان عنوانی روشنگر و جذاب انتخاب کنید . یک عنوان خوب نه تنها توجه خواننده را جلب می کند بلکه باعث می شود او جهت گیری مثبتی به پروپوزال پیدا کند.

چکیده :

چکیده خلاصه کوتاهی از کل پروپوزال است که نباید بیش از حدود 300 کلمه باشد . چکیده باید شامل بیان مسئله، ضرورت پژوهش، فرضیه (در صورت وجود )، روش و یافته های اصلی پژوهش باشد. توصیف روش می تواند شامل طراحی، روال کار، نمونه گیری و ابزار مورد استفاده باشد.

مقدمه :

هدف اصلی از نگارش مقدمه ایجاد پیشینه یا بستر لازم برای مسئله پژوهشی شماست . چگونگی صورت بندی مسئله پژوهش شاید بزرگترین مشکل نگارش پروپوزال باشد . اگر مسئله پژ وهش در بستر ادبیاتی عام و پریشان شکل گرفته باشد، در آن صورت بی مایه و غیر جالب می نماید اما اگر همان مسئله در بستر حوزه پژوهشی بسیار دقیق و روزآمدی جای گرفته باشد، آنگاه اهمیتش آشکار خواهد شد. متأسفانه قانون خاصی برای چگونگی نگارش پاراگراف آغازین که هم جال ب و هم روشنگر باشد وجود ندارد . این امر تا حدود زیادی به خلاقیت شما و عمق درکی که از جوانب مسئله دارید بستگی دارد، و اینکه تا چه حدی می توانید به نحوی روشن به مسئله پژوهش بیندیشید. با وجود این بکوشید نخست مسئله پژوهش خود را یا بر بستری از حوزه ای داغ و امرو زی جای دهید یا بر حوزه ای قدیمی تر که هنوز زنده و مورد توجه است . دوم آنکه لازم است پیشینه تاریخی مختصر اما در خوری به دست دهید . سوم آنکه ، بستری امروزین فراهم آورید چنانکه در چنین بستری ، مسئله پژوهش پیشنهادی شما جایگاهی محوری پیدا کند و در نهایت باید ، بازیگران کلیدی را شناسایی کنید و به مربوط ترین و نمایاننده ترین موارد و مطالب منتشر شده اشاره کنید . خلاصه آنکه بکوشید مسئله پژوهش تان را تا حد امکان برجسته سازید و در عین حال اهمیتش را توضیح دهید. مقدمه معمولاً با عبارتی کلی درباره حوزه مسئله پژوهش و تمرکز ب ر مسئله ای خاص آغاز می شود . به دنبال آن نیز توجیه یا دلیل منطقی پرداختن به چنین مطالعه ای می آید. مقدمه معمولاً موارد زیر را در بر می گیرد:

بیان مسئله پژوهش، که اغلب با عنوان هدف از پژوهش نیز نام برده می شود.

• فراهم آوردن بستر و آرایش صحنه برای مسئله پژوهش تان به نحوی که ضرورت و اهمیت آن را نشان دهد.
• ارایه دلیل منطقی مطالعه پیشنهادی و نشاندادن چرایی ارزشمندی انجام آن.
• شرح مختصر مباحث عمده و مسائل فرعی ای که پژوهش به آنها می پردازد.
• شناسایی متغیرهای مستقل و وابسته آزمایش یا مشخص کردن پدیده ای که می خواهید مطالعه کنید.
• بیان فرضیه یا نظریه ( اگر وجود دارد ) در پژوهش های اکتشافی یا پایدار شناختی ، نیازی به داشتن فرضیه نیست ( لطفاً
• فرضیه را با گمانه های آماری بی اهمیت اشتباه نگیرید).
• تعیین حدود یا مرزهای پژوهش پیشنهادی برای رسیدن به تمرکز روشن.
• ارایه تعاریفی از مفاهیم کلیدی ( این مورد اختیاری است ).

مرور ادبیات پژوهشگاهی مرور ادبیات پژوهش در بخش مقدمه جای می گیرد . با وجود این، بیشتر تصمیم گیران و تصویب کنندگان پروپوزال ها ترجیح می دهند بخش جداگانه ای به این امر اختصاص یابد که در آن مروری کلی بر ادبیات پژوهش انجام ش ده باشد . مرور ادبیات پژوهش کارکردهای مهمی دارد از جمله :

• این اطمینان را فراهم می آورد که شما آنچه را که پیش از این گفته شده تکرار نخواهید کرد.
• به کسانی که شالوده پژوهش شما را بنیان نهاده اند اعتبار می بخشد.
• دانش شما را پیرامون مسئله پژوهش نشان می دهد.
• درک شما را از مباحث پژوهشی و نظری مربوط به مسئله پژوهش نشان می دهد.
• توانایی شما را در ارزیابی انتقادی اطلاعات ادبیات مربوط به موضوع آشکار می کند.
• توانایی شما را در ترکیب و سنتز ادبیات موجود نشان می دهد.
• دریافت های نظری جدیدی به دست می دهد یا الگوی جدیدی ارایه می کند که همان چارچوب مفهومی پژوهش تان است.
• خواننده تان را متقاعد می کند که پژوهش پیشنهادی در غنی سازی ادبیات موضوع مشارکتی مهم و بنیادی خواهد داشت .

( یعنی مشکل نظری مهمی را حل یا شکاف بزرگی را در ادبیات مورد نظر پر می کند).

بیشتر پژوهشگران تازه کار در مرور ادبیات تحقیق دچار این مشکلات هستند:

• فقدان سامان و ساختار
• فقدان تمرکز ، وحدت و انسجام
• تکراری بودن
• کوتاهی در ذکر مقالات و آثار پر نفوذ
• ناتوانی در همراهی با پیشرفت های جدید
• ناتوانی در ارزیابی انتقادی مقالات و آثار ذکر شده
• ذکر منابع نامربوط و نامعتبر
• وابستگی بیش از حد به منابع دست دوم

خطاهای رایج در پروپوزال نویسی

• ناتوانی در ارایه بستری مناسب برای تنظیم مسئله پژوهشی .
• ضعف در تعیین شرایط محدود کننده پژوهشی .
• ضعف در ذکر منابع راهنما .
• ناتوانی در ارایه درست نحوه مشارکت نظری و تجربی دیگر پژوهشگران .
• ضعف در تمرکز بر مسئله پژوهش
• ضعف در پردازش استدلال هایی منسجم و متقاعد کننده برای پژوهش پیشنهادی .
• طولانی کردن موضوعات کم اهمیت و ایجاز موضوعات مهم.
• این شاخ و آن شاخ پریدن – سرک کشیدن به هرجا بدون جهت گیری خاص.
• خطاهای متعدد در نقل قول ها و ارجاعات نادرست.
• کوتاهی یا بلندی بیش از حد.
• نگارش شلخته و بی سامان .

چگونه یک مقاله خوب بنویسیم؟