کمتر پیش میاید کسی از حفظ جدول ضرب خاطره ای نداشته باشد. در بسیاری از اوقات این خاطره شیرین و گاهی نیز تلخ است. جدول ضرب یکی از مفاهیم درسی است که آموزش آن از پایه سوم ابتدایی شروع می شود. برای آموزش جدول ضرب می توان با صرف وقت، استراتژی و کمی صبر خاطره شیرینی در ذهن کودک به جا گذاشت. از آنجا که جدول ضرب از مفاهیم پایه برای حل مسائل ریاضی بوده و در زندگی روزمره نیز بسیار کاربردی می باشد. کودک حتما باید آموزش ببیند.
روش های مختلف آموزش جدول ضرب
- آموزش جدول ضرب با استفاده از انگشتان دست
- آموزش جدول ضرب با بازی
- آموزش جدول ضرب به زبان ریاضی
- آموزش جدول ضرب با داستان کوتاه
- آموزش جدول ضرب با شعر
- آموزش جدول ضرب با چرتکه
- آموزش ضرب عدد 11
روش های آموزش جدول ضرب
روش بازی با تاس
در این متد باید معلم 20 عدد مکعب مربع که همانند تاس است تهیه کند و به طور تصادفی روی هر یک از وجه های آن ضرب ها را بنویسد.دانش آموزان را به چند گروه تقسیم کرده و تعدادی از مکعب های نوشته شده از تساوی های ضرب را بین آن ها تقسیم کند.بچه ها با هر بار انداختن تاس ها و تکرار شدن این عمل به راحتی می توانند ضرب را یاد بگیرند و دانش آموزان در حین بازی تاس ها را با همدیگر عوض می کنند که این عمل تکرار بر روی یادگیری آنها تاثیر زیادی خواهد داشت.
آموزش جدول ضرب با استفاده از انگشتان دست
چنانچه در این بخش توضیح خواهیم داد یک روش دیگر برای اینکه جدول ضرب را به بچه ها یاد بدهیم استفاده از انگشتان دست است که این روش فقط برای عدد 9 قابل اجرا است.
برای نمونه اگر بخواهیم ضرب 4×9 را انجام دهیم:
هر دو دست خود را جلوی خودمان باز کرده و از سمت چپ انگشت چهارم را پایین می آوریم.
سپس انگشتان خود را هم قبل و هم بعد از انگشت خم شده می شماریم که عدد قبلی 3 و عدد بعد از انگشت خم شده 6 می شود پس جواب حاصل ضرب می شود 36.
روش دیگر مربوط به ضرب اعداد 6 تا 9 می باشد که این روش هم با انگشتان دست انجام می شود.
باز هم هر دو دست را مقابل خود بگیرید و به هر کدام از انگشتها عددی بین دو عدد 6 تا ده را در نظر بگیرید.حالا دو عددی را برای ضرب در نظر بگیرید به عنوان نمونه 6×8
در مرحله بعد انگشتهایی که به عنوان 6 و 8 انتخاب کرده اید به هم بچسبانید.
بعد انگشتهایی که به هم وصل هستند را بشمارید و همچنین اعداد پایینی آنها را.
در این نمونه در نظر گرفته شده 4 انگشت به هم متصل هستند که این عدد را در 10 ضرب میکنیم.
در ادامه انگشتهای باقی مانده که بالا هستند را بشمارید و در همدیگر ضرب کنید که چنین عبارتی به دست می آید 2×4 و حاصل برابر است با 8
در مرحله پایانی هر دو عدد بدست آمده را با هم جمع میکنیم که جواب برابر است با 48.
ضرب در عدد 11 دو قانون دارد:
1- یکی برای اعداد از 1 تا 9 قابل اجرا است به این صورت که هر عددی از 1 تا 9 در یازده ضرب شد همان عدد را دوبار بنویسید.
2- روش دیگر ضرب عدد 11 در اعداد دو رقمی می باشد که فقط برای اعداد دو رقمی کاربرد دارد به عنوان مثال حاصل ضرب 17×11 را در نظر بگیرید
برای شروع عددهای تشکیل دهنده ی عدد 17 را با فاصله کنار هم بنویسید 1-7
در گام بعدی دو عدد را با هم جمع کنید و آن را به جای خط فاصله قرار دهید.187
متد دیگری که با کمک انگشتان دست است را در نظر میگیریم برای نمونه 5×6 را در ذهن خود بیاورید برای حساب کردن آن انگشت های هر دو دست را باز نگه می داریم و می گوییم چون یکی از عددها 5 است پس انگشتان دست چپ را باز نگه می داریم ولی چون عدد بعدی یک واحد از پنج بیشتر است یکی از انگشتها را در دست راست خم میکنیم حال حاصلضرب انگشتهای تا نشده را به دست می آوریم به این صورت 4×5 که جواب میشود 20.در گام آخر به تعداد انگشتهای تا شده ده واحد به حاصل جمع بالا اضافه می کنیم چون یک انگشت تا کردیم پس داریم 20+ 10=30
یک نمونه دیگر برای به دست آوردن جواب با کمک انگشتها.حاصل 7×6 را به اینصورت به دست می آوریم.دستها را باز کنید عدد اول یعنی 6 یک واحد از 5 بیشتر است پس یکی از انگشتهای دست چپ تا می شود عدد بعدی 7 که دو واحد از پنج بیشتر است دو واحد از انگشتان دست راست تا می شود حالا چه می بینیم 4 تا انگشت از دست چپ و 3 تا انگشت از دست راست داریم که حاصل ضرب آنها می شود 3×4 برابر است با 12.حالا برای هر انگشتی که خم کرده ایم ده واحد به حاصلضرب بالا اضافه می کنیم چون سه انگشت تا شده پس 30 واحد اضافه میکنیم که پاسخ می شود 42.
یه نمونه دیگر از همین روش را انجام می دهیم.
برای بدست آوردن پاسخ 8×7 انگشتان دستها را مقابل خود باز کنید عدد هشت چون 3 واحد بیشتر از 5 است سه تا از انگشتان دست چپ را خم میکنیم.بعد عدد دوم را ببینید چون عدد 7 دو واحد از عدد پنج ببشتر است پس 2 تا از انگشتان سمت راست را تا می کنیم.گام بعدی بدست آوردن حاصلضرب انگشت های باز است که می شود 2×3 و حاصل برابر 6 است که به ازای هر انگشت تا شده ده واحد هم به حاصلضرب بالایی اضافه می کنیم.در این حاصلضرب پنج انگشت تا شده داریم پس 56=50+3×2=7×8
روش خط بازی
در این روش که بهتر است در ساعات زنگ ورزش انجام شود،معلم بچه ها را به دو گروه تقسیم کند و روی زمین خط هایی که اعداد را از 0 تا 9 نشان میدهد روبه روی هم بکشد و از هر گروه بخواهد در خانه ای بپرد و ضرب مورد نظر را بپرسد گروهی که پاسخ درست می دهد امتیاز میگیرد در غیر اینصورت امتیاز را به گروه دیگری واگذار می کند.
سوار کاری
متد دیگری که باعث میشود دانش آموزان جدول ضرب را بهتر و زودتر فرا بگیرند استفاده از سوارکاری در زنگ ورزش است. یکی از دانش آموزان را برای سوارکاری انتخاب کنید و بقیه ی بچه ها به صورت ستونی کنار هم صف بکشند بعد شخص سوارکار ضربی را بیان می کند و همه ی بچه ها باید در ذهن خود حاصل را پیدا کنند و سوارکار با دویدن دست خود را به یکی از دانش آموزی می زند که باید شخص مورد نظر سریع جواب را بگوید اگر جوابش درست بود باید سریع خود را به جایی که سوار کار ایستاده است می رساند و به همین منوال بازی ادامه پیدا می کند و این تکرار همراه با بازی این یادگیری را دو چندان می کند.
روش دایره و نخ
روش دیگری که در اینجا به آموزش آن پرداختیم روش دایره و نخ است به اینصورت که:
- در ابتدا دایره ای را رسم کنید که شعاع آن دو متر باشد بعد عددها را از 0 تا 9 با فاصله ی مشخصی روی دایره بنویسید.
- دو تا مربع هم در مرکز دایره رسم کنید.یکی از مربع ها برای یکان و مربع دیگر که در سمت چپ است برای دهگان در نظر گرفته می شود.
- برای این بازی به ده نفر نیاز داریم که هر نفر روی یکی از عددها بایستد و به هر دانش آموز گردنبندی می دهیم که رویش عددی نوشته شده که بر روی آن ایستاده است.
- در هنگام بازی دانش آموز بایستی با توجه به شماره ای که به گردن خود دارد در جای مناسب خود یکان یا دهگان قرار بگیرد. برای نمونه حاصل ضرب 4×8 می شود 24.
- حالا دانش آموزانی که عدد 2 و 4 بر گردنشان آویزان است باید در جای خود قرار بگیرند.
- اگر در این بازی خطایی صورت گرفت باید شخص مورد نظر را از بازی اخراج کنید و گردنبند آن را به دانش آموز دیگری بدهید.
یادگیری جدول ضرب با استفاده ازموسیقی و داستان کوتاه
روش دیگری که یادگیری ضرب را برای بچه ها خوشایند میکند استفاده از داستان کوتاه،شکل و رنگ آمیزی است.
موسیقی هم در جای خود بخشی از زندگی ما را به خود اختصاص داده که از آن نیز می توان به عنوان ابزاری برای یادگیری استفاده کرد.کودکان با کمک موسیقی می توانند مفاهیم دشواری را فرا بگیرند چون مغز با موسیقی راحتتر ارتباط برقرار میکند.
یادگیری جدول ضرب با استفاده از چرتکه
یکی دیگر از ابرازهای قدیمی برای به دست آوردن محاسبات ریاضی چرتکه است که استفاده از این وسیله قانون و روش خاص خود را دارا است و کار با این وسیله باعث میشود که هر دو نیم کره ی شما عملکرد بالایی داشته باشد و همچنین کار با آن باعث می شود جواب را سریعتر و دقیق تر بدست آورید،همچنین استفاده از این وسیله مغز را در برابر استرس و بالا بردن اعتماد بنفس یاری می دهد.اما کار با چرتکه به دوره های آموزشی خاصی نیاز دارد که در این بخش قادر به آموزش نیستیم.
نکات تکمیلی جهت آموزش اصولی جدول ضرب
برای آموزش اصولی جدول ضرب بهتر است همه ی موارد و نکاتی که در ادامه در اختیارتان قرار داده ایم را رعایت کنید:
- در آموزش جدول ضرب از هر گونه عجله و شتابزدگی دوری کنید.
- برای آموزش جدول ضرب باید علاقه ی کودک را بالا برده و والدین هم در این بین همکاری کامل را داشته باشند و از روش های مختلف و متنوع استفاده کنند.
- پیش از شروع هر آموزشی دانش آموز را با دسته بندی و تعداد اعضای هر دسته آشنا کنید.
- در آموزش چنین مفاهیم حساسی که نیاز به دقت و تمرکز بالایی می باشد از پرخاشگری، تندخویی و تنبیه کردن آن ها به شدت خودداری کنید.
ضرب عدد 9
-
انگشتان دست را در مقابل خود بگیرید.
-
برای ضرب 3*9، از سمت چپ، انگشت سوم دست خود را خم کنید. (برای ضرب 4*9، از سمت چپ، انگشت چهارم خود را خم کنید)
-
خوب اکنون قبل از انگشت خم شده، دو عدد انگشت و بعد از انگشت خم شده 7 عدد انگشت قرار دارد پس جواب ضرب 27 است.
-
این تکنیک برای ضرب عدد 9 کاربرد دارد.
ضرب عدد 11
قانون اول: برای ضرب عدد 11 در هر کدام از اعداد یک تا 9، کافیست عدد ضرب شده رو دو بار بنویسید .
به عنوان مثال : 11*9=99
قانون دوم: برای ضرب اعداد دو رقمی در 11 از این روش استفاده کنید:
-
این روش فقط برای اعداد دو رقمی کاربرد دارد.
-
به عنوان مثال ضرب عدد 11*18 رو نظر بگیرید. 1 و 8 را با فاصله ای کنار هم بنویسید. 1 –8
-
8 و 1 را با هم جمع کنید و در جای خالی بنویسید. جواب 198
یک مثال دیگر : 11*12
1—2
2+1=3
132
ضرب اعداد 6 تا 9 با انگشتان دست:
مرحله ی اول:
همان طور که در شکل می بینید انگشتان خودتان را مقابل خود بگیرید. در هر دست به هر کدام از انگشتان عدد 6 تا 10 رو بدید.
مرحله ی دوم:
-
عددی رو برای ضرب انتخاب کنید. به عنوان مثال 7*8
-
نوک انگشتانی را که اعداد مورد نظر را دارند مقابل هم قرار دهید. در این مثال یعنی نوک انگشت دوم از سمت چپ که عدد 7 را دارد و نوک انگشت سوم از دست راست که عدد 8 را دارد مقابل هم قرار دهید.
-
تعداد انگشتانی که به هم متصل شده اند و اعداد پایینی آن ها را بشمارید. خوب در این مورد مثال می شود 5 انگشت. 5 را در 10 ضرب کنید می شود 50.
-
حالا تعداد انگشتان بالایی را در هم ضرب کنید یعنی سه انگشت در سمت چپ و دو انگشت در سمت راست. 2*3 می شود 6.
-
دو عدد حاصله را با هم جمع کنید یعنی 6+50
-
ضرب مورد نظر میشه 56.
مثال دیگر:
ضرب عدد 6*7:
خوب تعداد انگشتانی که همدیگر رو لمس می کنند می شود 3 انگشت. 4 انگشت در دست چپ و 3 انگشت در دست راست باقی می ماند. اونها رو در هم ضرب کنید می شود 12. خوب حالا 30 رو با 12 باید جمع کنید. جواب می شود 42.
چگونه نوشتن حروف را به کودکان آموزش دهیم؟
