اغلب دانشجویان قبل از شروع پایاننامه دچار استرس میشوند و نمیدانند نگارش را باید چگونه و از کجا آغاز کنند. با توجه به اهمیت این موضوع و افزایش منابع نامعتبر تصمیم داریم در این بخش نحوه آغاز نگارش یک پایان نامه با کیفیت را برای شما آموزش دهیم همراه ما باشید با شناخت بخش های پایان نامه و نحوه نگارش هر یک از بخش های آن.
ساختار کلی پایان نامه :
پس از انتخاب موضوع پایان نامه باید به آماده سازی بخش های مختلف آن بپردازید. ساختار کلی پایان نامه بدین شکل است:
- صفحات آغازین ( جلد ، صفحه بسم الله الرحمن الرحیم، صفحه عنوان، صورت جلسه دفاع از پایان نامه، تعهدنامه، چکیده، فهرست)
- فصول پایان نامه
- منابع و مراجع
- ضمیمه ها و پیوست ها
- صفحات پایانی (ترجمه چکیده به انگلیسی، صفحه عنوان انگلیسی)
شروع خوب یک پایان نامه، یافتن یک سوال خوب برای تحقیق کردن است. البته این را خیلی از دانشجویان می دانند اما اغلب حتی تا روز دفاع پایان نامه دقیقا نمی دانند سوال آنها چیست و چه مسئله ای باید حل می شد. یک نکته خیلی خیلی مهمی که اغلب دانشجو ها اشتباه می کنند این است که:
" به هیچ وجه فقط برای ارضای کنجکاوی خودتان سوال پایان نامه را مطرح نکنید. دوستان عزیز پایان نامه یک تحقیق علمی است نه یک جزوه آموزشی برای پاسخ به سوالات شخصی. اگر پایان نامه فقط یه مروری بر تحقیقات انجام شده گذشته باشد، نمی توان از آن مقاله خوبی استخراج کرد. بهتر است با خودتان روراست باشید و به هدف و انگزه تان هنگام انتخاب موضوع پایان نامه خیلی خوب فکر کنید.
سوال تحقیق یک سوال علمی است. یعنی اینکه باید دو ویژگی در آن رعایت شود:
الف) هنوز جواب آن داده نشده است که این دو حالت دارد:
- این سوال قبلا طرح نشده
- این سوال به روشی دیگری پاسخ داده شده که جواب آن چالش برانگیز است.
ب) سوالات قبل از این سوال پاسخ داده شده باشد:
هر سوال علمی برای پاسخ دادن نیاز به یکسری پیش فرض دارد که باید در تحقیقات قبلی پاسخ آن داده شده باشد و گرنه این تحقیق پایه علمی نخواهد داشت. به زبان دیگر یعنی اینکه سوالات علمی مثل حلقه های زنجیر هستند که محقق وقتی می تواند آخرین حلقه زنجیر فعلی را پاسخ دهد که حلقه های قبلی در تحقیقات پیشین جواب داده شده باشد.
مورد دیگری که در انتخاب موضوع پایان نامه کارشناسی ارشد بایستی در نظر گرفت این است که با توجه به معیارهایی مانند نیاز جامعه، در اختیار داشتن امکانات تحقیق نظری و عملی، داشتن دانش و علاقه در زمینه مورد نظر، آینده شغلی و مواردی از این قبیل، موضوع پایان نامه را انتخاب کنید و سعی کنید موضوع پایان نامه شما در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتر تغییر زیادی نداشته باشد.
نگارش فصل اول پایان نامه
کلیات تحقیق اولین فصل از پایان نامه است که در آن نویسنده، مخاطب را با موضوع مورد تحقیق و اهمیت آن آشنا می کند. کلیات تحقیق سکوی پرتاب خواننده به سمت متن اصلی است و باید به گونه ای تنظیم شود که مخاطب را ترغیب به خواندن ادامه پژوهش شما کند. اطلاعاتی که در فصل اول پایان نامه آورده می شود باید به گونه ای باشد که کلیات تحقیق شما برای خواننده با جملاتی ساده و علمی و ساختاری مختصر بیان شود. اهمیت تحقیق شما، محدودیت ها و موانع تحقیق، چهارچوب های نظری و علمی پژوهش و پیشینه تحقیق از مواردی است که در مقدمه باید ذکرشود.
نگارش فصل دوم پایان نامه
در مقطع کارشناسی ارشد، دانشجو برای نگارش فصل دوم پایان نامه یا مبانی نظری و پیشینه تحقیق، بیشتر به گردآوری منابع می پردازد. اگرچه فصل دوم تنها به گردآوری ادبیات، پیشینه و سوابق داخلی و خارجی تحقیق منحصر نمی شود، اما تنها وقتی میتوانیم یک محتوای خوب و قوی برای فصل دوم یا فصل مبانی نظری و پیشینه تحقیق پایان نامه بنویسیم که منابع معتبر و قوی در دست داشته باشیم. نمونه پایان نامه های تکمیل شده و دفاع شده یکی از بهترین نمونه ها برای نگارش فصل دوم پایان نامه، محسوب می شوند. نمونه پایان نامه های تکمیل شده که نمره پایانی خوبی گرفته اند همیشه به عنوان الگویی مناسب برای نگارش فصل دوم پایان نامه به حساب می آیند.
نگارش فصل سوم پایان نامه
فصل سوم یا روش شناسی تحقیق پایان نامه را با مقدمه ای شروع و با تشریح روش پژوهش ادامه دهید و سپس به ترتیب عناوین فرعی را با محتوای مربوطه ارایه دهید. جامعه پژوهش، نمونه پژوهش، نوع پژوهش، ابزار اندازه گیری پژوهش، متغیرها، شیوه های معتبرسازی ابزار پژوهش (روایی و پایایی)، شیوه گردآوری داده ها، روش تحلیل یافته های پژوهش و ملاحظات اخلاقی اهم عناوینی است که باید به آنها بپردازید.
معمولا فصل سوم پایان نامه، فصلی کوتاه و در عین حال بسیار مهم است، زیرا روند واقعی پژوهش و ابعاد و راهکارهای آن را نشان می دهد. بنابراین، انتظار می رود که هنگام نگارش این فصل با دقت و وسواس لازم و براساس آنچه که در فصول قبل به آن اشاره شده است، به تدوین این فصل بپردازید. پایه اصلی نگارش این فصل، متن پیشنهاد پژوهش شما را تشکیل می دهد و لازم است که به نحو شایسته ای به توسعه و تکمیل آن و تبدیل آن به فصل سوم اهتمام ورزید.
نگارش فصل چهارم پایان نامه
در فصل چهارم پایان نامه، دانشجو اطلاعات و داده های جمع آوری شده را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد و با تحلیل داده های خام به آنها معنی می بخشد. در این فصل دانشجو باید تنها به بررسی و تحلیل صرف نتایج اکتفا کند و به هیچ وجه به تفسیر و تبیین نتایج نپردازد. چون تفسیر و تبیین نتایج را باید در فصل پنجم ارائه دهد. هدف اصلی فصل چهارم پژوهش، پاسخ به پرسش ها و فرضیه های ذکر شده در فصل اول است پس تمامی یافته های این فصل می بایست با فرضیه های پژوهش مرتبط باشند. در این فصل یافته ها نباید به شکل خام و جزئی ارائه شوند، بلکه نتایج مرتبط با فرضیه ها باید به صورت کیفی یا کمی تحلیل و ارائه شوند.
قدم اول در نگارش فصل چهارم پایان نامه نوشتن یک مقدمه خوب است. مقدمه می تواند به بیان اهداف شما از نگارش فصل چهارم، داده های آماری و فرضیه های تحقیق مرتبط باشد و به نحوی موضوع پایان نامه را هم دخیل کند. مثلا اگر مشغول نگارش فصل چهارم پایان نامه روانشناسی هستید، می توانید از مباحث روانشناسی که بخصوص در محتوای فصل دوم پایان نامه توضیح داده اید اقتباس نمایید و خلاصه ای در حد دو سطر را در متن مقدمه فصل چهار جای دهید. به خاطر داشته باشید که حفظ انسجام و یکپارچگی نقش مهمی در این میان دارا است. همچنین اگر موضوع پایان نامه تان مدیریت است، می توانیم مباحث مدیریتی لازم را از محتوای دیگر فصل های پایان نامه مانند فصل دوم انتخاب استفاده کنید.
نگارش فصل پنجم پایان نامه
در فصل پنجم پایان نامه با استفاده از یافته های پژوهش در فصل چهارم، به تبیین فرضیات پژوهش می پردازیم و باتوجه به اطلاعات به دست آمده از بررسی های آماری و بحث های نظری و سوابق پژوهش مندرج در فصل دوم، هر یک از فرضیه ها، تفسیر و نتیجه گیری خواهد شد. از فصل پنجم پایان نامه به عنوان «فصل نتیجه گیری» نیز یاد می شود. برای نگارش فصل پنجم پایان نامه، بهترین منبع و مرجع مطالعه چند نمونه فصل پنجم پایان نامه است که قبلا تایید و تصویب شده باشد. با مرور نمونه پیشنهادات پایان نامه که در فصل های پنجم پایان نامه کارشناسی ارشد ارائه شده می توان به درک مناسبی در نگارش فصل پنجم پایان نامه دست پیدا کرد.
نکته 1:
قبل از شروع به نوشتن پایان نامه، ابتدا باید فایل ورد را تنظیم کنید تا از مشکلات آتی چپ چین و راست چین شدن متن راحت شوید. برای اینکار، در بالای صفحه، در منوی Home گزینه Justify را انتخاب کنید تا بند هایی که می نویسید همه در یک ستون قرار گیرند.
نکته 2:
اگر دیدید که متن شما از سمت چپ نوشته می شود، برای تغییر آن به راست، علامت راست نویس را انتخاب کنید.
نکته 3:
خط کش را فعال کنید. این خط کش در نکات 4 و 5 برای ما کاربرد دارد. در منوی View، گزینه Ruler را فعال کنید. خط کش ظاهر می شود.
نکته 4:
بنا به اینکه در کدام دانشگاه مشغول به تحصیل هستید، فاصله متن از حاشیه های 4 طرف کاغذ متفاوت است که باید از مسئول کتابخانه یا تحصیلات تکمیلی، اطلاعات لازم مانند فونت و حاشیه ها را بپرسید. روی خط کش ظاهر شده، دو بار کلیک کنید.
حاشیه های 4 سوی کاغذ را بنا به آنچه باید باشد تغییر دهید. نگران اینکه این اعداد بر حسب اینچ هستند و باید اعداد را از سانتی متر به اینچ تبدیل کنید، نباشید. کافی است مطابق شکل زیر، اعداد را با حروف cm بنویسید و گزینه OK را فشار دهید. ورد خودش اعداد را به اینچ تبدیل خواهد کرد.
نکته 5:
فایل ورد به طور پیش فرض روی نامه (Letter) فعال است، در حالی که فایل ما باید با فرمت A4 باشد. اکثر دوستان این نکته را نمی دانند و تازه زمانی که فایل ورد خود را پرینت می گیرند پی می برند که نوشته های پایان نامه از حاشیه ها فاصله ای بیش از آنچه که تعریف کرده اند دارد. و بدتر از آن اینکه وقتی فرمت پایان نامه را از Letter به A4 تغییر می دهند، تمامی متن پایان نامه و محل قرار گرفتن شکل ها و جداول بهم می ریزد و باید چندین روز وقت بگذارند و کل پایان نامه را دوباره بخوانند تا بتوانند آن را مرتب کنند.
اگر می خواهید از شر این مشکل قریب الوقوع خلاص شوید، همین ابتدای کار و قبل از شروع به نوشتن، فرمت ورد را روی A4 تنظیم کنید.
برای اینکار نیز روی خط کش دو بار کلیک کنید. در پنجره باز شده، روی Paper بروید و فرمت A4 را انتخاب نمایید.
نکته 6:
قبل از نوشتن متن، باید فونت و اندازه آن را مشخص کنیم که این مورد نیز بستگی به دانشگاه شما دارد. البته معمولا گفته می شود که از یکی از فونت های رایج فارسی همچون BNazanin، BLotus، و... استفاده کنید و عموما فونت 12 بکار گرفته می شود. برای انجام این تنظیمات روی منوی Home رفته و مطابق شکل، فونت و اندازه مورد نظر را انتخاب نمایید.
نکته 7:
حتما برای بعضی از شما دوستان هم پیش آمده که هنگامی که در ورد اعداد را با فونت فارسی می نویسید، با فونت انگلیسی نمایش می دهد و یا بالعکس.
این ایراد در تنظیمات ورد نهفته است. برای رفع این مشکل تنها کافی است از روش زیر برای اعمال تنظیمات لازم پیروی کنید. در ابتدا، روی علامت Office Button کلیک کرده و در پایین پنجره، گزینه Word Options را کلیک نمایید.
روی گزینه Advanced کلیک کنید و به پایین پنجره بروید تا مطابق شکل زیر در قسمت Show document content، گزینه Numeral را مشاهده نمایید. آن را بر روی Context تنظیم کنید. در این حالت، تمامی اعدادی که با فونت فارسی نوشته شده اند، فارسی و تمامی اعدادی که با فونت انگلیسی نگاشته شده اند، انگلیسی نمایش داده می شوند.
چگونه از دستور Type در لینوکس استفاده کنیم؟
